Χώρα που δεν μπορεί να χαμογελάσει

Για πολλοστή φορά η χώρα παρακολουθεί το ίδιο δράμα ανήμπορη. Σαν να υπάρχει τάξιμο ή κάποια μοιρολατρική υποχρέωση για «μαύρα σύννεφα». Βέβαια, οι πολίτες διαφοροποιούνται από τους κυβερνώντες. Π.χ. κατά τη διάρκεια της νύχτας της Τρίτης ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη παρακολουθούσε τις εξελίξεις από το Κέντρο Επιχειρήσεων και την Τετάρτη το πρωί πέταξε με ελικόπτερο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας πάνω από τα καμένα της Πάρνηθας. Ολοι οι υπόλοιποι παρακολουθούσαμε τις ίδιες εξελίξεις στους τηλεοπτικούς δέκτες. Ο περιφερειάρχης Γιώργος Πατούλης μας χάρισε μια ωραία φωτογραφία με κίτρινο γιλέκο και τα χέρια στη μέση… επί του πεδίου.

Τα μοτίβα των μεγάλων καταστροφών είναι διαχρονικά, επαναλαμβανόμενα και, περίπου, ομοιόμορφα. Ποτέ δεν είναι καλό να λες τι θα έπρεπε να έχει γίνει τη στιγμή της καταστροφής. Αλλά το πακέτο έχει τα εξής: Απαριθμείς λεπτομερώς τις δυνάμεις που δρουν επί του πεδίου. Πάντα είναι χρήσιμη η υπόμνηση της «πλήρους προετοιμασίας» και των «βαθιά επεξεργασμένων αντιπυρικών σχεδίων». Ακολουθούν οι εθνικές ευγνωμοσύνες για τις -αναμφίβολα- υπεράνθρωπες προσπάθειες και την αυταπάρνηση των πυροσβεστών και των εθελοντών. Τέλος, έρχονται οι «δεσμεύσεις» για μελλοντική στελέχωση του Πυροσβεστικού Σώματος, ανανέωση του στόλου, ενίσχυση των ιπτάμενων μέσων, βελτιώσεις κ.ο.κ. Στην Ελλάδα η λέξη «μέλλον» δείχνει την απουσία παρόντος. Αλλά δεν βαριέσαι, μετά την καταστροφή, τα πάντα θα ξεχαστούν με την επίκληση της «κλιματικής αλλαγής».

Μοτίβων συνέχεια. Με προτίμηση σε Αττική, Πελοπόννησο και Εύβοια, οι πυρκαγιές πλήττουν εκτάσεις υψηλής οικοπεδικής ζήτησης, περιοχές στις οποίες -για αδιευκρίνιστους λόγους- βρίσκονται ζώνες μίξης οικιστικών, βιομηχανικών και δασικών εκτάσεων ή στα πέριξ παραθεριστικών οικισμών με πυκνή και εξαιρετικά ξερή διαθέσιμη εύφλεκτη ύλη και όμορφη θέα. Οι κυβερνητικές αντιδράσεις σχεδόν πανομοιότυπες. Το 2007, το 2017, το 2018 (βάρδια Τσίπρα-Τόσκα-Δούρου), το 2021 (βάρδια Μητσοτάκη-Χρυσοχοΐδη-Χαρδαλιά). «Ο στρατηγός άνεμος», «ο καιρός», «οι απάτητες κορφές και τα δύσβατα φαράγγια», «η παρατεταμένη ανομβρία», «ο καύσωνας», «οι κακοκαιρίες του χειμώνα», «οι εμπρηστές-οικοπεδοφάγοι», «η αμέλεια»… το «προπατορικό αμάρτημα». Και, κυρίως, το «σχέδιο»· η «επιχειρησιακή ετοιμότητα»… Τέλος, η επικοινωνιακή διαχείριση και ποτέ η ουσία. Με ενορχηστρωτή, σήμερα, τον αυτοθαυμαζόμενο instagramer και influencer prime minister να πραγματοποιεί επίσκεψη-αστραπή στα αποκαΐδια της Βαρυμπόμπης -με τα χέρια στις τσέπες- για να ενημερώσει ότι «έγινε υποδειγματική δουλειά» (όλα κάηκαν κατά πως πρέπει!) και ότι «αφού δεν κινδύνευσαν ανθρώπινες ζωές… όλα πήγαν καλά». Και την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, να επιστρέφει εσπευσμένα από την περιοδεία της στις Κυκλάδες (αλήθεια, γιατί όχι κάπου αλλού;) για να μας πληροφορήσει ότι, ευτυχώς, η πυρκαγιά δεν άγγιξε το πρώην βασιλικό κτήμα και ότι υπήρξε μέριμνα για προληπτική μεταφορά των αντικειμένων, των πολύτιμων φιαλών με τα οινοπνευματώδη -που θα ανεβάσουν την οινική μας κουλτούρα- και λοιπών ιππήλατων αμαξών και στολών μεγάλης αξίας από το fan park Τατοΐου.

Με ανοιχτές ακόμα τις πληγές της χειμωνιάτικης «Μήδειας», βαδίζουμε σ’ ένα δύσκολο πανδημικό καλοκαίρι που θα το διαδεχτεί ένα δυσκολότερο φθινόπωρο. Με σταθερή πορεία προς έναν έμμονο δημοσιονομικό, περιβαλλοντικό, δημογραφικό, εκπαιδευτικό, ενεργειακό, πολιτισμικό, υγειονομικό και περιφερειακό χειμώνα, σε μια χώρα που δεν μπορεί ούτε μια στιγμή να χαλαρώσει, να ανασάνει και να χαμογελάσει. Ακόμα και οι υπερηφάνειες, οι χαρές και τα παραδείγματα που έφτασαν από την Ολυμπιάδα του Τόκιο -το περίφημο «αφροελληνικό» χαμόγελο του Εμμανουήλ Καραλή- πνίγονται και χάνονται στην πηχτή ανικανότητα του οικογενειοκρατικού συστήματος που τάσσεται κατά του κοινωνικού κράτους, υπέρ της κοινωνικής αδικίας, της καταλήστευσης των δημόσιων πόρων προς όφελος των λίγων αφεντάδων. Ολα συνοψίζονται στο «ούτε μία καραμέλα από το κράτος για να γίνουμε καλύτεροι» του προπονητή Γιώργου Πομάσκι και στο αυθόρμητο σχόλιο του πυροσβέστη-πιλότου «γίνεται της πουτάνας εδώ κάτω», του 2018.

Βεβαίως, μαθαίνουμε πώς θα προστατευτούμε από τα αιωρούμενα σωματίδια και μικροσωματίδια που πιθανόν να φτάσουν μέχρι το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα (πνεύμονες) και να περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος. Αλλά δεν προστατευόμαστε από τη δοκιμασμένη ακηδία των κυβερνώντων που δηλητηριάζει, απογοητεύει, εξοργίζει και χαμηλώνει ολόκληρη τη χώρα.

Ακόμα και ο αγαπημένος Αρκάς στα σκίτσα της Τετάρτης έδειξε επακριβώς τη συλλογική θλίψη, μ’ ένα δάκρυ. «Υπάρχουν στιγμές -έγραψε- που ένα γέλιο μπορεί να σου δώσει δύναμη και αισιοδοξία, στιγμές που το χιούμορ μπορεί να σε βοηθήσει! Αυτή δεν είναι μια τέτοια στιγμή». Ετσι είναι. Αλλά του διαφεύγει κάτι – που, ενδεχομένως, θίγει τον πυρήνα της σκέψης του. Μολονότι ο Αρκάς προσπαθεί με υψηλή αίσθηση, βαθύ κοινωνικο-πολιτικό κριτήριο, φιλότιμα και αδιάλειπτα για το αντίθετο, η χώρα έχει σταματήσει προ πολλού να χαμογελάει.