Μάλλον βιάστηκαν όσοι πανηγύρισαν την επικράτηση των οικονομικά φιλελεύθερων αντιλήψεων της Σχολής του Σικάγου που ίδρυσε ο Μίλτον Φρίντμαν, σε βάρος των σοσιαλιστικών απόψεων που πρώτος θεμελίωσε ο Καρλ Μαρξ και διαμόρφωσαν οι μεταγενέστεροι οικονομολόγοι του δημοκρατικού σοσιαλισμού, μεταξύ των οποίων και ο Κέινς.
Η αντιπαράθεση μεταξύ αυτορρυθμιζόμενης αγοράς και ελεγχόμενης οικονομίας δεν φαίνεται να έληξε ακόμη.
Οσο οι οικονομικές συνθήκες ήταν ομαλές, η παγκοσμιοποιημένη αγορά λειτουργούσε χωρίς ρύθμιση και οι επενδύσεις στην ιδιωτική υγεία διαφημίζονταν ως μία από τις πλέον αποτελεσματικές κοινωνικά και τις πλέον αποδοτικές οικονομικά επιλογές που θα έφερναν πιο κοντά τον στόχο της ανάπτυξης.
Σε αυτό το πνεύμα, η κατάρρευση των δημόσιων δαπανών για την υγεία, η συρρίκνωση των δημόσιων δομών και η μείωση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στα δημόσια νοσοκομεία ήταν μεταξύ των κορυφαίων «μεταρρυθμίσεων» που θα έφερναν κέρδη και ανάπτυξη.
Μόλις όμως τα πράγματα σοβάρεψαν, μόλις δηλαδή μαζεύτηκαν τα πρώτα απειλητικά για την υγεία και τη ζωή του πληθυσμού σύννεφα εξ αιτίας των συνθηκών πανδημίας που προκάλεσε ένας επικίνδυνα εξαπλούμενος ιός, η κατάσταση αντιστράφηκε. Οι επείγουσες συνθήκες σοβαρής αντιμετώπισης του κινδύνου ανέδειξαν την ανάγκη ενός ισχυρού δημόσιου συστήματος υγείας, με δημόσια νοσοκομεία και καλά εκπαιδευμένο σε αυτά ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.
Τα δημόσια νοσοκομεία, που με περισσή αλαζονεία συρρίκνωναν οι σημερινοί κυβερνώντες, έγιναν ξαφνικά αναγκαιότητα. Και το δημόσιο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που απαξίωναν, έγινε ξαφνικά ταυτόσημο με την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας.
Το κοινωνικά χρήσιμο έργο που παρέχεται στις δημόσιες δομές της υγείας ξαφνικά αναγνωρίστηκε και η προσοχή όλων στράφηκε στις οδηγίες των καθηγητών του δημόσιου Πανεπιστημίου και των επιστημόνων του δημόσιου συστήματος υγείας, που μέχρι πρότινος ήταν στα… αζήτητα.
Η ίδια η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση Μητσοτάκη αναγκάστηκε, κάτω από το βάρος της επείγουσας ανάγκης, να αναδιπλωθεί και να προκηρύξει την πρόσληψη 2.000 θέσεων νοσηλευτικού προσωπικού στο βαριά ελλειμματικό σε υποδομές και προσωπικό δημόσιο σύστημα υγείας.
Ακόμη και οι φανατικοί νεοφιλελεύθεροι αναγκάστηκαν να παραδεχτούν, έστω και πολύ καθυστερημένα, την ανάγκη ενός υγιούς και αποτελεσματικού δημόσιου συστήματος υγείας, που μέχρι χθες κατηγορούσαν ως ζημιογόνο και αντιπαραγωγικό.
Κάτω από την απειλή για τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων, αναθεωρήθηκαν οι απόλυτες απόψεις της Σχολής του Σικάγου, καθώς έγινε κοινή παραδοχή ότι υπάρχουν αγαθά, όπως η Υγεία και η Παιδεία, που πρέπει να διατηρηθούν σε δημόσιο έλεγχο, προκειμένου να προστατευτεί η ζωή του κοινωνικού συνόλου και να εμποδιστεί η επαπειλούμενη κατάρρευση της οικονομίας, ως αποτέλεσμα της ραγδαίας εξάπλωσης του κορονοϊού.
Να, λοιπόν, που και οι δημόσιοι τομείς συμμετέχουν στην αγορά παράγοντας και αυτοί οικονομικό αποτέλεσμα, άλλοτε θετικό, με την παρουσία τους, και άλλοτε αρνητικό, όταν εμφανίζουν ελλείμματα.
Οι συνθήκες κατάρρευσης της οικονομίας εξ αιτίας της πανδημίας έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου και στους πιο ακραίους νεοφιλελεύθερους που η ανάγκη έκανε σε μια νύχτα… σοσιαλιστές και οι οποίοι σήμερα επενδύουν, σαν σανίδα σωτηρίας, στο δημόσιο σύστημα υγείας το οποίο μέχρι χθες απαξίωναν και υποβάθμιζαν.
Αλλά και η εμφορούμενη από οικονομικά φιλελεύθερες απόψεις Ευρωπαϊκή Ενωση, αντιλαμβανόμενη τον κίνδυνο από την κατάρρευση κρίσιμων τομέων της οικονομίας εξ αιτίας του κορονοϊού, όπως του τουρισμού και των μεταφορών, αναγκάστηκε να παρέμβει με μέτρα χαλάρωσης του Συμφώνου Σταθερότητας.
Εχουν ήδη λοιπόν προαναγγελθεί αποφάσεις για την αναθεώρηση προς τα πάνω του ορίου του 3% στα ελλείμματα του δημόσιου τομέα, προκειμένου να προχωρήσουν οι πληττόμενες από τον ιό οικονομίες σε υπέρβαση δαπανών, για να ενισχύσουν τα ελλειμματικά συστήματα δημόσιας υγείας τους.
Μόνος που δεν αντιλήφθηκε την εντυπωσιακή ανατροπή που η ίδια η ζωή, μέσω ενός επικίνδυνου ιού, επιφύλασσε στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, φαίνεται να είναι ο υπουργός Ανάπτυξης της κυβέρνησης. Εμμονικά κολλημένος στη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία της αυτορρυθμιζόμενης αγοράς, επιμένει ότι η κατακόρυφη αύξηση στην τιμή των φαρμακευτικών υλικών πρώτης ανάγκης δεν συνιστά αισχροκέρδεια, αλλά απλό σύμπτωμα του νόμου της ζήτησης και της προσφοράς σε μια ελεύθερη οικονομία, η οποία δεν επιδέχεται παρεμβάσεις.
Ως υπουργός Ανάπτυξης όμως, όσο υποστηρίζει την αισχροκερδή άνοδο της τιμής των ειδών πρώτης ανάγκης ως φυσιολογική αντίδραση των νόμων της αγοράς, άλλο τόσο ΔΕΝ πρέπει να πάρει μέτρα για την υποστήριξη των τομέων εκείνων της οικονομίας που πλήττονται από τις ίδιες ακριβώς αιτίες που επιτρέπουν την κερδοσκοπία.
Το «μονά – ζυγά υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων» ξεπερνά την ιδεοληψία και αγγίζει πλέον τα όρια οικονομικού σκανδάλου…
* καθηγητής και πρώην πρύτανης ΑΠΘ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας