Το μήνυμα και οι δρόμοι που χαράζει το «όχι»

Ας είμαστε ειλικρινείς. Κανείς δεν περίμενε το 61,3%, ούτε καν ο πιο αισιόδοξος οπαδός τού «όχι» μπορούσε να φανταστεί ότι υπάρχει ξανά ένας πολιτικός που έχει χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με τόσο διευρυμένο ακροατήριο. Το αποτέλεσμα αποτελεί τεράστια προσωπική επιτυχία του Αλέξη Τσίπρα. Αυτή όμως η σχέση εμπιστοσύνης δεν αφορά όλα τα επίπεδα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης.

Μετά τη νίκη του στις εκλογές, με τον σχηματισμό της κυβέρνησης και άλλες του κινήσεις, ο πρωθυπουργός, και σωστά, έκανε ανοίγματα σε κοινωνικά και πολιτικά ακροατήρια πολύ πιο πλατιά από τα παραδοσιακά της Αριστεράς. Φαίνεται, όμως, ότι τα ανοίγματα αυτά δεν απέδωσαν. Αν μελετήσεις κανείς προσεκτικά ποιοι ψήφισαν «όχι», θα διαπιστώσει πως η ψήφος αυτή είχε ξεκάθαρα ταξικό πρόσημο. Σάρωσε στις εργατογειτονιές της Β’ Πειραιά και της Β’ Αθήνας, καθώς και σε περιοχές που ήταν «κάστρα» της Αριστεράς. Η διαπίστωση της ταξικότητας του «όχι» και η ανάλυση του μηνύματος που έστειλε με αυτό ο κόσμος έχει μεγάλη σημασία, γιατί μπορεί να υποδείξει στην κυβέρνηση τις επόμενες κινήσεις της.

Ας δούμε τι ήθελε να πει ο κόσμος που ψήφισε «όχι». Δεν έδωσε εντολή ούτε για συμφωνία με κάθε τρόπο ούτε για ρήξη· δεν είπε πάση θυσία στο ευρώ, ούτε έξοδο από την ευρωζώνη. Τι είπε; «Πρωθυπουργέ, δεν αντέχουμε άλλο τη λιτότητα και πρέπει τώρα να τελειώσουμε μαζί της, γι’ αυτό, βρες μια λύση που να βάζει τέλος στο μαρτύριό μας, να συνάδει με τα δικά μας ταξικά συμφέροντα, μ’ όποιον τρόπο είναι δυνατό: με συμφωνία ή ρήξη, μέσα ή έξω απ’ το ευρώ». Είναι σαφές ότι ο πρωθυπουργός δεν πρέπει να διαρρήξει τη σχέση εμπιστοσύνης που έχει χτίσει με τους μη προνομιούχους, διαψεύδοντας τις προσδοκίες τους. Και γι’ αυτό χρειάζονται τρεις κινήσεις.

Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα. Την αναδιοργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησής του. Ολοι όσοι αντιστρατεύτηκαν την επιλογή του πρωθυπουργού για το δημοψήφισμα, όλοι όσοι δεν έβαλαν πλάτη για τον θρίαμβο του 61,3%, δεν έχουν θέση ούτε στην κυβέρνηση ούτε στη διαπραγματευτική ομάδα ούτε στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.

Η δεύτερη κίνηση αφορά την κυβερνητική πολιτική. Η κυβέρνηση πρέπει να υλοποιεί με πιο γρήγορους ρυθμούς το πρόγραμμά της, ξεκινώντας από μέτρα και νόμους που να συμβολίζουν ξεκάθαρα τον αριστερό προσανατολισμό της και την ταξική μεροληψία της.

Η τρίτη και πιο δύσκολη κίνηση αφορά, βέβαια, τη σχέση με τους δανειστές και τη διαπραγμάτευση. Με τον θρίαμβό του, ο πρωθυπουργός «έσυρε» τους ηττημένους πολιτικούς αρχηγούς στο προεδρικό μέγαρο και εξασφάλισε τη στήριξή τους για τη διαπραγμάτευση. Με αυτόν τον τρόπο, τράβηξε κάτω από τα πόδια των δανειστών το χαλί ότι το «όχι» σήμαινε δήθεν την πρόθεση εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη, καθώς και το άλλο επιχείρημα ότι για την αποτυχία στις διαπραγματεύσεις ευθύνεται ο δογματισμός της αριστερής ελληνικής κυβέρνησης.

Χρειάζεται, όμως, προσοχή, ώστε να μην παγιδευτεί ο πρωθυπουργός και η σωστή τακτική του γυρίσει μπούμερανγκ ως επιβεβλημένη στρατηγική. Δεν πρέπει να λησμονεί ότι η στήριξη των πολιτικών αρχηγών είναι βραχυπρόθεσμη κι ότι η δική τους τακτική στοχεύει στο να βάλει την υπογραφή του ο Αλέξης Τσίπρας σε ένα νέο μνημόνιο. Το περήφανο «όχι», όμως, του ελληνικού λαού δεν αποτελεί εντολή ούτε για ταξική συνεργασία ούτε για συνέχιση της λιτότητας ούτε για ένα νέο μνημόνιο. Αν ο πρωθυπουργός βρεθεί απέναντι στη δογματική νεοφιλελεύθερη διαπραγματευτική αδιαλλαξία των δανειστών, ο ελληνικός λαός τού έχει λύσει τα χέρια για να προβεί στην απαραίτητη απάντηση. Δεν έχει να φοβηθεί τίποτα, έχει το 61,3% των Ελλήνων μαζί του.