Η παρθενική παρουσία του υπουργού Παιδείας στη Βουλή στο σύνολό της έμεινε μάλλον ασχολίαστη, καθώς στη σχετική συζήτηση πρυτάνευσε η αναφορά του στην ανεύρεση διά εξετάσεων των μαθητών που θα εκπαιδευθούν στα σχολεία, τα οποία -καίτοι Πειραματικά- υποτίθεται πως παράλληλα ειδικεύονται στην «αριστεία», και γενικότερα η εκ μέρους του αποτίμηση της αξίας της αριστείας, αν μη τι άλλο για την ηλικία των μαθητών –δηλαδή αυτό που αποτέλεσε αυτές τις μέρες «σημείον αντιλεγόμενον» γύρω από το όνομα του Αριστείδη (τι σύμπτωση!) Μπαλτά.
Θα έρθω στο ζήτημα αυτό, αφού πρώτα επιστρέψω στην παρουσία του στη Βουλή και στον εξαιρετικό της -θεωρώ- χαρακτήρα: «εξαιρετικός», κατ’ αρχάς, με την έννοια αυτού που δεν είναι σύνηθες, αφού, μέσα από τις δηλώσεις του εκείνο το βράδυ, παράλληλα έκανε την εμφάνισή της στη Βουλή των Ελλήνων η φιλοσοφία –κάτι σπάνιο για τον συγκεκριμένο χώρο και θεσμό, παρότι εδρεύει στα μέρη του Πλάτωνα και παρά το όνομά του (ποιος θυμάται ότι «βουλή» σημαίνει σκέψη;).
Αναφέρομαι στην εκδήλωση μέσα από τον λόγο του ειδοποιών γνωρισμάτων της φιλοσοφικής πρακτικής. Παραλείποντας πολλά ίχνη αυτής της εκδήλωσης, θα σταθώ στον τρόπο με τον οποίο ο υπουργός στηλίτευσε αυτό το τελευταίο όνειδος, την «τράπεζα θεμάτων», καθώς και ακριβώς στο ότι επέλεξε να αναφερθεί στην «αριστεία». Και στα δύο αυτά, αλληλένδετα, ζητήματα νομίζω ότι διαφάνηκε η ιδιότητα του φιλοσοφικού βλέμματος να μεριμνά για το όλον και παράλληλα να αναδεικνύει το ουσιώδες, αξιο-λογώντας, θέτοντας δηλαδή τα προβλήματα στο επίπεδο των επίδικων αξιών.
Η συνέχεια που δόθηκε στο ζήτημα της «αριστείας» δείχνει ότι δεν έχουμε χρεία πολλών επιχειρημάτων, προκειμένου να διαφανεί η ιδιότητα, άρα και η χρησιμότητα, της φιλοσοφικής πρακτικής, καθώς αυτή η χρησιμότητα έγκειται τελικά στο να θορυβηθούν οι σωστοί αντίπαλοι. Δικαίως, συνεπώς, εξεμάνησαν οι ταγοί της «αριστείας», όλοι αυτοί που η δική τους, αυθόρμητη και σπανίως αναστοχασθείσα, φιλοσοφία ερείδεται στον ατομικισμό, όλοι αυτοί που έχουν αναγάγει σε μείζονα αξία αυτή της «αξιολόγησης» και της «αξιοκρατίας» απομονώνοντάς την από τα όποια συμφραζόμενα, εν πολλοίς ρητορεύοντας: κενολογώντας και ψευδολογώντας (Θα άξιζε τον κόπο να ανοίξει μια σοβαρή συζήτηση για όλες αυτές τις διαδικασίες στον χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις οποίες εμπλέκεται η έννοια της αξίας, όπως και των συνθέτων και των συμπαρομαρτούντων της: από τα κριτήρια βάσει των οποίων σχεδίαζαν να αξιολογήσουν τους καθηγητές μέχρι το πώς οι τελευταίοι βάζουν ή δεν βάζουν το «άριστα» στα βαθμολογικά κέντρα των πανελλαδικών εξετάσεων).
Αριστα, με απλά λόγια, έπραξε ο Μπαλτάς που είπε αυτά που είπε για την αριστεία, και σε αυτό το «έπραξε» πρέπει, συνοψίζοντας, να δούμε ένα σημείο συνάντησης της φιλοσοφίας και της πολιτικής. Πρόκειται για ένα ζήτημα μείζον και δη καίριο, όπως ξέρει καλά ο ίδιος –βοηθάει σε αυτό και μία από τις θεωρητικές του αναφορές, ο Αλτουσέρ– ειδικά όταν η συνάντηση αυτή επιδιώκεται συνειδητά, στο πλαίσιο δηλαδή μιας έννοιας που το όνομά της συγγενεύει με την «αριστεία»: την αριστερά. Γι’ αυτό και η εμφάνιση της φιλοσοφίας στη Βουλή δεν είναι κάτι που προκύπτει αυτόματα από την επαγγελματική του ιδιότητα ως πανεπιστημιακού δασκάλου της φιλοσοφίας, αλλά από κάτι πολύ πιο σοβαρό και δύσκολο: την ιδιότητά του ως αριστερού θητεύοντος στη φιλοσοφία.
Ο λόγος του στη Βουλή, κατά τη γνώμη μου, ανέδειξε με πολύ επιτυχημένο τρόπο αυτή τη θήτευση, εφόσον κατέστησε σαφές ότι η πολιτική μάχη είναι μάχη γύρω από αξίες, και ανέδειξε εμμέσως ότι η Φιλοσοφία είναι όπλο και καταλύτης σε αυτή τη διαδικασία.
Παράλληλα, η παρουσία του στη Βουλή μάς έκανε να σκεφτούμε την ίδια την έννοια της παιδείας και τα όσα συναιρούνται σε αυτήν: η φιλοσοφία, η διδασκαλία και το χάρισμα να την ασκεί κανείς, η γνώση, η ευγλωττία, η καλλιέργεια, η ευγένεια, ου μην αλλά και η παιδιά, η φιλοπαίγμων διάθεση. Το ότι μπορεί κανείς να ανιχνεύσει αυτή τη συναίρεση στο πρόσωπο ενός υπουργού για την Παιδεία, είναι εξαιρετικό, δηλαδή άριστο – ένα από τα εξαιρετικά αυτών των πρώτων, θαυμαστών και δύσκολων, ημερών της αριστερής διακυβέρνησης της χώρας.
Από ‘κεί και πέρα, διανοίγεται η πράξη, που έχει τις δικές της ατραπούς, τη δική της λογική, διαφορετική από αυτή της θεωρίας, και που, όπως ξέρουμε, από τον Αλτουσέρ, δεν είναι ακριβώς ζήτημα «εφαρμογής» κάποιων ιδεών. Οπότε, οψόμεθα...
* φιλολόγος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας