Σκόπελος το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Οι παρενέργειες του τουρκολιβυκού μνημονίου επιβαρύνουν και άλλο την ατμόσφαιρα στο αυριανό ραντεβού Δένδια-Τσαβούσογλου, στην Αγκυρα. Ο πρόεδρος της Τουρκίας Τ. Ερντογάν υποδέχτηκε χθες τον μεταβατικό πρωθυπουργό της Λιβύης, Α. Ντμπεϊμπά, για συνομιλίες εφ’ όλης της ύλης και φυσικά για το ζήτημα της αποχώρησης των ξένων στρατευμάτων και των μισθοφόρων από τη χώρα αλλά και την τύχη της διμερούς στρατηγικής συνεργασίας στην οποία συγκαταλέγεται η συμφωνία του 2019 για τις θαλάσσιες ζώνες.

Κατά τη χθεσινή πρώτη ημέρα της επίσκεψης στην Τουρκία ο Α. Ντμπεϊμπά, τον οποίο συνοδεύει η μισή μεταβατική κυβέρνηση, είχε συνάντηση με τον Τ. Ερντογάν και στη συνέχεια συνεδρίασε το συμβούλιο στρατηγικής συνεργασίας Τουρκίας-Λιβύης και οι εργασίες θα συνεχιστούν σήμερα ανά τομείς υπουργείων. Από τις πρώτες δηλώσεις κατέστη σαφές ότι και οι δύο πλευρές τάσσονται υπέρ της συνέχισης αυτής της συνεργασίας, μένουν όμως πολλά ζητήματα προς αποσαφήνιση, όπως η απόσυρση των τουρκικών δυνάμεων που βρίσκονται στη Λιβύη και η τύχη του μνημονίου, το οποίο δεν έχει κυρωθεί από το λιβυκό Κοινοβούλιο. Σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu, o Τ. Ερντογάν δήλωσε ότι «η Τουρκία θα συνεχίσει να παρέχει κάθε υποστήριξη στη Λιβύη» και πρόσθεσε: «Το μνημόνιο που υπογράψαμε με τη Λιβύη σχετικά με τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες διασφαλίζει τα συμφέροντα και των δύο χωρών και το μέλλον τους».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Ν. Δένδιας, από τη Βεγγάζη όπου μετέβη χθες για τα εγκαίνια του προξενείου, επισήμανε ότι «η Ελλάδα υποστήριζε πάντοτε ότι η λύση του προβλήματος στη Λιβύη πρέπει να προέλθει από την άμεση υποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων και των ξένων μισθοφόρων από το έδαφος της Λιβύης. Αυτό πρέπει να γίνει αμέσως και ο λιβυκός λαός να είναι υπεύθυνος για την τύχη της χώρας του». Ο Ν. Δένδιας είχε συνομιλίες με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Αλ Κατράνι, τον οποίο και ευχαρίστησε για «την ευθεία τοποθέτηση για το παράνομο μνημόνιο που υπεγράφη από τη διοίκηση του GNA [προηγούμενη κυβέρνηση Αλ Σάρατζ] και την Τουρκία για τις θαλάσσιες ζώνες».

Θαλάσσιες ζώνες

Ο Αλ Κατράνι τόνισε μάλιστα ότι το λιβυκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να μην κυρώσει το παράνομο μνημόνιο. Ο υπουργός είχε συνάντηση και με τον πρόεδρο του λιβυκού Κοινοβουλίου Α. Σάλεχ, ο οποίος έχει υποστηρίξει ανοιχτά τις θέσεις της Ελλάδας σχετικά με το μνημόνιο και έχει επισκεφθεί την Αθήνα για συνομιλίες. Ο Ν. Δένδιας επανέλαβε στους συνομιλητές του τη δήλωση που είχε κάνει ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στην Τρίπολη την περασμένη εβδομάδα, ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συζητήσει με τη Λιβύη για τις θαλάσσιες ζώνες, σημειώνοντας ότι «είχαμε φτάσει εξαιρετικά κοντά το 2010 και δεν απέμεναν παρά ελάχιστα πράγματα για να ολοκληρωθεί αυτή η συμφωνία».

Η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Ελλάδας-Λιβύης θα καθιστούσε και πρακτικά άκυρο το τουρκολιβυκό μνημόνιο, όμως οι σχετικές διαδικασίες είναι εξαιρετικά δύσκολο να κινηθούν από τη μεταβατική κυβέρνηση Ντμπεϊμπά. Από την άλλη όμως και ο μεταβατικός πρωθυπουργός, παρότι διατηρεί στενούς δεσμούς με την Αγκυρα, στο εσωτερικό της Λιβύης έχει τη σταθερή άρνηση του Κοινοβουλίου να κυρώσει το μνημόνιο και ως εκ τούτου το εσωτερικό πρόβλημα αναμένεται να κριθεί μετά τις εκλογές στα τέλη του χρόνου.

Εντούτοις η Αγκυρα επιμένει ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο βρίσκεται σε πλήρη ισχύ και η πίεση προς τη μεταβατική κυβέρνηση Ντμπεϊμπά και τους υπουργούς που προέρχονται από τις τάξεις της προηγούμενης κυβέρνησης Σάρατζ είναι τεράστια, προκειμένου η Τουρκία να κρατήσει τη δεσπόζουσα θέση που έχει στα πολιτικά πράγματα της χώρας, τις στρατιωτικές βάσεις και συμφωνίες για την ανοικοδόμηση. Πάντως στις δημόσιες δηλώσεις που έκανε ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας Χ. Ακάρ απέφυγε να αναφερθεί στο θέμα των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και των μισθοφόρων, λέγοντας ότι «η Τουρκία θα συνεχίζει να παρέχει στρατιωτική εκπαίδευση και συμβουλές για την ασφάλεια και σταθερότητα της Λιβύης».