Χαριστική βολή στη «Σαχάρα» με εκμίσθωση 50ετίας

Σαν να μην έφτανε το πλήγμα που επέφερε στην εξωτική –και κατά τα λοιπά προστατευόμενη– παραλία «Σαχάρα» στη Χαλκιδική η πώληση μεγάλου τμήματός της σε επιχειρηματία από το ΤΑΙΠΕΔ, τώρα απειλείται εκ νέου με την εκμίσθωσή της για μισό αιώνα με σκοπό την ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων.

Μεταξύ Νέας Ηράκλειας και Νέας Καλλικράτειας στη Χαλκιδική βρίσκεται η εξαιρετικής ομορφιάς αμμουδιά, γνωστή ως «Σαχάρα», αλλά και ως «Ελος Μοίρας» ή «Χρυσή Αμμουδιά». Πρόκειται για μια έκταση με αμμοθίνες, η οποία ύστερα από σειρά ανθρώπινων επεμβάσεων, ειδικά κατά τα τελευταία 25 χρόνια, έχει περιοριστεί στα 350 στρέμματα.

Η «Σαχάρα» περιλαμβάνεται στην Εθνική Απογραφή των Ελληνικών Υγροτόπων η οποία εκπονήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων σε συνεργασία με το Τμήμα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών του ΥΠΕΝ. Αρχικά, ως παράκτιος υγρότοπος προστατεύεται αυστηρά από τον νόμο 3937/2011 «Περί διατήρησης της βιοποικιλότητας». Ο νόμος αυτός προβλέπει ότι, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας απογραφής και καταλογογράφησης υγροτόπων με την έκδοση προεδρικού διατάγματος, απαγορεύεται η άμεση ή έμμεση αποστράγγισή τους και η μερική ή ολική επιχωμάτωσή τους. Ο ίδιος νόμος απαγορεύει την κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων, τη δημιουργία και επέκταση δρόμων, την αλλοίωση του φυσικού ανάγλυφου και την κάθε προέλευσης οικολογική επιβάρυνση. Επιπρόσθετα, ο υγρότοπος διέπεται από ένα σύνθετο νομικό καθεστώς προστασίας.

Η γη αυτή ανήκει στον καλλικρατικό Δήμο Νέας Προποντίδας και περιήλθε τμηματικά στην ιδιοκτησία του με διανομές γης του υπουργείου Γεωργίας τη δεκαετία του 1960 και του 1970. Δύο τεμάχιά της αποδόθηκαν στην τότε κοινότητα Νέας Ηράκλειας, ενώ ένα τρίτο τεμάχιο αποδόθηκε στην τότε κοινότητα Νέας Καλλικράτειας. Ο δήμος αντιμετωπίζει τα ανωτέρω τρία ακίνητα ως χέρσα γη και ως οικόπεδα προς εκμίσθωση με σκοπό την αύξηση την εσόδων του, επικαλούμενος το Προεδρικό Διάταγμα 16/8/1988 το οποίο εντάσσει αυτή την έκταση σε «Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου 3» που επιτρέπει τις χρήσεις τουριστικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης λουομένων, αθλητικές εγκαταστάσεις και αναψυχής.

Νυχτερινό κέντρο

To 2013 παραχωρήθηκε στο ΤΑΙΠΕΔ ένα τμήμα της «Σαχάρας», συγκεκριμένα δύο παραθαλάσσια τεμάχια γης συνολικής έκτασης 44 στρεμμάτων. Εν συνεχεία το ΤΑΙΠΕΔ προέβη σε δημοπρασία και τα ακίνητα κατακυρώθηκαν στον πλειοδότη έναντι 2 εκατ. ευρώ. Ο νέος ιδιοκτήτης, ένας επιχειρηματίας από τον κλάδο των κατασκευών, ίδρυσε εκεί την επιχείρηση εστίασης και διασκέδασης «Sahara Resort». Η επιχείρηση ξεκίνησε ως beach bar («το μεγαλύτερο beach bar των Βαλκανίων», όπως διατείνεται η ίδια η επιχείρηση) και στη συνέχεια, παρά τις διαμαρτυρίες των περιοίκων, πήρε και άδεια νυχτερινού κέντρου διασκέδασης. Μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν ο επιχειρηματίας μίσθωσε από τον δήμο τμήμα της όμορης δημοτικής έκτασης για χρήση ως ελεύθερου χώρου στάθμευσης οχημάτων, προβαίνοντας στα αντίστοιχα κατασκευαστικά έργα.

Οι συνεχείς και πολυετείς προσπάθειες περιοίκων και περιβαλλοντικών οργανώσεων για να τηρηθεί η περιβαλλοντική νομοθεσία, να αποτραπούν οι καταστροφές και να σταματήσουν όσες ξεκινούσαν, παρά τις διαμαρτυρίες τους, δεν βρήκαν συμπαραστάτη ούτε από κρατικό φορέα, ούτε από την τοπική αυτοδιοίκηση, ούτε και από την αστυνομία.

