Αθήνα, 16°C
Αθήνα
Αίθριος καιρός
16°C
16.8° 14.5°
2 BF
81%
Θεσσαλονίκη
Αυξημένες νεφώσεις
15°C
16.2° 14.2°
1 BF
82%
Πάτρα
Ελαφρές νεφώσεις
17°C
16.6° 15.0°
2 BF
84%
Ιωάννινα
Αυξημένες νεφώσεις
9°C
8.9° 8.9°
1 BF
100%
Αλεξανδρούπολη
Αίθριος καιρός
9°C
8.9° 8.9°
0 BF
93%
Βέροια
Αυξημένες νεφώσεις
15°C
15.4° 15.4°
1 BF
80%
Κοζάνη
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
10.4° 10.4°
0 BF
100%
Αγρίνιο
Αυξημένες νεφώσεις
14°C
14.4° 14.4°
2 BF
92%
Ηράκλειο
Ελαφρές νεφώσεις
14°C
14.4° 13.6°
3 BF
99%
Μυτιλήνη
Αυξημένες νεφώσεις
14°C
14.9° 13.8°
0 BF
73%
Ερμούπολη
Ελαφρές νεφώσεις
16°C
16.4° 16.4°
2 BF
88%
Σκόπελος
Ελαφρές νεφώσεις
15°C
15.3° 15.3°
2 BF
80%
Κεφαλονιά
Ελαφρές νεφώσεις
15°C
14.8° 14.8°
1 BF
55%
Λάρισα
Σποραδικές νεφώσεις
13°C
12.9° 12.9°
0 BF
100%
Λαμία
Αραιές νεφώσεις
14°C
14.5° 14.5°
1 BF
73%
Ρόδος
Ελαφρές νεφώσεις
18°C
17.8° 17.7°
3 BF
79%
Χαλκίδα
Ελαφρές νεφώσεις
13°C
13.8° 12.8°
0 BF
94%
Καβάλα
Αίθριος καιρός
15°C
15.5° 15.5°
2 BF
75%
Κατερίνη
Αραιές νεφώσεις
15°C
14.7° 14.7°
2 BF
85%
Καστοριά
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
10.2° 10.2°
2 BF
95%
ΜΕΝΟΥ
Παρασκευή, 25 Απριλίου, 2025
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ο Καστοριάδης και ο Μάης 1968

Στο αφιέρωμα της «Εφ.Συν.» για τον Μάη 1968, γράφτηκε από κάποιους ότι ο Καστοριάδης απείχε από το κίνημα και ότι ήταν απλός παρατηρητής [1].

Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Κατ’ αρχάς ο ίδιος ο Καστοριάδης σε συνέντευξή του το 1990 αναφέρεται στη συμμετοχή του: «Πήγα στη Ναντέρ και μίλησα με τους φοιτητές. Τις πρώτες ημέρες στη Σορβόνη μίλησα στους φοιτητές (...) συμμετείχα βέβαια, πήγαινα στις διαδηλώσεις, αλλά δεν μπορούσα να εμφανισθώ δημόσια όπως θα ήθελα» [2].

Επειτα υπάρχουν οι μαρτυρίες γνωστών και φίλων του Καστοριάδη, Ελλήνων και Γάλλων, που μιλάνε για τη συμμετοχή του στα γεγονότα.

Ο Daniel Ferrand λ.χ. λέει ότι όταν άρχισε η εξέγερση ο Καστοριάδης «ήταν κατενθουσιασμένος, εξαιρετικά ανυπόμονος, έτοιμος να περάσει τη νύχτα του στη Σορβόνη ή στο Σανσιέ» [3]. Το ίδιο έκαναν και τα άλλα μέλη του Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα.

Ο Γάλλος βιογράφος του Καστοριάδη, Francois Dosse, αναφέρει στο βιβλίο του ότι τον Μάη ο Καστοριάδης «προσπαθεί να συγκεντρώσει τους παλιούς συντρόφους του για να συζητήσουν ένα κείμενο γραμμένο εν θερμώ, κατά τη διάρκεια των γεγονότων.

Δέκα περίπου από αυτούς, ίσως και λίγο περισσότεροι, θα μαζευτούν επανειλημμένα, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1968 (...) θα συζητήσουν το κείμενο του Καστοριάδη» [4]. Τελικά το κείμενο θα είναι έτοιμο με ψευδώνυμη υπογραφή Jean-Marc Coudray γύρω στις 20 Μαΐου και θα αρχίσει να μοιράζεται πολυγραφημένο από μέλη της ομάδας (σ. 243).

Το κείμενο αυτό εμπλουτισμένο εκδόθηκε σε βιβλίο τον Ιούνιο 1968 μαζί με άλλα δύο κείμενα των φίλων του Claude Lefort και Edgar Morin, επίσης για την εξέγερση [5].

Το βιβλίο θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και, όπως γράφει ο Dosse, το βιβλίο αυτό μαζί με το κείμενο του Michel de Certeau που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Etudes (Ιούνιος 1968) είναι ίσως οι καλύτερες αναλύσεις για την εξέγερση του Μάη, και μάλιστα από ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα από πολύ κοντά (σ. 244).

