Η επίτευξη θετικής έκβασης μιας ειρηνευτικής διαδικασίας, όπως εν προκειμένω οι πρόσφατες διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με βάση τις ιστορικές παραμέτρους μέσα στις οποίες διαμορφώθηκαν, απαιτεί αυτοπεριορισμούς και συμβιβασμούς από κάθε εμπλεκόμενη πλευρά.
Επειτα από ένα σχετικά μακρύ και επιβαρυντικό διάστημα εντάσεων, με επαναλαμβανόμενες Navtex και αντι-Navtex κατόπιν παρακινδυνευμένων αυθαίρετων κινήσεων του τουρκικού στόλου και με την ελληνική πλευρά να εγκλωβίζεται εσφαλμένα αποκλειστικά στην επιβολή κυρώσεων, αποτελεί θετική εξέλιξη η επανέναρξη διαλόγου, αν και με συνέργεια στοχευμένων πιέσεων συμμάχων.
Ελπίζοντας μετά τις εν λόγω εξελίξεις να απομονωθούν οι όποιες ακραίες φωνές, όπως αυτή του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, προσκολλημένου σε μια στείρα υπερεθνικιστική αντίληψη, και να αποφευχθούν στραβοπατήματα, όπως του αρχιεπισκόπου Αθηνών με την απρόσμενη στερεοτυπική τοποθέτηση για το Ισλάμ. Εξυπακούεται ότι το ίδιο και στην αναλογούσα, μάλιστα, βαρύτητα, θα πρέπει να γίνει και στην αντίπερα ακτή του Αιγαίου, ξεκινώντας, ενδεικτικά, από το βαρύτατο ατόπημα της Αγίας Σοφίας, αλλά και από τη διατύπωση διάφορων ακραίων προκλητικών απόψεων και αδιανόητης επιθετικότητας από κυβερνητικούς στο ανώτατο επίπεδο. Τέλος, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να εγκαταλειφθούν οι εκατέρωθεν υστερόβουλες ευκαιριακές συμμαχικές σκοπιμότητες, τακτικισμοί και διάφορα επικίνδυνα τεχνάσματα με τις «οριοθετήσεις» των ΑΟΖ.
Η ανησυχητική ένταση των τελευταίων μηνών στην Ανατολική Μεσόγειο, που ξεκίνησε από την τουρκική κυβέρνηση με πρόσχημα και αφορμή τις εξορυκτικές έρευνες, οδήγησε σύντομα την Ελλάδα σε μια εξοπλιστική λογική, ικανοποιώντας συνάμα πρόθυμους συμμάχους, σπαταλώντας πολλά δισεκατομμύρια.
Τι όμως θα έπρεπε να περιμένει κανείς από την επανέναρξη του διαλόγου;
Από αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να ξεκινήσουν προσπάθειες, ώστε να χτιστούν στέρεες βάσεις με τη γειτονική χώρα για την επίλυση θεμάτων, μέσω της συνεργασίας και της ανάπτυξης φιλικών σχέσεων και ανταλλαγών ανάμεσα στις δύο χώρες και τις κοινωνίες τους.
Η υποτιθέμενη αξιοποίηση των υδρογονανθράκων αποτελεί οικτρά πλάνη, καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι με βάση τις αποφάσεις των Παρισίων της COP 21 δεν νοείται περαιτέρω αξιοποίηση ορυκτών καυσίμων. Αντιθέτως απαιτείται το ταχύτερο παύση και των υφιστάμενων. Αρα τα ορυκτά καύσιμα χρησιμοποιούνται, κυρίως, ως άλλοθι ή ως εργαλείο ικανοποίησης συγκεκριμένων επιδιώξεων και ενδεχομένως για εικονική διατήρηση της χρηματιστηριακής αξίας πετρελαϊκών εταιρειών.
Αντιθέτως, το πεδίο που σήμερα αποτελεί χώρο διενέξεων θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο πεδίο ελληνοτουρκικής συνεργασίας για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) με τις τεχνολογίες που τις περιβάλλουν, δημιουργώντας ένα προνομιακό περιβάλλον καινοτομίας για τις δύο χώρες, με κοινοτική στήριξη. Προς αυτή την κατεύθυνση, η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να συνιστά μια «συμβολική συνεκμετάλλευση άυλων πόρων και τεχνογνωσίας» πλήρως αποσυνδεδεμένη από ζητήματα χωρο-εδαφικής κυριαρχίας, με σημαντικότατα προσδοκώμενα οφέλη σε πολλά επίπεδα και συμβολή στη διαμόρφωσης κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ των δύο λαών και με προοπτικές επανόδου της Τουρκίας σε μια ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία.
Προφανώς υπάρχουν πολλές δυνατότητες για την επανέναρξη των προσπαθειών εδραίωσης μιας φιλειρηνικής πορείας, αφού υφίστανται ήδη βάσεις σε αρκετούς τομείς, όπως την τέχνη (Θεοδωράκης-Λιβανελί), την αυτοδιοίκηση (αδελφοποιήσεις), τις εμπορικές και άλλες οικονομικές συναλλαγές και τις αμοιβαίες ανθρωπιστικές συνδρομές στις περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, όπου εκδηλώθηκαν μεγάλες ευαισθησίες και αλληλεγγύη ανάμεσα στους δύο λαούς κ.ά.
Η συνεργασία στον προαναφερθέντα τομέα των ΑΠΕ θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλους τομείς, όπως επίσης και να θεσπιστεί ένα ειδικό μεσογειακό-ελληνοτουρκικό πρόγραμμα τύπου Εράσμους (Erasmus), το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει σε μια σταδιακή και επωφελή συμβίωση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Είναι βεβαίως αυτονόητο ότι η όποια προσπάθεια επίλυσης των διαφορών θα πρέπει να ενταχθεί σε ένα συνολικότερο ειρηνιστικό σχέδιο για την ευρύτερη περιοχή, όπου θα προτάσσεται η ορθή και δίκαιη επίλυση του Κυπριακού, θα αντιμετωπίζονται οι λοιπές διενέξεις της περιοχής, όπως το Παλαιστινιακό, το Κουρδικό και άλλα, που ξεπερνούν, ίσως, τα στενά γεωγραφικά μεσανατολικά όρια. Τα ελληνοτουρκικά θα μπορούσαν λοιπόν να αποτελέσουν την αφορμή και ενδεχομένως το υπόδειγμα για μια γενικότερη διευθέτηση των θεμάτων σε όλη την περιοχή με τις αναγκαίες ευρωπαϊκές εγγυήσεις.
Δεν τρέφει κάποιος αυταπάτες και είναι προφανές ότι τα γεωπολιτικά συμφέροντα είναι συνήθως πάνω από αξίες με αγνά ιδεολογικά κίνητρα, όμως, όταν διαμορφώνονται σχέσεις αμοιβαίου οφέλους των ενδιαφερομένων, όλα είναι εφικτά. Στη γνωστή ρήση «Αν θες ειρήνη προετοιμάσου για πόλεμο» αντιτάσσουμε το «Αν δεν θες πόλεμο δούλεψε και συνεργάσου καθημερινά για την ειρήνη».
*Κοινωνιολόγος, μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Συνέλευση των Πολιτών της Μεσογείου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας