Ο χειμώνας και οι δυσαρέσκειες

Αλλα πωλούνται στο «καλάθι» και άλλα εκπλειστηριάζονται. Σε κάθε περίπτωση, η ιδεατή αρμονία της αγοράς δεν μπορεί να κρύψει την αποτυχία της πολιτικής. Ούτε καν ο πόλεμος και η ενεργειακή κρίση. Πολλά δεδομένα εγείρουν οικονομικά αλλά και ηθικά ερωτήματα και δεν κρύβονται από την κυβερνητική και μιντιακή χειραγώγηση της μεγάλης εικόνας.

Με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Ελλάς με αριθμούς, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2022), το ακαθάριστο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστό (%) του ΑΕΠ από 179,5% που ήταν το 2017, ανήλθε στο 193,3% το 2021 - το υψηλότερο της ευρωζώνης. Δεν θα σχολιάσω τη βιωσιμότητά του σήμερα. Αν πάνε καλά τα πράγματα, πιθανώς θα είναι βιώσιμο με τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής της Ε.Ε. Εάν όχι, θα έρθουν ξανά μέρες λιτότητας. Ας θυμόμαστε, όμως, τη διαμάχη του 2011 όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμούσε ότι ένα χρέος 125% (για το 2020) θα ήταν βιώσιμο ενώ το ΔΝΤ θεωρούσε ότι θα ήταν βιώσιμο εάν ήταν 120%. Η βιωσιμότητα σήμερα είναι εκτός διαλόγου, με το χρέος να είναι αγκάθι για την οικονομία «κάτω απ’ το χαλί». Σε άλλα ποιοτικά στοιχεία για την οικονομία, η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή των 27 χωρών της Ε.Ε. με πληθυσμό σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στο 28,3% για το 2021. Ο κίνδυνος φτώχειας (μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις) για το σύνολο του πληθυσμού από το 17,9% και 17,7% για το 2019 και 2020 αντίστοιχα, ανήλθε στο 19,6% για το 2021. Μιλάμε για το ποσοστό των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά, των οποίων το συνολικό ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα είναι χαμηλότερο του κατωφλιού της φτώχειας, δηλαδή χαμηλότερο του 60% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος.

Η καμπύλη του κινδύνου φτώχειας θα διατηρήσει την ανερχόμενη τάση της, κι αυτό ενισχύεται από το ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά σημειώνονται στις ηλικίες 0-17 ετών και 18-64 ετών και από το ότι η μεγαλύτερη αιτία της φτώχειας είναι η ίδια η φτώχεια. Το ποσοστό ανεργίας ατόμων 15 έως 74 ετών από την πρωτιά του 21,5% το 2017 στις 27 χώρες της Ε.Ε. μειώθηκε στο 14,7% το 2021. Θετικό, αλλά παραμένει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας μετά το 14,8% της Ισπανίας και υπολείπεται πολύ από το τρίτο υψηλότερο ποσοστό, 9,5% της Ιταλίας, και από το 7% του μέσου όρου της Ε.Ε. για το 2021. Η ανεργία είναι κρίσιμο μέγεθος, δεδομένου ότι αυξάνεται σε φάσεις μείωσης του πληθωρισμού. Ούτε κι αυτό συζητιέται.

Το τραγικό για τη λογική της κυβέρνησης είναι ότι οι πλούσιοι και οι φτωχοί πληρώνουν μεν τον ίδιο φόρο στα μακαρόνια, αλλά οι πλούσιοι επειδή μπορούν να αγοράζουν περισσότερα μακαρόνια πληρώνουν περισσότερο φόρο και, επομένως, μια μείωση του ΦΠΑ θα ευνοούσε τους πλούσιους (!).

Το ίδιο και με τους φόρους καυσίμων κ.ο.κ. Εκτός από το ότι οι έμμεσοι φόροι είναι αντίστροφα προοδευτικοί ως προς το εισόδημα, δηλαδή, επιβαρύνουν δυσανάλογα τα χαμηλά εισοδήματα -πράγμα που φεύγει από την επιχειρηματολογία-, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και εδώ είναι συντριπτικά. Πράγματι, ο φτωχός πληθυσμός κάνει μέσες μηνιαίες δαπάνες διατροφής 112,40 ευρώ και ο μη φτωχός πληθυσμός 198,50 ευρώ. Αλλά εδώ ο φτωχός πληθυσμός καταβάλλει το 35,1% του εισοδήματός του για δαπάνες διατροφής, ενώ ο μη φτωχός πληθυσμός μόνον το 21,0%. Το μοτίβο για μια άλλη κατηγορία δαπανών δείχνει πιο αναμενόμενο. Λ.χ. για «αναψυχή και πολιτισμό» οι φτωχοί δαπανούν το 1,1% ενώ οι μη φτωχοί το 3,8% του εισοδήματός τους και για «εκπαίδευση» οι φτωχοί δαπανούν το 1% ενώ οι μη φτωχοί το 2,7% του εισοδήματός τους. Σε σχέση με δαπάνες που ενισχύουν την ανάπτυξη, λ.χ. οι δημόσιες σχολικές μονάδες από 5.056 το 2016-17 μειώθηκαν στις 4.937 το 2019-20, ενώ οι σχολικές μονάδες των ιδιωτικών αυξήθηκαν από 616 στις 670 το ίδιο διάστημα, με τις συνολικές δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης για την εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ να είναι οι τρίτες χαμηλότερες μετά την Ιρλανδία και την Ιταλία για το 2020.

Η ανακατεύθυνση των εκ γενετής δεξιοτήτων από το σκάνδαλο των υποκλοπών σε άλλα σκάνδαλα με τα οποία «πέφτουμε από τα σύννεφα» δεν διασκεδάζει την τρέχουσα κρίση κόστους ζωής ούτε εξωραΐζει τους πραγματικούς φόβους του κόσμου για τον επερχόμενο χειμώνα. 

Η δυσαρέσκεια βοά. Το Μαξίμου παρακολουθεί τα πάντα και τους πάντες, εκτός από αυτά που πρέπει. Θυμηθείτε όμως ότι οι υποκλοπές, οι Πάτσηδες, η «Κιβωτός» κ.λπ. δεν είναι μεμονωμένες αστοχίες, αλλά απότοκα στρατηγικής που επιταχύνει το ταξίδι προς τη σήψη το οποίο η παρούσα κυβέρνηση είχε δρομολογήσει πριν από το 2019.