Κατάληψη του Ευβοϊκού από ιχθυοκαλλιέργειες

Την έντονη αντίθεσή τους στην κατάληψη 22.000 θαλάσσιων στρεμμάτων από ιχθυοκαλλιέργειες σε σχεδόν ολόκληρο τον Ευβοϊκό Κόλπο, από το Μαρμάρι μέχρι τους Ωρεούς, σε 15 ζώνες ανάπτυξης, εκφράζουν σύλλογοι και φορείς της Εύβοιας.

Η απόπειρα της κατάληψης του Ευβοϊκού από ιχθυοκαλλιέργειες επανέρχεται, αν και το σχετικό αρχικό σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τον Ευβοϊκό είχαν εν μέρει απορριφθεί το 2021 από το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ, εξαιτίας ελλείψεων και παραλείψεων που αφορούσαν την προστατευόμενη περιοχή NATURA 2000 στη θαλάσσια περιοχή του νότιου Ευβοϊκού Κόλπου, αλλά και την ανάγκη επανεξέτασης των επιπτώσεων σε περιοχές όπου υπάρχουν λιβάδια Ποσειδωνίας.

Σύμφωνα με τη Συντονιστική Ομάδα Συλλόγων και Φορέων για την προστασία του Ευβοϊκού, η ενδεχόμενη ανάπτυξη τεράστιων βιομηχανικών εγκαταστάσεων ιχθυοκαλλιέργειας σε έναν κλειστό κόλπο, όπως ο Ευβοϊκός, που ήδη επιβαρύνεται σημειακά με βιομηχανικά και αστικά απόβλητα, εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους, διότι:

● Η εντατική εκτροφή ψαριών σε κλωβούς προκαλεί ρύπανση από τα περιττώματά τους, από τα χημικά καθαρισμού των διχτυών και την περίσσια των τροφών που διαφεύγουν. Επιπλέον, η χρήση αντιβιοτικών επιβαρύνει επίσης το θαλάσσιο περιβάλλον.

● Ευρωπαϊκές οδηγίες και η ελληνική νομοθεσία απαγορεύουν την ίδρυση ιχθυοκαλλιεργειών σε περιοχές με λιβάδια Ποσειδωνίας (φυκιάδες) -είδος αυστηρά προστατευόμενο και κρίσιμο για την υγεία του θαλάσσιου οικοσυστήματος αλλά και την προστασία του κλίματος-, διότι είναι αποδεδειγμένο ότι προκαλούν την καταστροφή τους.

● Ο υβριδισμός που παρατηρείται γύρω από τα ιχθυοτροφεία μειώνει τη γενετική ποικιλότητα των αυτοχθόνων πληθυσμών ψαριών.

● Ιδιωτικοποιείται ένα κοινό αγαθό όπως είναι οι ακτές/παραλίες, όπου θα λειτουργούν οι μονάδες αυτές και δεν θα επιτρέπονται άλλες χρήσεις, όπως μπάνιο ή αναψυχή. Παράλληλα, η ευρύτερη παράκτια ζώνη θα δεσμευθεί πολεοδομικά για σχετικές με την ιχθυοκαλλιέργεια δραστηριότητες, αποκλείοντας τις υπόλοιπες, π.χ. τουρισμό, αναψυχή, παραδοσιακή αλιεία κ.ά.

● Η ιχθυοκαλλιέργεια από μόνη της συντελεί στη μείωση της άγριας πανίδας, καθότι το 30% της παγκόσμιας αλιείας χρησιμοποιείται για τροφή των εκτρεφόμενων ψαριών σε μορφή ιχθυάλευρων και ιχθυελαίων. Η αλιεία για ιχθυοτροφές, η οποία πραγματοποιείται και σε αναπτυσσόμενες χώρες, στερεί τις φτωχές κοινότητες των ανθρώπων από την πρόσβαση στην πολύτιμη πηγή πρωτεϊνών του ψαριού.

● Στις επιχειρήσεις αυτές εμπλέκονται απρόσωπα lobbies, ισχυρά funds, διάφοροι χρηματιστηριακοί κολοσσοί που «πιέζουν» την κυβέρνηση και εκτοπίζουν την τοπική κοινωνία, ενώ παράλληλα, προκειμένου να επικρατήσουν στην περιοχή, συχνά ρίχνουν τις τιμές στην αγορά ψαριών εις βάρος των μικρών ιχθυοπαραγωγών, προκειμένου να τους πλήξουν οικονομικά. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τους ανεπαρκείς μηχανισμούς ελέγχου και εφαρμογής των νόμων, όπως καταγγέλλει το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος, αποτελούν τεράστια απειλή για τον Ευβοϊκό Κόλπο και τους παράκτιους κατοίκους του («Παραδίδουν τις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας στις ιχθυοκαλλιέργειες», «Εφ.Συν.», 31/8/2021).

«Ολα τα παραπάνω αποτελούν μια νέα απειλή για την Εύβοια, που έρχεται να επιδεινώσει την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές και την εξάπλωση βιομηχανικών αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί μας. Η εγκατάσταση μιας ακόμη βιομηχανίας, αυτή τη φορά στον Ευβοϊκό, θα δώσει το τελικό χτύπημα στην Εύβοια που ζούμε και αγαπάμε. Το θέμα επείγει να συζητηθεί από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (αλιέων, τοπικών συλλόγων, κατοίκων της παράκτιας ζώνης, παραθεριστών, τουριστικών επιχειρήσεων κ.ά.)», αναφέρει η Συντονιστική Ομάδα Συλλόγων και Φορέων για την προστασία του Ευβοϊκού, που συγκροτείται από την Ομάδα Πολιτών για τη Διάσωση του υγροβιότοπου του Κολοβρέχτη, τον Σύλλογο ΣΙΔΕΡΙΤΗ, τον Σύλλογο Προστασίας του Περιβάλλοντος της Νότιας Καρυστίας, τον Περιβαλλοντικό Σύλλογο Αλιβερίου και τον Περιβαλλοντικό και Πολιτισμικό Σύλλογο Ελυμνίων «ΜΑΚΙΣΤΟΣ».

Παράλληλα, καλεί την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας να αντιδράσει άμεσα τους Δήμους Ιστιαίας-Αιδηψού, Μαντουδίου – Λίμνης - Αγίας Αννας, Διρφύων - Μεσσαπίων, Κύμης- Αλιβερίου και Καρύστου να πάρουν αποφάσεις.

Τα θέματα που προτείνονται για συζήτηση αφορούν την ανάγκη θεσμοθέτησης και ολοκλήρωσης του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού στην Ελλάδα, όπως έχουν ζητήσει η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας και πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις, προτού προχωρήσουν επιμέρους σχέδια δέσμευσης ακτών και θαλασσών, όπως η Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) Ευβοϊκού.

Κι ακόμη, τις συνέπειες της εξάπλωσης των ιχθυοτροφείων στο περιβάλλον, στην κοινωνία και στην οικονομία, τη νομική αντιμετώπιση ενδεχόμενης θεσμοθέτησης ΠΟΑΥ στον Ευβοϊκό, την υποθαλάσσια έρευνα για να εντοπιστούν και να χαρτογραφηθούν τα λιβάδια Ποσειδωνίας και την άσκηση πολιτικής πίεσης.