Σύμμαχοι μακρινοί και ξένοι

H συνάντηση της 13ης Μαΐου στην Αγκυρα, παρότι ήταν πολύ καλά προετοιμασμένη και από τις δύο πλευρές για τη διατήρηση των «ήρεμων νερών», δεν στάθηκε ικανή να δώσει ώθηση στον διάλογο. Αντιθέτως, επιβεβαίωσε την τεράστια απόσταση στα κρίσιμα θέματα, ενώ στην πορεία προέκυψαν και νέα ζητήματα από την πλευρά της Τουρκίας. Το ανακάτεμα της Κύπρου αρχικά και της Ελλάδας κατόπιν στο κάδρο του Μεσανατολικού, με τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χ. Φιντάν να υπερθεματίζει στις απειλές Νασράλα, δεν έχει αμβλυνθεί και δεν πρόκειται να ανακληθεί, μέχρι να τερματιστεί ο πόλεμος στη Γάζα και να αποκλιμακωθεί η σύγκρουση του Ισραήλ με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ.

Παράλληλα η Αγκυρα επανήλθε στην πρακτική των αμφισβητήσεων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, με Navtex και αντι-Navtex, σε περιοχές που ανήκουν δυνητικά στην ελληνική ΑΟΖ, όπως συνέβη με την περίπτωση του ιταλικού σκάφους «C/S Teliri», το οποίο ποντίζει καλώδια τηλεπικοινωνιακής σύνδεσης Κύπρου - Ιταλίας - Γαλλίας και παρακολουθείται ταυτόχρονα από ελληνικά και τουρκικά πολεμικά πλοία.

Τα Δυτικά Βαλκάνια

Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει η Τουρκία τα Δυτικά Βαλκάνια, ως ζώνη δικής της επιρροής, κόντρα στην Ελλάδα και την Ε.Ε., αποτελεί πλέον έναν επιπλέον πονοκέφαλο για την Αθήνα, λόγω των συνεχών προκλήσεων από τα Σκόπια και τα Τίρανα. Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης στο ΝΑΤΟ δεν θα έχει συνάντηση ούτε με τον Ε. Ράμα ούτε με τον Χρ. Μίτσκοσκι, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ, με τους οποίους θα συναντηθεί ο Τ. Ερντογάν, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της τουρκικής προεδρίας.

Στην ατζέντα του κ. Μητσοτάκη έχουν εγγραφεί μέχρι τώρα συναντήσεις με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Α. Μπλίνκεν, στην οποία θα συμμετάσχει και ο Γ. Γεραπετρίτης, με τους επικεφαλής της Βουλής και της Γερουσίας και άλλους αξιωματούχους των ΗΠΑ, ενώ θα μεταβεί και στη Νέα Υόρκη για συνομιλίες με τον γ.γ. του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες, εν όψει της συμμετοχής της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού τη διετία 2025-26, αλλά και την αποστολή της Α.Μ. Ολγκίν-Κουεγιάρ, της οποίας η προσπάθεια ολοκληρώνεται στις 12 Ιουλίου άκαρπη.

Η σύνοδος του ΝΑΤΟ έχει και πάλι κορυφαίο θέμα το Ουκρανικό, επί του οποίου αναμένεται η επαναβεβαίωση της υποστήριξης από τον απερχόμενο γ.γ. Γ. Στόλτενμπεργκ και τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, το ενδιαφέρον εστιάζεται στις πολιτικές εξελίξεις εν όψει των αμερικανικών εκλογών του Νοεμβρίου. Ο Τ. Ερντογάν, με τη νέα συνάντηση που είχε στην Αστάνα με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλ. Πούτιν, αλλά και την απειλή κλιμάκωσης των επιχειρήσεων του τουρκικού στρατού στη Βόρεια Συρία, έδωσε το στίγμα των δικών του σχεδίων έναντι της αμερικανικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας και σταθερότητας.

Αναφορικά με τις αμυντικές δαπάνες και τη δέσμευση του 2% του ΑΕΠ, η Ελλάδα βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα των χωρών του ΝΑΤΟ που υπερβαίνουν αυτό το ποσοστό. Επιπλέον ο Κ. Μητσοτάκης έχει καταθέσει από κοινού με τον Πολωνό ομόλογό του Ν. Τουσκ πρόταση για μια ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας που θα χρηματοδοτηθεί με ευρωπαϊκούς πόρους και θα λειτουργήσει συμπληρωματικά του ΝΑΤΟ.

Πέραν της στρατηγικής αυτονόμησης από τις ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Τουρκίας βάζει ξανά μπρος την αντιευρωπαϊκή μανιέρα, με αφορμή την τιμωρία του ποδοσφαιριστή Μ. Ντεμιράλ για τον πανηγυρισμό του σαν «γκρίζος λύκος».

Η Αγκυρα άνοιξε διπλωματικό καβγά με το Βερολίνο και ο Τ. Ερντογάν ανακοίνωσε ότι θα μεταβεί στη Γερμανία για τον ημιτελικό Τουρκίας - Ολλανδίας. Η δήλωση που θα κάνει μετά το ματς αναμένεται με ενδιαφέρον στην Τουρκία και την Ευρώπη. Δεν είναι λίγοι αυτοί που διαβλέπουν ένα νέο κεφάλαιο ευρω-τουρκικών εντάσεων.

Μπελάδες και στην Ε.Ε.

Η τρέχουσα περίοδος της Ε.Ε. θεωρείται από την Αγκυρα ευνοϊκή για τους δικούς της σχεδιασμούς. Από τη μία οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. βρίσκονται σε πολιτικό vertigo μετά τις ευρωεκλογές, με πρώτη τη Γαλλία του Εμ. Μακρόν, ο οποίος στη θεώρηση Ερντογάν είναι μακράν ο σημαντικότερος αντίπαλος της Τουρκίας.

Από την άλλη, ο ασκών χρέη προέδρου της Ε.Ε., Β. Ορμπαν, είναι ο στενότερος Ευρωπαίος φίλος του προέδρου της Τουρκίας και δεν κρύβει πως θέλει να προωθήσει στο προσεχές εξάμηνο τις ευρω-τουρκικές σχέσεις. Με ποιο τρόπο; Αναμένεται να φανεί σύντομα. Πάντως ήδη η γραμμή Ορμπαν έναντι της Ρωσίας έχει πυροδοτήσει πολιτικό πυρετό στις Βρυξέλλες, με τον ύπατο εκπρόσωπο Εξωτερικών Ζ. Μπορέλ να δηλώνει αναχωρώντας για την Αθήνα (όπου είχε συνομιλίες με τον Γ. Γεραπετρίτη και τον Ν. Δένδια) ότι «ο πρωθυπουργός Ορμπαν δεν έλαβε καμία εντολή από το Συμβούλιο της Ε.Ε. να επισκεφτεί τη Μόσχα».

Η στάση του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας όπως και του προέδρου της Τουρκίας έναντι του Κρεμλίνου δεν αντιβαίνει μόνο στη στάση της Ε.Ε., αλλά και στη γραμμή του ΝΑΤΟ. Το ερώτημα είναι πού και με ποιον τρόπο θα εκδηλωθούν οι νέες αντιπαραθέσεις για τις θέσεις της Δύσης στα μεγάλα περιφερειακά μέτωπα που έχει ανοιχτά.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, τα νέα ανοίγματα Ορμπαν - Ερντογάν προς τη Μόσχα, μερικές ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, είναι μηνύματα ευθείας αμφισβήτησης της διοίκησης Μπάιντεν, την οποία άλλωστε ουδέποτε είχαν σε εκτίμηση η Βουδαπέστη και η Αγκυρα, που ποντάρουν ανοιχτά στην επάνοδο Τραμπ.