Το δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον είναι εξαιρετικά περιορισμένο, ενώ παρεμποδίζεται σοβαρά είτε από τον περιορισμένο χρόνο διαβουλεύσεων, είτε από εξαιρετικά τεχνικά κείμενα και δυσνόητες ρυθμίσεις, είτε από την πολυδιάσπαση των τόπων και μεθόδων διαβούλευσης. Αυτό το σοβαρό έλλειμμα επισημαίνουν 12 φορείς, με παρέμβασή τους προς τα μέλη της Βουλής των Ελλήνων, καταθέτοντας τις προτάσεις τους με τη μορφή νομοσχεδίου.
Μέσω της παρέμβασής τους, οι φορείς ζητούν από τους βουλευτές να προσφέρουν τον απαραίτητο χρόνο και να οργανώσουν τις απαραίτητες συζητήσεις, ώστε κατά το δυνατόν να επιτευχθεί διακομματική συναίνεση για την ανάγκη ενίσχυσης της ουσιαστικής συμμετοχής του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον.
Ουσιαστικά, αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι δίνεται η ευκαιρία στο κοινό να συμμετάσχει στη λήψη αποφάσεων που το αφορούν μέσω των διαδικασιών δημόσιων διαβουλεύσεων, κυρίως σε στάδιο κατά το οποίο έχει ήδη διαμορφωθεί το βασικό περιεχόμενο των αποφάσεων. Ετσι, δεν παρέχεται η δυνατότητα στο κοινό να εκθέσει τις απόψεις και τις προτάσεις του εγκαίρως ώστε να συμβάλει στη βελτίωση του περιεχομένου των αποφάσεων και να επηρεάσει τις τελικές αποφάσεις που θα ληφθούν και αφορούν την ποιότητα του περιβάλλοντος και της ίδιας του της ζωής.
Ο χρόνος δε που παρέχεται για σχολιασμό είναι συνήθως περιορισμένος ακόμα και για φορείς και οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον εκάστοτε τομέα. Συνολικά, στη συντριπτική πλειονότητα των διαδικασιών των δημόσιων διαβουλεύσεων για νομοσχέδια δεν λαμβάνονται υπόψη τα σχόλια του κοινού, όπως προκύπτει από τις εκθέσεις διαβούλευσης που συντάσσονται μετά το πέρας της διαδικασίας.
Οι προτάσεις που συνυποβάλλουν οι φορείς προς τους βουλευτές με τη μορφή νομοθετικής πρότασης συνοψίζονται ως εξής:
● Δημιουργία ενιαίου δικτυακού τόπου ανοιχτής πρόσβασης, όπου θα διενεργούνται όλες οι διαδικασίες συμμετοχής του κοινού στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον.
● Θέσπιση διασφαλίσεων για την αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων συμμετοχής, όπως π.χ. ρητή ρύθμιση κατά των απειλητικών αγωγών κατά ατόμων ή περιβαλλοντικών ομάδων (SLAPPs).
● Ενίσχυση της συμμετοχής με υποχρέωση έγκαιρης γνωστοποίησης επικείμενων διαβουλεύσεων, επέκταση των δημόσιων διαβουλεύσεων σε νέες πράξεις (π.χ. πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, τροπολογίες, προτάσεις νόμων και προτάσεις αναθεώρησης του Συντάγματος κ.λπ.) και διενέργεια διερευνητικών διαβουλεύσεων, θεσμός που αποτελεί πρώτο βήμα πριν από την τελική διαβούλευση, όταν όλα τα ενδεχόμενα και οι επιλογές πολιτικής είναι ακόμα ανοιχτά.
● Ισχυροποίηση του ρόλου των τοπικών κοινωνιών με δεσμευτικά τοπικά δημοψηφίσματα.
● Θέσπιση νέας διαδικασίας που αφορά την «Πρωτοβουλία πολιτών» με αίτημα προς τις αρμόδιες διοικητικές αρχές για την έκδοση κανονιστικής πράξης που προβλέπεται σε εξουσιοδοτική διάταξη νόμου. Η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να είναι σε επίπεδο δήμου ή περιφέρειας ή σε εθνικό επίπεδο.
● Ενίσχυση της δυνατότητας κάθε πολίτη να υποβάλλει αίτημα για έλεγχο οποιουδήποτε περιστατικού θεωρεί ότι επηρεάζει δυσμενώς το περιβάλλον.
Η ισχυρή και ακώλυτη δημόσια συμμετοχή και η διαφάνεια στη διαδικασία λήψης περιβαλλοντικών αποφάσεων είναι νομικά κατοχυρωμένο ατομικό και κοινωνικό δικαίωμα, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλη την Ε.Ε. Εκτός όμως από επιταγή για κάθε δημοκρατική πολιτεία, η συμμετοχή αποτελεί και αναγκαία προϋπόθεση για κοινωνική νομιμοποίηση και για αποτελεσματική εφαρμογή των αποφάσεων και συνολικά της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αποτελεί επίσης την καλύτερη πηγή για νέες ιδέες, αλλά και για συνθέσεις και συγκλίσεις προς καλύτερα συγκροτημένες πολιτικές, επισημαίνουν οι φορείς.
Τη νομοθετική πρόταση συνυπογράφουν η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας, η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς, η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, το Ιδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η Καλλιστώ, ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ), ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών, η Greenpeace, το Vouliwatch και το WWF Ελλάς.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας