Ευρωπαϊκό ευχολόγιο για τις προκλήσεις Ερντογάν

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Τ. Ερντογάν δεν δείχνει καμία διάθεση αποκλιμάκωσης της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, παρά τις επικλήσεις διαλόγου που έκανε λίγες ώρες πριν από την έκτακτη τηλεδιάσκεψη του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., την περασμένη Παρασκευή.

Χθες σε εκδήλωση του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, επανήλθε στην επιθετική ρητορική των προηγούμενων ημερών λέγοντας ότι η χώρα του «θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τα δικαιώματά της με όλα τα μέσα» ενώ αναφερόμενος στην πλεύση του «Ορούτς Ρέις» τόνισε ότι «δεν θα διστάσουμε να απαντήσουμε στην παραμικρή παρενόχληση του πλοίου μας».

Το «Ορούτς Ρέις» θα συνεχίσει, σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο Αnadolu, τις έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τις 23 Αυγούστου, οπότε λήγει η τουρκική Navtex. Τι θα γίνει στη συνέχεια είναι άγνωστο, αφού τα μηνύματα της Αγκυρας εξακολουθούν να είναι αντιφατικά.

Προχθές, μετά την επικοινωνία με την Αν. Μέρκελ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σ. Μισέλ, ο Τ. Ερντογάν δήλωσε ότι «η Τουρκία θα μαλακώσει τη στάση της» μέχρι τις 28 Αυγούστου. Στη συνέχεια όμως το τουρκικό υπουργείο Αμυνας έβγαλε νέα Navtex, με την οποία παρατείνονται οι έρευνες των άλλων ερευνητικών πλοίων «Γιαβούζ» και «Μπαρμπαρός» στην κυπριακή ΑΟΖ μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου. Και, βεβαίως, δεν υπάρχει καμία δέσμευση ότι δεν θα συμβεί το ίδιο μετά τις 28 Αυγούστου για την περιοχή έρευνας του «Ορούτς Ρέις» στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Στις 27 και 28 Αυγούστου είναι προγραμματισμένη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών στο Γκίμνιχ της Γερμανίας, ενώ μία μέρα νωρίτερα θα συναντηθούν οι υπουργοί Αμυνας της Ε.Ε. Και οι δύο συνεδριάσεις είναι άτυπες και δεν αναμένονται οριστικές αποφάσεις, ωστόσο αναμένεται να παρουσιαστεί ο κατάλογος κυρώσεων που καταρτίζει μετά την τελευταία τακτική συνεδρίαση, στις 13 Ιουλίου, ο ύπατος εκπρόσωπος Εξωτερικών της Ε.Ε. Ζ. Μπορέλ.

Στη δήλωση που έκανε ο εκπρόσωπος μετά την έκτακτη τηλεδιάσκεψη της Παρασκευής δεν υπήρξε καμία αναφορά στην προοπτική κυρώσεων. Η δήλωση περιορίστηκε στην έκφραση αλληλεγγύης της Ε.Ε. προς την Ελλάδα, δίχως σαφή καταδίκη των τουρκικών προκλήσεων αλλά με έκκληση προς όλες τις πλευρές για αποκλιμάκωση ώστε να αρχίσει απευθείας διάλογος.

Αυτό το γενικόλογο τρίπτυχο, αλληλεγγύη, αποκλιμάκωση, διάλογος, απέχει μακράν των επιδιώξεων της Αθήνας, η οποία ήθελε από τους «27» να χαιρετίσουν την ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία μερικής/τμηματικής οριοθέτησης ΑΟΖ σε αντίστιξη με την τουρκο-λιβυκή την οποία έχουν καταγγείλει. Το προσχέδιο που έδωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας απορρίφθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Χ. Μάας, ο οποίος ασκεί χρέη προεδρεύοντος, ενώ με τη γερμανική θέση συντάχθηκαν, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, άλλες πέντε χώρες (Ουγγαρία, Ιταλία, Βουλγαρία, Ισπανία και Μάλτα). Κατόπιν αυτής της εξέλιξης ο Ν. Δένδιας μπλόκαρε την έκδοση απόφασης με αναφορά σε κυρώσεις εις βάρος της Λευκορωσίας για τις συνθήκες διεξαγωγής των πρόσφατων προεδρικών εκλογών.

