Απλώνει το «παιχνίδι» ο Ερντογάν

Σε κρίση χωρίς ημερομηνία λήξης εξελίσσεται η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Τουρκία να θέλει να επιβάλει με κάθε τρόπο τη δική της ατζέντα στην Ελλάδα, στις συνομιλίες για το Κυπριακό αλλά και στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. για το πλαίσιο των ευρω-τουρκικών σχέσεων. Η Αγκυρα δεν κρύβει ότι θα συνεχίσει μέχρι τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου τις προκλήσεις, ενώ παράλληλα δηλώνει ανοιχτή σε διάλογο, αναμένοντας νέα πρωτοβουλία του Βερολίνου.

Στην περιοχή του Καστελόριζου η Τουρκία έχει απλώσει το παιχνίδι με τις Navtex για το «Ορούτς Ρέις» σε όλη την περιοχή που θεωρεί τουρκική υφαλοκρηπίδα μέχρι τα χωρικά ύδατα του νησιού στα 6 ν.μ. και, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο Φ. Οκτάι και τον υπουργό Ενέργειας Φ. Ντονμέζ, βρίσκεται στα μισά του προγράμματος που άρχισε στις 10 Αυγούστου. Αμέσως μετά δεν αποκλείεται να βγει το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» για τρισδιάστατες έρευνες, ενώ το «Ορούτς Ρέις» μπορεί να μετακινηθεί νοτιότερα της Κρήτης, στις περιοχές του τουρκο-λιβυκού μνημονίου.

Παράλληλα με τις Navtex για έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο η Αγκυρα εκδίδει συνεχώς νέες Navtex ναυτικών και αεροπορικών ασκήσεων στο Αιγαίο, θέτοντας θέμα αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών και αλλαγής των ορίων ευθύνης έρευνας και διάσωσης, σύμφωνα με το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας». Το μόνο κεφάλαιο αυτού του δόγματος που δεν έχει ακόμη τεθεί πιεστικά είναι της μουσουλμανικής μειονότητας.

Και στο Κυπριακό όμως η αδιαλλαξία του Τ. Ερντογάν αποτυπώνεται πλέον ωμά στην πρόταση για δύο ξεχωριστά κράτη, η οποία ναρκοθετεί την πενταμερή διάσκεψη που έχει προαναγγείλει ο γ.γ. του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες. Λίγο πριν μεταβεί στα κατεχόμενα για την ανάληψη των καθηκόντων του νέου ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ε. Τατάρ, ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φ. Οκτάι διαμήνυσε ότι «δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς λύση ομοσπονδίας» και πρόσθεσε ότι «μπορούμε να διαπραγματευτούμε λύση δύο κυρίαρχων κρατών», θέση που έχει διακηρύξει και ο Ε. Τατάρ.

Στα νέα δεδομένα που θέλει να διαμορφώσει η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, η Αθήνα έχει διαμηνύσει προς συμμάχους και εταίρους ότι δεν θα επιτρέψει επιβουλή της εθνικής κυριαρχίας και δεν θα μπει σε συνομιλίες υπό την απειλή πρόκλησης τετελεσμένων. Σε αυτό το σκηνικό θεωρείται, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, εξαιρετικά αβέβαιη μια νέα γερμανική πρωτοβουλία και μάλιστα όταν οι δύο προηγούμενες απέτυχαν σε συνθήκες χαμηλότερης έντασης. Πλην όμως μέχρι τη λήξη της μεταβατικής περιόδου που δημιουργούν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, η καγκελάριος της Γερμανίας Α. Μέρκελ, που ασκεί την προεδρία της Ε.Ε., θα διαδραματίζει ρόλο κέντρου αναφοράς.

Το Βερολίνο

Τα μηνύματα από την πλευρά του Βερολίνου εξακολουθούν να είναι θολά. Η «Hurriyet» βλέπει ότι οι προσπάθειες της γερμανικής διπλωματίας εστιάζονται στην έναρξη των συνομιλιών Αθήνας και Αγκυρας σε διπλωματικό επίπεδο για τις θαλάσσιες ζώνες, όπως προβλέπεται και στο κείμενο της συνόδου του Οκτωβρίου και ταυτόχρονα στο πολιτικό, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών με ανοιχτή ατζέντα. Προϋπόθεση είναι η αναστολή των ερευνητικών δραστηριοτήτων, κάτι που παραπέμπει σε επανάληψη της προσωρινής απόσυρσης του «Ορούτς Ρέιτς», στις 13 Σεπτεμβρίου για συντήρηση μέχρι και τις 11 Οκτωβρίου, αφού παρήλθε η σύνοδος κορυφής της Ε.Ε.

Ωστόσο, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις του υπουργού Αμυνας Χ. Ακάρ η Τουρκία δεν δείχνει διατεθειμένη ούτε για μία κίνηση πρόσκαιρης αποκλιμάκωσης. Οσον αφορά τις τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ, επίκειται η 4η συνάντηση στην Αγκυρα, αλλά η διαδικασία συναντά προβλήματα, όπως εμμέσως αναγνώρισε ο γ.γ. Γ. Στόλτενμπεργκ, κάνοντας λόγο για «διαφωνίες».

Σύμφωνα με πληροφορίες, ζητήθηκε από τους υπουργούς Αμυνας της Ελλάδας και της Τουρκίας να τηρούνται οι κανονισμοί κυκλοφορίας, ώστε να αποφευχθεί ένα στρατιωτικό συμβάν και πρότεινε «να ληφθεί πολιτική απόφαση για την πρόληψη συμβάντων και ατυχημάτων».

Τη Δευτέρα επισκέπτεται την Αθήνα ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σ. Λαβρόφ για συνομιλίες γύρω από τις διμερείς σχέσεις αλλά και για το θέμα ασφάλειας της Ανατολικής Μεσογείου. Καλλιεργώντας κλίμα προσέγγισης, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών με δήλωσή του επανέλαβε την πάγια θέση ότι είναι κυριαρχικό δικαίωμα κάθε χώρας η επέκταση των χωρικών υδάτων έως τα 12 ν.μ. Ενώ με ανάρτηση για την 193η επέτειο της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου υπενθύμισε την ήττα του τουρκο-αιγυπτιακού στόλου από τις ναυτικές δυνάμεις Ρωσίας - Γαλλίας - Μ. Βρετανίας. Το ζήτημα είναι εάν η Ρωσία θα στήριζε μια πρωτοβουλία επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και με ποιες προϋποθέσεις για τη διεθνή ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο.