«Τρακ και δέος»!

Πάνω από δύο δεκαετίες πλέον, η απουσία του ανακουφίζει τους τερματοφύλακες. Tώρα, στα 62 χρόνια του, όταν τον είδαμε να βαδίζει προς το μέρος μας, είπαμε ότι τα πατήματά του παραπέμπουν στον δεινό σκόρερ Θωμά Μαύρο! «Το σώμα μπορεί να σταμάτησε να παίζει ποδόσφαιρο, το μυαλό, όμως, ποτέ» απάντησε.

Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, εκτός από απρόσμενη άνοδος στην κορυφή (2004), σημαίνει και πρώτη δυνατότητα της εθνικής ομάδας να αντικρίσει με ανοικτά μάτια τον... δυνατό ήλιο της μπάλας! Πρώτη συμμετοχή σε μεγάλη διοργάνωση, παρόντος και του 26χρονου τότε Θωμά Μαύρου στην επίθεσή της. Υπό τον Αλκέτα Παναγούλια, το 1980, στην Ιταλία.

Η περιήγηση από τον πρώτο σκόρερ στην ιστορία του πρωταθλήματος (260 γκολ σε 501 παιχνίδια από το 1970 ώς το 1991 με Πανιώνιο, ΑΕΚ) ξεκίνησε από την προσδοκία του για την πορεία της Εθνικής των ημερών μας:

«Δεν προκριθήκαμε στη Γαλλία επειδή ομάδες όπως η Ελλάδα εναλλάσσουν τις επιτυχίες με τις αποτυχίες τους... Δεν ενοχλεί τόσο η απουσία μας όσο η -εκτός γηπέδου- έλλειψη σοβαρότητας που σημάδεψε τον αποκλεισμό. Μακάρι να ασχολούνται με την Εθνκή, στα γραφεία και στο γήπεδο, άνθρωποι που ξέρουν ποδόσφαιρο και έχουν ήθος».

Ακολούθησε η ανησυχία του ενημερωμένου πολίτη της εποχής μας («ψυχική ανάγκη, παγκοσμίως, είναι να μη βρουν χώρο δράσης τρομοκράτες στη Γαλλία») πριν μιλήσουμε για την εμπειρία του 1980. Δύο ήττες (0-1 από την Ολλανδία, 1-3 από την Τσεχοσλοβακία) και μια ισοπαλία (0-0 με τη μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης Δυτική Γερμανία). Πριν από 36 χρόνια, ο Θωμάς Μαύρος είχε παίξει και στα τρία παιχνίδια, στα γήπεδα του... «άλλου κόσμου»:

«Το 1980, μόλις είχε καθιερωθεί το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στη χώρα μας. Διεκδικήσαμε την πρόκριση ως ερασιτέχνες και την πετύχαμε ενώ είχαμε βαφτιστεί, με νόμο, “επαγγελματίες”. Βλέπαμε αλλιώς, ειδικά το ποδόσφαιρο, γενικότερα τη ζωή... Αλλη εποχή. Εκείνη η Εθνική Ελλάδας είχε παίκτες με ταλέντο και προσωπική φιλοδοξία αλλά ώς εκεί. Ολοι οι παίκτες μιλούσαμε μεταξύ μας για τον νέο κόσμο. Τέλειοι αγωνιστικοί χώροι, πρωτόγνωρη επισημότητα στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.

»Νιώσαμε λες και ήμασταν μαθημένοι να ζούμε σ’ ένα ταπεινό δωμάτιο, με... πέτρινους τοίχους και με μισόκλειστα παράθυρα (!) που δεν άφηναν να μπαίνει μέσα όλο το φως και ξαφνικά βρεθήκαμε σε πολυτελές σαλόνι! Παίζαμε στο πρωτάθλημά μας κυρίως σε κακούς-επικίνδυνους αγωνιστικούς χώρους και βρεθήκαμε σε “χαλιά”. Λέγαμε οι παίκτες μεταξύ μας ότι «είναι κρίμα να μην έχουμε την ποιότητα που πρέπει στους αγωνιστικούς χώρους. Εργο που δεν κοστίζει ακριβά. Και σήμερα η ποιότητα του χόρτου σε πολλά γήπεδα δεν είναι αυτή που πρέπει. Φανταστείτε τότε. Νιώθαμε τρακ και δέος από τη λάμψη γύρω μας! Είχαμε φλόγα για διάκριση αλλά τα πάντα γύρω μας ήταν τόσο ξένα».

Ποδοσφαιριστές-«δεκαθλητές»

Εντός γηπέδου, τα ποσά ήταν ανάλογα:

«Είχαμε ταλέντο, αλλά η μεγάλη διαφορά, και τότε και τώρα, ήταν η ταχύτητα! Ολλανδοί, Τσεχοσλοβάκοι, Δυτικογερμανοί, αλλά και οι υπόλοιπες ομάδες έπαιζαν πιο γρήγορα από εμάς. Προπονημένοι διαφορετικά από τους -ερασιτέχνες μέχρι τότε- Ελληνες.

Το ποδόσφαιρο ήταν πιο γοητευτικό από σήμερα. Περισσότεροι ελεύθεροι χώροι, αυτοσχεδιασμοί. Και τώρα στη Γαλλία θα δούμε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαιριστών-αθλητών, αν όχι... δεκαθλητών! Βάση του η δύναμη, η αντοχή και λιγότερο τεχνική και αυτοσχεδιασμός που γοητεύει. Ταλέντα πάντα υπάρχουν, αλλά τώρα εξομοιώνονται με το σύνολο για να επιβιώσουν επειδή βάση, πλέον, είναι η φυσική κατάσταση και η δύναμη».

• Ετσι είναι. Αλλά όσοι το τονίζετε κατηγορείστε για... προγονολατρία.

«Κακώς. Νοιαζόμαστε γι’ αυτό που αγαπήσαμε και υπηρετήσαμε. Αναγκαία η δύναμη, αλλά δεν είναι το βασικό. Οι παίκτες δεν είναι ζογκλέρ τσίρκου ώστε να κάνουν διαρκώς ατομική επίδειξη τεχνικής, αλλά στόχο έχουν τη νίκη, άρα οφείλουν να είναι και ανθεκτικοί. Συμφωνώ. Αλλά δύναμη, αντοχή πρέπει να καλλιεργούνται μετά την ανάπτυξη της τεχνικής, του ελέγχου της μπάλας. Αυτό δεν συμβαίνει στην εποχή μας. Βλέπουμε, κυρίως λοιπόν, ποδοσφαιριστές-αθλητές».

• Ηταν συνθήκη επιτυχίας και της Ελλάδας το 2004;

«Ναι, όλοι χαρήκαμε τότε, αλλά έτσι είναι. Αυτό το... αλλαγμένο ποδόσφαιρο βοήθησε την Ελλάδα τότε, επιτρέπει σε πολλές ομάδες, Εθνικές και συλλόγους, να διακριθούν. Ομάδες όπως η Αλβανία, και όχι μόνο, βρίσκονται τώρα στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα επειδή εκμεταλλεύτηκαν αυτό το... εξομοιωμένο ποδόσφαιρο της εποχής μας. Ετσι έγινε αγνώριστη, προς το χειρότερο, η Βραζιλία του τελευταίου Παγκόσμιου Κυπέλλου. Χαίρομαι πολύ στην εποχή μας όταν βλέπω, έστω και σπάνια πλέον, φαντασία, αυτοσχεδιασμό. Θα καθίσω στην τηλεόρασή μου να δω τα παιχνίδια και θα χαρώ αν δω πολλές ατομικές προσπάθειες που θα φανερώνουν ύπαρξη ταλέντου. Λείπουν».

Λυτρωτική «ισπανοποίηση»

• Ποδόσφαιρο. Ευχή ή... κατάρα του η «ισπανοποίηση» όπως έχει επικρατήσει να λέγεται;

«Γιατί “κατάρα”; Ευτυχώς που υπάρχει αυτή η “ισπανοποίηση”. Είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, σημαίνει καλή τεχνική, έλεγχο της μπάλας, ακρίβεια στις πάσες, ρυθμό, φαντασία. Αυτά που λείπουν! Η Εθνική Ισπανίας ίσως πάλι τα καταφέρει αν οι παίκτες της μπορέσουν να παραμένουν ψύχραιμοι αν και δεν “πάει” καλά. Το θέαμα είναι το αληθινό ποδόσφαιρο και ξεχωρίζει τους καλούς από τους μέτριους και τους κακούς. Βλέπεις ποδοσφαιριστές-δεκαθλητές σε όλες τις ομάδες και ευτυχώς που υπάρχουν παίκτες όπως ο Ρονάλντο που μπορούν να “σπάνε” αυτή την εξομοίωση».

Νέα... Ελλάδα 2004

Μπροστά μας, προς εξέταση, οι έξι όμιλοι της διοργάνωσης:

«Ο πέμπτος και ο έκτος. Στον πέμπτο όμιλο (σ.σ.: Βέλγιο, Ιταλία, Σουηδία, Ιρλανδία) και οι τέσσερις ομάδες είναι στη Γαλλία ώστε να πρωταγωνιστήσουν και εκτός της Ισλανδίας, στον έκτο, οι υπόλοιπες τρεις (σ.σ.: Πορτογαλία, Ουγγαρία, Αυστρία) μπορούν να παίξουν παιχνίδια σαν ίσοι προς ίσους. “Υποπτος” μοιάζει ο όμιλος της Ισπανίας και όσο για τους Γερμανούς που θα βρουν λίγα προβλήματα στον τρίτο όμιλο (σ.σ.: με Β. Ιρλανδία, Πολωνία, Ουκρανία), έχουν τον πρώτο λόγο όπως και οι Ισπανοί. Στο... εξομοιωμένο ποδόσφαιρο της εποχής μας που αναφέραμε πριν, όμως, δεν θα εκπλαγώ αν προκύψει και μια νέα... Ελλάδα 2004, ομάδα-έκπληξη».

Παρών με τη Σουηδία και ο Μάρκους Μπεργκ, με την... κακή συνήθεια που είχε και ο ίδιος: να στέλνει συχνά την μπάλα στα δίχτυα:

«Μ’ αρέσει ο Μπεργκ, γρήγορος, δυο πόδια, δυνατό σουτ, καλό κεφάλι, ομαδικός όταν χρειάζεται, βλέπει δίχτυα. Αλλά αυτά εντός Ελλάδας. Τώρα λοιπόν, στη Γαλλία, υπάρχει για τον Μπεργκ η πρόκληση να δείξει αν τα καταφέρνει και στα δύσκολα. Στον Παναθηναϊκό πρωταγωνιστεί, αλλά στην Εθνική Σουηδίας έχει δίπλα του το... αναγκαίο κακό ονόματι Ιμπραΐμοβιτς. Τον χαρακτηρίζω έτσι επειδή είναι μεγάλος παίκτης που “γεμίζει” το γήπεδο, άρα αναγκαίος, αλλά οι συμπαίκτες, πόσω μάλλον δίπλα του στην επίθεση, όπως ο Μπεργκ, αναγκάζονται να παίζουν στη σκιά του. Ωρα αλήθειας για τον Μπεργκ λοιπόν».