Η ελληνική κυβέρνηση περιμένει σταδιακή αποκλιμάκωση της έντασης και μέχρι τις 23 Αυγούστου μη περαιτέρω κλιμάκωση, όπως τουλάχιστον άφησε να εννοηθεί στην επικοινωνία του με την Αν. Μέρκελ ο Τ. Ερντογάν. Με το «Ορούτς Ρέις» στην ελληνική υφαλοκρηπίδα δεν μπορεί να ξεκινήσει κύκλος διερευνητικών συνομιλιών, όπως έγινε σαφές από την πλευρά του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη προς την καγκελάριο της Γερμανίας, ωστόσο από την άλλη πλευρά φαίνεται πως ο Τ. Ερντογάν επιμένει σε ανταλλάγματα, τόσο από την Αθήνα όσο και από την Ε.Ε. Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα, την Παρασκευή έθεσε εκ νέου θέμα ακύρωσης της ελληνο-αιγυπτιακής συμφωνίας, η οποία όμως έχει υπογραφεί αλλά εκκρεμεί η κύρωσή της από το ελληνικό Κοινοβούλιο (την άλλη εβδομάδα) και από το αιγυπτιακό Κοινοβούλιο μετά τις βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται αυτόν τον μήνα σε δύο γύρους.

Χθες ο πρόεδρος της Τουρκίας επανήλθε λέγοντας ότι «δεν θα υποχωρήσει μπροστά στη γλώσσα των κυρώσεων» (της Ε.Ε.) ενώ το υπουργείο Εξωτερικών ανέβασε κι άλλο τους τόνους κατά της Γαλλίας για την κοινή άσκηση με την Ελλάδα και τη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με την Κύπρο, την οποία χαρακτήρισε «υπονομευτική για τη σταθερότητα και ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο».

Η ανοιχτή αντιπαράθεση της Τουρκίας με τη Γαλλία προκαλεί άλλον έναν πονοκέφαλο στο Βερολίνο, που επιμένει στη γραμμή κατευνασμού του Τ. Ερντογάν, παρά το γεγονός ότι αυτή η πολιτική δεν έχει έως τώρα αποτέλεσμα ει μη μόνον την αποσόβηση περαιτέρω κλιμάκωσης της έντασης. Ο Εμ. Μακρόν, που είχε προχθές επικοινωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ, σε ανάρτησή του τόνισε ότι «θα επιβάλουμε την ειρήνη και ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο» ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ περιορίστηκε να σημειώσει την ανησυχία των δύο για την τεταμένη κατάσταση.

Η καγκελάριος Αν. Μέρκελ θα επισκεφθεί τον Εμ. Μακρόν την Πέμπτη 20 Αυγούστου και στην ατζέντα είναι η πορεία των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και η τύχη της πρωτοβουλίας του Βερολίνου για τη Λιβύη. Το χάσμα πολιτικής για την περιοχή αποτυπώνεται στις δηλώσεις του Χ. Μάας, ο οποίος αποφεύγει ακόμη και να κατονομάσει την Τουρκία για τις προκλήσεις, ενώ από την άλλη ο Γάλλος υπουργός Ζαν-Ιβ Λεντριάν επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να αφήσει το κλειδί της Ανατολικής Μεσογείου στην Τουρκία.

Χθες η Αγκυρα άνοιξε άλλο ένα μέτωπο, με τον Τζο Μπάιντεν, για τους χαρακτηρισμούς που έκανε προς το πρόσωπο του Τ. Ερντογάν σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην εφημερίδα Times της Νέας Υόρκης τον περασμένο Δεκέμβριο και το σχετικό απόσπασμα είχε παραλειφθεί.

Ο υποψήφιος των Δημοκρατικών χαρακτηρίζει τον πρόεδρο της Τουρκίας αυταρχικό και σημειώνει πως η Ουάσινγκτον θα πρέπει να υποστηρίξει την αντιπολίτευση, δηλώσεις που σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Προεδρίας της Τουρκίας Ι. Καλίν είναι ανάρμοστες και απαράδεκτες. Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου ταξίδεψε χθες στη Δομινικανή Δημοκρατία προκειμένου να συναντήσει τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μ. Πομπέο με τον οποίο δεν κατάφερε να συναντηθεί στη Βιέννη, ούτε στη Βαρσοβία το περασμένο τριήμερο.