Αυτή η ποιότητα φυσικά δεν μπορεί να προέλθει από κάποιον ο οποίος παρατηρεί τα γεγονότα και δεν συμμετέχει, όπως έκαναν πολλοί δημοσιογράφοι ή διανοούμενοι του Κέντρου και της Δεξιάς (Ρεϊμόν Αρόν, Αντρέ Μαλρό) και της Αριστεράς.

Ταυτοχρόνως στην αυλή της κατειλημμένης από φοιτητές Σορβόνης, υπήρχε και τραπεζάκι του Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα, χάρη στον Χριστόφορο Πάλλη (με ψευδώνυμο Maurice Brinton), στενό φίλο του Καστοριάδη, που ανήκε στη βρετανική αδελφή-ομάδα Solidarity (σ. 242).

Αρα ο Καστοριάδης δεν ήταν απών από τον Μάη 1968, συμμετείχε με τον τρόπο του, όπως και τα άλλα μέλη του Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα.

Ηταν όμως «παρών» και με έναν άλλον ουσιαστικό και πολιτικό τρόπο, διότι οι ιδέες του περιοδικού και του ίδιου επηρέασαν την εξέγερση, όπως ομολόγησαν συμμετέχοντες σε αυτήν.

Κατ’ αρχάς ο Daniel Cohn-Bendit στο βιβλίο που έγραψε μαζί με τον αδελφό του Gabriel το 1968 παραδέχθηκε την επιρροή του από το Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα.

Γράφει συγκεκριμένα: «Θα μπορούσα να είχα απλώς παρουσιάσει μιαν ανθολογία των πιο διεισδυτικών κειμένων πάνω στο θέμα, δημοσιευμένων σε μερικά πρωτοποριακά έντυπα όπως τα: Socialisme ou Barbarie, International Situationniste, Information et Correspondanse Ouvrieres, Noire et Rouge, Recherches Libertaires και, σε μικρότερο βαθμό, στα τροτσκιστικά περιοδικά (...) Οι αναγνώστες αυτών των περιοδικών θα αναγνωρίσουν πόσα πολλά τούς οφείλει ετούτο το βιβλίο» [6].

Ο Daniel ήλθε σε επαφή με τις ιδέες του περιοδικού Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα μέσω του αδελφού του Gabriel, o oποίος ήταν εννέα χρόνια μεγαλύτερος και συμμετείχε στην ομάδα του περιοδικού.

Ο ίδιος ο Cohn-Bendit το 1980 σε κοινή εμφάνιση με τον Καστοριάδη αναγνωρίζει την επιρροή των ιδεών του τελευταίου πάνω του [7].

Λίγο αργότερα, το 1969, οι Alain Schnapp και Pierre Vidal-Naquet στο πολύ γνωστό βιβλίο τους [8]  αναφέρουν ότι το Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (μαζί με την International Situasionniste) ήταν από τους προδρόμους του Μάη 1968.

Πολλαπλή λοιπόν υπήρξε η παρουσία του Καστοριάδη στον Μάη.

[1] Στέφ. Ροζάνης: «Λένε πως ο Καστοριάδης έμεινε ουσιαστικά παρατηρητής του Μάη» και Μάκ. Καβουριάρης: «Ο Καστοριάδης ουσιαστικά απείχε από τον Μάη». Μάλιστα σε φωτογραφία του Καστοριάδη υπάρχει η λεζάντα «Ο Κορνήλιος Καστοριάδης ήταν ουσιαστικά απών από τον Μάη. Παρατηρούσε αλλά δεν συμμετείχε», στο ένθετο της «Εφ.Συν.», «Μάης 68», σ. 21, 40.
[2]Επειδή, δηλαδή, δεν είχε τη γαλλική υπηκοότητα έπρεπε να προσέχει μήπως απελαθεί. «Entretien d’ Agora International avec Cornelius Castoriadis au Colloque de Cerisy» (1990), στο site: agorainternational.org.
[3] Francois Dosse, Καστοριάδης: Μια ζωή, Αθήνα, 2015, σ. 242.
[4] Dosse, Καστοριάδης: Μια ζωή, σ. 242.
[5] Mai 68: La brèche, Paris. Το κείμενο του Καστοριάδη έχει τίτλο «Η προδρομική επανάσταση».
[6] Gabriel et Daniel Cohn-Bendit, Ο αριστερισμός φάρμακο στη γεροντική αρρώστεια του κομμουνισμού, Αθήνα, 1972, σ. 14.
[7] Καστοριάδης, Κον-Μπεντίτ, Από την οικολογία στην αυτονομία, Αθήνα, 1981, σ. 42.
[8] Schnapp, Vidal-Naquet, Journal de la commune étudiante,. Textes et documents (novembre 1967-juin 1968), Paris, 1969, σσ. 9-10.
Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Ο Καστοριάδης και ο Μάης 1968

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας