Καταστάσεις ανάγκης

Διαβάζουμε ότι οι πολίτες της Γερμανίας ειδοποιήθηκαν από την υπουργό Εσωτερικών ότι πρέπει, εν όψει αναμενόμενων εξελίξεων, όπως διακοπών νερού ή ηλεκτρικού, να κάνουν χωρίς πανικό προμήθειες σε βασικά προϊόντα διατροφής, αλλά και φαρμάκων και άλλων ιατρικών προϊόντων.

Οι εικόνες που ξύπνησαν μέσα μου ήταν επίσης οι αναμενόμενες. Ο κόσμος να τρέχει στα δικά μας σουπερμάρκετ σε κάθε νέα επαπειλούμενη ή συντελεσμένη καταστροφή, με κορυφαίο το Τσερνόμπιλ, που ξανάγινε διάσημο με το συνεχιζόμενο δράμα της Ουκρανίας, αλλά και με την πρώτη καραντίνα για τον κορονοϊό. Σε μια από αυτές τις αποφράδες μέρες, θυμάμαι μια ευτραφή κυρία που αφού απέτυχε να με σπρώξει και να πάρει τη θέση μου, με κοίταζε με παράπονο να παίρνω δυο κονσέρβες φακή, τις μόνες που είχαν μείνει στο ράφι. Αν θυμάμαι καλά, ο εμφύλιος μεταξύ μας σπαραγμός αποσοβήθηκε με συνεννοήσεις που απέληξαν στο να αποχωρήσουμε η καθεμία με μια κονσέρβα φακές στο χέρι, που έμεινε για μέρες στα αζήτητα.

Οι Γερμανοί δεν είναι Έλληνες. Ο Ελίας Κανέτι, με έναν στερεοτυπικό τρόπο, βλέπει σε αυτούς να λειτουργούν δύο σύμβολα, το δάσος με τα ψηλά ομοιόμορφα δέντρα του και ο στρατός, με κοινό χαρακτηριστικό τους την τάξη. Κάνουν τα πάντα, τις δικτατορίες, τις επαναστάσεις, τους πολέμους και τις επιχειρήσεις τους, με τρόπο πιο οργανωμένο και πειθαρχικό από ό,τι εμείς τα δικά μας, που, για να ακριβολογούμε, δεν συμπίπτουν και απολύτως με τα δικά τους. Τους φαντάζομαι λοιπόν, όχι να διαγκωνίζονται και να αγκομαχούν μπροστά στα δικά τους ράφια, αλλά να περιμένουν πειθαρχικοί και πειθαρχικές τη σειρά τους για να κάνουν τις δέουσες αγορές στις προδιαγεγραμμένες ποσότητες.

Το πρόβλημα όμως βρίσκεται αλλού και από την άποψη αυτή οι λαοί και οι κοινωνίες λίγο διαφέρουν. Όχι στα όσα ειπώθηκαν για τις προμήθειες, αλλά σε αυτά που δεν ειπώθηκαν. Ποια είναι η πραγματική αιτία που έκανε τις γερμανικές αρχές να προβούν σε αυτή τη σύσταση; Είναι μόνον προβλήματα ανεφοδιασμού, συνδεδεμένα με τις συνέπειες του πολέμου και με τον νέο χάρτη της ενέργειας που μοιάζει να αποφασίστηκε; Ή πρόκειται για μια φοβερότερη απειλή, μια γενίκευση ίσως του πολέμου που θα απειλήσει να νεκρώσει τις συγκοινωνίες, τις επικοινωνίες, τις ζωές στη Γερμανία, στην ήπειρο, στον πλανήτη; Ή ακόμη για αποφάσεις που οι εξουσίες που τις παίρνουν, προτιμούν να μη συζητιούνται;

Γιατί αυτό που προκαλεί κάθε κατάσταση ανάγκης –πραγματική ή κατασκευασμένη– είναι ακριβώς το να ξεχάσουν οι άνθρωποι να είναι πολίτες. Να τρέχουν και να μη ρωτούν. Κυνηγώντας αυτά που μοιάζουν επείγοντα για την επιβίωση, να ξεχάσουν τα πιο σημαντικά που καθορίζουν τη ζωή και καμιά φορά την ίδια την επιβίωσή τους.