Το 2023 ο ίδιος επιχειρηματίας αγόρασε σε κοντινή απόσταση από τη «Σαχάρα» και νέο παραθαλάσσιο τεμάχιο γης από το ΤΑΙΠΕΔ, έκτασης 27 στρεμμάτων, έναντι 1,42 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για κομμάτι παραλίας της Ν. Καλλικράτειας, δίπλα σε ρέμα. Οταν ο Δήμος Νέας Προποντίδας πληροφορήθηκε ότι έχει βγει σε δημοπρασία το εν λόγω τμήμα της παραλίας, προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση της δημοπρασίας με τα επιχειρήματα ότι: α) τμήμα του τεμαχίου συμπίπτει με τα όρια δημοτικού ακινήτου, β) το εν λόγω τεμάχιο γης είναι παλαιός αιγιαλός, ανήκει στο ελληνικό δημόσιο, άρα είναι κοινόχρηστη έκταση που δεν μπορεί να πουληθεί, και γ) ανήκει σε ευαίσθητο περιβαλλοντικά οικοσύστημα και πρέπει να διαφυλαχτεί για τις επόμενες γενιές. Με την προσφυγή του ο δήμος ζητούσε «να σταματήσει ο παραπάνω διαγωνισμός και να παραμείνει ο παλαιός αιγιαλός κοινόχρηστος, ελεύθερος από ιδιωτικά δικαιώματα, στη διάθεση των δημοτών και των επισκεπτών του Δήμου, καθώς αποτελεί μέγιστο κεφάλαιο φυσικής ομορφιάς, τοπόσημο στη Νέα Ηράκλεια, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί ευαίσθητο οικοσύστημα που πρέπει να προστατευτεί από περιβαλλοντικούς κινδύνους, να παραμείνει ελεύθερο από επεµβάσεις δόµησης και ιδιωτική εκμετάλλευση, ώστε να παραδοθεί ως παρακαταθήκη στις επόµενες γενεές».

«Αγροτεμάχιο»

Εντούτοις, μόλις λίγους μήνες αργότερα (21/2/24), το δημοτικό συμβούλιο Νέας Προποντίδας έλαβε απόφαση για εκμίσθωση όλης της υγροτοπικής έκτασης της Σαχάρας για διάρκεια 50 ετών με ψήφους 16 υπέρ και 2 κατά, παρά την έγκαιρη γνωστοποίηση από περιβαλλοντικούς φορείς της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που διέπει τον υγρότοπο. Με βάση πληροφορίες που μεταφέρθηκαν στις περιβαλλοντικές οργανώσεις «Δράση για την Αγρια Ζωή» και «Καλλιστώ», η δημοτική αρχή δήλωσε ότι δεν συμφωνεί και δεν αναγνωρίζει τους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς και υποστήριξε ότι η έκταση αυτή είναι αγροτεμάχιο, με όρους δόμησης. Την πρόταση καταψήφισαν δύο δημοτικοί σύμβουλοι της αντιπολίτευσης, υποστηρίζοντας ότι η παράδοση σε ιδιώτη για 50 χρόνια έχει το ίδιο πρακτικό αποτέλεσμα με μία πώληση και αντιπρότειναν να αξιοποιήσει ο ίδιος ο δήμος την έκταση αντί να την παραχωρήσει σε ιδιώτη. Ωστόσο, αν επιτραπεί η διεξαγωγή δημοπρασίας για την εκμίσθωση όλης της «Σαχάρας», και σε περίπτωση που αναδειχτεί πλειοδότης ο ιδιοκτήτης του «Sahara Resort», ο εν λόγω επιχειρηματίας θα αποκτήσει για δική του εκμετάλλευση το μεγαλύτερο μέρος από το παραλιακό τμήμα μεταξύ Νέας Ηράκλειας και Νέας Καλλικράτειας, και μάλιστα με όρους μονοπωλιακούς.

Φυσική ασπίδα

Αυτά συμβαίνουν σε μια πολύτιμη φυσική περιοχή που αποτελεί όχι μόνο σημαντικό καταφύγιο για πολλά είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας, αλλά και φυσική ασπίδα για τα πλημμυρικά φαινόμενα που πλήττουν κατά περιόδους τον οικισμό της Νέας Καλλικράτειας, δεδομένου ότι βρίσκεται στη Ζώνη Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας. Ας σημειωθεί ότι ο υγρότοπος κάθε χρόνο συρρικνώνεται από ανθρώπινες επεμβάσεις που περιλαμβάνουν διανοίξεις οδών για πρόσβαση στον αιγιαλό των beach bars, καταστροφή αμμόλοφων για την εγκατάσταση των beach bars και δημιουργία πίστας moto cross.

Οι οργανώσεις «Δράση για την Αγρια Ζωή» και «Καλλιστώ» ζητούν με επιστολή τους προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας την επιτάχυνση και ολοκλήρωση της διαδικασίας οριστικής υπαγωγής του υγρότοπου σε καθεστώς προστασίας, την ορθολογική ανάδειξη του υγρότοπου με βάση τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες και χρήσεις που θα ορίζει το νομικό πλαίσιο προστασίας και τη συμμόρφωση του Δήμου Νέας Προποντίδας στο υφιστάμενο νομικό καθεστώς του υγρότοπου – συνεπακόλουθα, την ακύρωση της απόφασής του για την εκμίσθωση του υγρότοπου σε ιδιώτη επιχειρηματία για 50 έτη.

Κι ακόμη, την ενεργοποίηση άρθρου του νόμου περί βιοποικιλότητας για την έκδοση προεδρικού διατάγματος για τη θεσμοθέτηση οικονομικών κινήτρων για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, στα οποία περιλαμβάνεται, ενδεχομένως, και σύστημα ανταποδοτικών οφελών ως κίνητρο σε ιδιώτες ή τοπικές κοινωνίες για τη διατήρησή τους, με στόχο την αναγνώριση της αξίας των υπηρεσιών και των λειτουργιών που προσφέρουν τα οικοσυστήματα, ειδικότερα όταν διατηρούνται σε ικανοποιητική κατάσταση.