Οσο χαμηλά και εάν είχε τοποθετήσει κάποιος τον πήχη των 61 «διερευνητικών επαφών» με την Τουρκία, σίγουρα δεν θα περίμενε ότι θα χρειάζονταν μόνο 3,5 ώρες για να φτάσουν σε αδιέξοδο. Ούτε καν κουβέντα να γίνεται, ώστε τουλάχιστον να φαινόμαστε λίγο πιο προετοιμασμένοι.
Είναι απορίας άξιον με τι είδους ατζέντα πήγαμε στις συνομιλίες, όταν εδώ και πάνω από μισό αιώνα γνωρίζουμε ότι η πάγια επιδίωξη της τουρκικής πλευράς είναι η αποτροπή μετατροπής του Αιγαίου σε ελληνική λίμνη. Αυτό, είτε το αποδεχόμαστε, συμβιβαζόμαστε και συνδιαλεγόμαστε, είτε θα κοροϊδευόμαστε μέχρι και την 1.061η διερευνητική επαφή.
Εξακολουθώ να πιστεύω ότι πάντα υπάρχουν ανοιχτόμυαλοι δίαυλοι για ειρηνική, ακόμα και φιλική, συνύπαρξη με την Τουρκία, χωρίς να απαιτηθεί καμία χώρα να απεμπολήσει όσα θεωρεί κεκτημένα ιστορικών και εθνικών καταβολών.
Τελευταία, με ξεχωριστό σθένος και πάθος, διατυμπανίζουμε την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων (χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος, ΑΟΖ). Αυτονόητο και καλά κάνουμε. Ορισμένα από αυτά τα δικαιώματα, για καλή μας τύχη, μας παραχωρήθηκαν μέσω διεθνών Συνθηκών, εμπνευσμένων και επιβαλλόμενων από τις εκάστοτε ισχυρές δυνάμεις, με πρώτιστο γνώμονα την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων. Θεωρώ ότι δεν ρωτηθήκαμε τι εκτάσεως χωρικά ύδατα ή εναέριος χώρος θα μας εξυπηρετούσε, ούτε εάν συμφωνούμε οι υφαλοκρηπίδες να αποτελούν υποσύνολο των ΑΟΖ.
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που οι διεθνείς Συνθήκες -και ίσως δικαίως- δεν τυγχάνουν καθολικής αποδοχής. Πρόκειται πάντως για δικαιώματα που δεν κατακτήθηκαν, ούτε είναι απόρροια εθνικών καταβολών. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν μειώνει την αξία τους, εντούτοις ένα προσφερόμενο δικαίωμα πάντα έχει ένα κάπως μικρότερο ειδικό βάρος από αυτό που αποκτήθηκε ιστορικά και μέσα από αγώνες. Σε κάθε περίπτωση, ασφαλώς και πρέπει να τα υποστηρίζουμε και να σεβόμαστε τις αρχές του διεθνούς δικαίου, ιδιαίτερα εμείς, ως αδύναμη χώρα. Καλό είναι όμως να έχουμε κατά νου ότι το «εθνικό συμφέρον» και το «δίκαιο του ισχυρότερου» είναι δύο παγκόσμιες αρχές οι οποίες ανέκαθεν λειτουργούσαν ως καταλύτες των όποιων διεθνών συνθηκών, νομολογιών, προβλέψεων και διατάξεων. Παραδείγματα, …ων ουκ έστι αριθμός.
Συναισθάνομαι απόλυτα τους ακατάλυτους ιστορικούς, γεωγραφικούς και συναισθηματικούς δεσμούς μας με το Αιγαίο πέλαγος. Ενδεχομένως ανάλογα συναισθήματα να τρέφουν και οι Εγγλέζοι για τη θάλασσα της Μάγχης (English channel) ή οι Ιταλοί για τη, σημερινή τουλάχιστον, δική τους mare nostrum. Ισως και πολλοί άλλοι λαοί για αντίστοιχες περιοχές. Αυτά όμως τα συναισθήματα και ιδιαίτερα στον 21ο αιώνα που διανύουμε δεν επιτρέπεται να ξεφεύγουν από τα όρια του ιστορικού ρομαντικού πατριωτισμού και να μετατρέπονται σε εθνικιστικές εμμονές.
Σήμερα η Ελλάδα, με αιγιαλίτιδα ζώνη 6 ναυτ. μιλίων, έχει κυρίαρχα δικαιώματα στο περίπου 40% του θαλάσσιου χώρου του Αιγαίου και της αντίστοιχης υφαλοκρηπίδας, η δε Τουρκία κάτω του 8%. Το υπόλοιπο είναι διεθνή ύδατα, στα οποία κανένας δεν ασκεί κανενός είδους κυριαρχία. Εάν και εφόσον η Ελλάδα αποφασίσει τη ρήξη και αυξήσει την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12 ναυτ. μίλια, τότε τα ποσοστά αυτά γίνονται αντίστοιχα περίπου λίγο επάνω από 70% για την Ελλάδα και περίπου 9% για την Τουρκία, εάν ακολουθήσει και αυτή αντίστοιχη αύξηση.
Η γεωφυσική ιδιομορφία του Αιγαίου δεν προσφέρει πολλές εναλλακτικές λύσεις για οριοθέτηση ΑΟΖ. Εάν όμως πραγματικά επιθυμούμε να λύσουμε τις διαφορές μας χωρίς να κοροϊδευόμαστε, τότε πρέπει να αποδεχτούμε ότι και στον περιορισμένο αυτόν χώρο πρέπει να οριοθετηθούν περιοχές ΑΟΖ και για εμάς και την Τουρκία. Με μια τέτοια προοπτική και με δεδομένο ότι στο Αιγαίο πάντα θα υπάρχουν διεθνή ύδατα και αναγνωρίζοντας ότι μια στρατιωτική ρήξη θα αποτελούσε την επιτομή της απερισκεψίας, ορθολογικά δεν απομένει παρά ο διαχωρισμός των διεθνών υδάτων του Αιγαίου εκατέρωθεν μιας κοινά αποδεκτής μέσης γραμμής.
Ακόμα και με ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πάλι θα μας αναλογεί προς εκμετάλλευση (μαζί με τα χωρικά) περίπου το 70% του Αιγαιοπελαγίτικου χώρου και της υποκείμενης υφαλοκρηπίδας, στη δε Τουρκία το περίπου 30%. Το ότι η τουρκική ΑΟΖ, στην οποία ασκείται μόνο δικαίωμα υποθαλάσσιας εκμετάλλευσης (οι επιφάνειες παραμένουν διεθνή ύδατα), θα περιβάλλει τα χωρικά ύδατα ορισμένων ελληνικών νησιών, είναι μια ενυπάρχουσα γεωγραφική ιδιαιτερότητα, όπως η εφαπτόμενη εγγύτητα των νησιών μας με την Τουρκία, την οποία θα πρέπει κάποτε να ξεπεράσουμε αποδεχόμενοι τις αναπόφευκτες γεωγραφικές πραγματικότητες, συνέπειες και επιπτώσεις που συνεπάγονται από τη μοιραία γειτνίαση με τη χώρα αυτή.
Θεωρώ μια τέτοιου είδους κατανομή ρεαλιστική, υλοποιήσιμη και κυρίως πολύ ευνοϊκότερη από το υφιστάμενο σήμερα κλίμα των αέναων προκλήσεων, διεκδικήσεων και ανούσιων προστριβών.
Εξάλλου, εάν επιλυθεί το μείζον διακύβευμα στο Αιγαίο, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα είδος εφαλτηρίου για μια πιο ανοιχτόμυαλη προσέγγιση και των υπολοίπων θεμάτων (γκρίζες ζώνες, αφοπλισμός νήσων ανατολικού Αιγαίου και εναέριος χώρος), τα οποία είναι ήσσονος μεν και για τις δυο χώρες ουσιαστικής σημασίας, προσφέρονται όμως για διαπραγμάτευση.
Εάν, λόγου χάριν, η Τουρκία αποσύρει τις αιτιάσεις για γκρίζες ζώνες και αφοπλισμό των νησιών, μπορούμε και εμείς άνετα να ζήσουμε με τον προβλεπόμενο, βάσει των χωρικών μας υδάτων, εναέριο χώρο των 6 ναυτ. μιλίων. Τις ανοησίες για το FIR Αθηνών και την έρευνα και διάσωση δεν αξίζει καν να τις συζητάμε, δεδομένου ότι σύμφωνα με τον ICAO τα μαχητικά αεροσκάφη δικαιούνται να μην υποβάλλουν σχέδια πτήσεων. Οσον αφορά τους ναυαγούς στο Αιγαίο, ας συμφωνήσουμε επιτέλους ότι θα πρέπει να τους σώζει όποιος προλαβαίνει. Και οι δυο μαζί, θα είναι ακόμα καλύτερα για όσους κινδυνεύουν να πνιγούν.
Τέλος, θεωρώ ότι και το «επίμαχο» θέμα της έκτασης της ΑΟΖ του Καστελόριζου θα πρέπει να διαπραγματευτεί με την κατάργηση της στρεβλής και παράτυπης ΑΟΖ της Τουρκίας με την όποια Λιβύη.
Αλυτα θέματα ασφαλώς και δεν υπάρχουν. Μόνο εάν είχαμε απαλλαγεί από τις στενόμυαλες αντιλήψεις μας και τους λαϊκισμούς, ειλικρινά πιστεύω ότι -παρά τις όντως πολλές αντιξοότητες- θα μπορούσαμε να τα είχαμε καταφέρει να συνεννοηθούμε και κάποτε να συνυπάρξουμε.
*Aντιναυάρχος, επίτιμος αρχηγός ΓΕΝ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας