Η κρίσιμη μάχη για το Κομπάνι υπήρξε νικηφόρα για τους μαχητές του κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Ενωσης (ΚΔΕ) διασώζοντας χιλιάδες ανθρώπους από την εξτρεμιστική βαρβαρότητα του «Ισλαμικού Χαλιφάτου» και αποτρέποντας αφενός μια τρομερή ανθρωπιστική καταστροφή και αφετέρου τον έλεγχο από τους «τζιχαντιστές» στρατηγικών σημείων στη βορειοανατολική Συρία και των διόδων διέλευσης προς την Τουρκία και έμμεσα προς το ιρακινό Κουρδιστάν. Η μάχη αυτή πήρε, δικαίως, ιδιαίτερη δημοσιότητα, γύρω από την οποία διαμορφώθηκε ένα κύμα αλληλεγγύης κομμάτων και κοινωνικών κινημάτων. Δημιουργεί όμως και μια σειρά από αδήριτα ερωτήματα και υποθέσεις εργασίας που πρέπει να συζητηθούν και να απαντηθούν.
Πρώτον, η επίθεση του «χαλιφάτου» ενάντια στο Κομπάνι δημιούργησε όντως ένα κύμα από διακόσιες και πλέον χιλιάδες προσφύγων προς την Τουρκία. Ομως ο συνολικός αριθμός των προσφύγων και των εκτοπισμένων της Συρίας ξεπερνά τα 4 εκατομμύρια, στη μεγάλη τους πλειονότητα σουνίτες μουσουλμάνοι της Συρίας, οι οποίοι κατέφυγαν στην Τουρκία, στον Λίβανο και στην Ιορδανία για να αποφύγουν τον τρόμο των επιθέσεων των ασαντικών παρακρατικών αλλά και των ακραίων ισλαμιστικών οργανώσεων, όπως η Τζάμπχατ αλ-Νούσρα («Μέτωπο Νούσρα»). Το κυριότερο στοιχείο της ανθρωπιστικής καταστροφής όμως είναι οι διακόσιες χιλιάδες νεκροί, στην πλειονότητά τους και πάλι σουνίτες μουσουλμάνοι. Θα υπάρξει ένα πλατύ κίνημα αλληλεγγύης γι’ αυτούς; Θα υπάρξει κάποιο πλατύ κίνημα αλληλεγγύης για τους χριστιανούς που δεν διαθέτουν οργανώσεις και πολιτοφυλακές και είναι έρμαια των διαθέσεων οποιουδήποτε πολέμαρχου και οποιασδήποτε συμμορίας; Θα υπάρξει μόνο μία «μέρα αλληλεγγύης για το Κομπάνι» ή και μία «μέρα αλληλεγγύης για όλους τους Σύρους πρόσφυγες»;
Δεύτερον, κατά την έναρξη της ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ του Ασαντ και των αντικαθεστωτικών, όλων των αποχρώσεων και όλων των επιδιώξεων, το κουρδικό ΚΔΕ έδωσε την εντύπωση του «επιτήδειου ουδέτερου» κρατώντας τους ισλαμιστές μακριά από τις κουρδικές περιοχές της Συρίας και αποφεύγοντας να εμπλακεί σε συγκρούσεις με τον Ασαντ. Η ευκαιρία που δινόταν ήταν προφανής. Το ΚΔΕ θα μπορούσε να δημιουργήσει μία de facto αυτόνομη ζώνη, η οποία θα εξελισσόταν σ’ ένα κατ’ ουσία «συνομόσπονδο» κράτος εντός της Συρίας, όπως το ιρακινό Κουρδιστάν. Το κίνημα αλληλεγγύης είναι σύμφωνο με μια τέτοια εξέλιξη; Είναι, δηλαδή, σύμφωνο με την πολυδιάσπαση των σημερινών κρατών της Μέσης Ανατολής υπό το μανδύα της «ομοσπονδίας»; Αν όντως η στρατηγική των ΗΠΑ και των συμμάχων τους είναι να εφαρμόσουν μία μετα-αποικιακή πολιτική στη Μέση Ανατολή, τότε η κρατική ρευστότητα και η πολυδιάσπαση σε μικρά, περίκλειστα οιονεί κράτη δεν «ρίχνει νερό στον μύλο» αυτής της στρατηγικής; Η περίπτωση, τα αποτελέσματα του «εργαστηρίου» ημι-κρατικών «υβριδίων» στη Μεσοποταμία να αξιοποιηθούν στη νοτιοανατολική Μεσόγειο ή και την ανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη, θεωρείται απίθανη;
Τρίτον, σύμφωνα με τον έγκυρο αναλυτή Πάτρικ Κόκμπερν, η σημαντική καμπή στη μάχη για το Κομπάνι ήταν η απόφαση της ηγεσίας των Κούρδων μαχητών να δίνει στο αμερικανικό επιτελείο σαφείς και λεπτομερείς πληροφορίες για τις θέσεις των δυνάμεων στο έδαφος. Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με τον Κόκμπερν, ότι σε ένα διάστημα 48 ωρών κατά την τελευταία έφοδο του «χαλιφάτου» έγιναν περί τις σαράντα εξαιρετικά ακριβείς αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις.
Συμφωνούμε, άραγε, ότι μια χώρα μπορεί να προβεί σε αεροπορικές επιθέσεις στο έδαφος ενός κυρίαρχου κράτους χωρίς τη συναίνεση της κυβέρνησής του ή χωρίς εντολή από το Συμβούλιο Ασφαλείας για να προλάβει μια ανθρωπιστική κρίση; Κι αν υποθέσουμε ότι αύριο οι ΗΠΑ αποφασίζουν να αντιμετωπίσουν την ανθρωπιστική καταστροφή των εκατομμυρίων σουνιτών Σύρων και αρχίσουν επιθέσεις κατά του Ασαντ και της συμμάχου του Χεζμπολάχ, θα το δεχτούμε;
Η τελευταία ερώτηση μας οδηγεί στο τέταρτο βασικό ερώτημα: πώς θα σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία. Πρόκειται σαφώς για έναν εμφύλιο που πήρε ή του έδωσαν περιφερειακές διαστάσεις. Γι΄ αυτό και η λύση θα πρέπει να έρθει από μια περιφερειακή συνεννόηση με γνωστούς συμμετέχοντες δηλαδή, το Ιράν, την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Η επιστολή του προέδρου Ομπάμα προς τον Ιρανό θρησκευτικό ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενεΐ μπορεί να αποτελέσει την έναρξη μιας πολύ σημαντικής πρωτοβουλίας, η οποία όμως είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει ισχυρά εμπόδια και αντιπάλους στην Ουάσιγκτον και την Τεχεράνη. Γι΄ αυτό και χρειάζεται η ενεργός στήριξη ενός διεθνούς κινήματος μακριά από νεο-οριενταλιστικές ψευδαισθήσεις για «ελευθεριακές κοινότητες» και χτίσιμο του σοσιαλισμού «από τα κάτω» στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.
Αυτές αποτελούν προβολή δυτικών ιδεολογικών και θεωρητικών σχημάτων ριζοσπαστικής πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης που αγνοούν τη δύναμη των εθνοθρησκευτικών γραμμών και των προνεωτερικών κοινωνικών συγκροτήσεων στην περιοχή. Η Μέση Ανατολή έχει αποτελέσει νεκροταφείο πολλών τέτοιων ιδεών.
*Αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας