«Ο καθηγητής Μπλανσάρ γράφει τον επίλογο της ελληνικής τραγωδίας»

Στην κορυφαία ανάλυση που γράφτηκε τις τελευταίες ημέρες στον διεθνή Τύπο για τον ρόλο του ΔΝΤ στην ελληνική κρίση, ο Ασόκα Μόντι τσακίζει κυριολεκτικά από την ιστοσελίδα του οικονομικού ινστιτούτου των Βρυξελλών Bruegel τον απερχόμενο επικεφαλής οικονομολόγο του Ταμείου Ολιβιέ Μπλανσάρ.

Ο τελευταίος είχε επιχειρήσει την προηγούμενη εβδομάδα να δώσει απάντηση στην έντονη κριτική που δέχεται. Απαντώντας στους ισχυρισμούς του Μπλανσάρ, ο Μόντι επισημαίνει:

■ Η στρατηγική μείωσης του ελληνικού χρέους σε βιώσιμο επίπεδο δεν στόχευσε στην πρόληψη μετάδοσης της κρίσης χρέους, όπως ισχυρίστηκε ο οικονομολόγος του ΔΝΤ, αλλά στο ξεφόρτωμα των ζημιών των γαλλικών και των γερμανικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα. Υιοθετήθηκε, παρ’ ότι το κόστος θα ήταν μικρότερο για όλους αν Γερμανία και Γαλλία χορηγούσαν μεγαλύτερη ρευστότητα στις τράπεζές τους για την κάλυψη των ζημιών. Εφαρμόστηκε, παρ’ ότι το ίδιο το ΔΝΤ -σε έγγραφό του με υπογραφή Μπλανσάρ- προκρίνει αμοιβαία κατανομή του κόστους πρόληψης μετάδοσης της κρίσης στη διεθνή κοινότητα. Είχε, δε, αποτέλεσμα η λιτότητα που απαιτήθηκε από την Ελλάδα να είναι πολύ μεγαλύτερη.

■ Η βαθιά ύφεση της ελληνικής οικονομίας δεν οφειλόταν στη μη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, όπως ισχυρίστηκε ο Μπλανσάρ, αλλά στη σκληρή λιτότητα που επιβλήθηκε. Ηταν ο Μπλανσάρ αυτός που μιλώντας στο Sky News, τον Απρίλιο του 2013, είχε προειδοποιήσει τις βρετανικές αρχές να μην εμμείνουν στη λιτότητα γιατί «παίζουν με τη φωτιά». Αν όμως για τη Βρετανία η λιτότητα ήταν παιχνίδι με τη φωτιά, για την Ελλάδα που δεν είχε δυνατότητα νομισματικής πολιτικής τι ήταν;

Κατάρρευση του ΑΕΠ

Η Ελλάδα μείωσε από το 2010 κατά 1/3 τις δημόσιες δαπάνες και μετέτρεψε το πρωτογενές έλλειμμά της (12% του ΑΕΠ) σε πλεόνασμα. Το πλήρωσε με κατάρρευση του ΑΕΠ, εκτόξευση του λόγου χρέους/ΑΕΠ. Ακριβώς όπως ανέφερε και το περιβόητο επιστημονικό έγγραφο που τόνιζε ότι εν μέσω κρίσης η λιτότητα επιβραδύνει την ανάπτυξη. Το είχαν συγγράψει οι Ολιβιέ Μπλανσάρ και Ντανιέλ Λι.

■ Το ΔΝΤ δεν έμαθε, όπως ισχυρίζεται ο Μπλανσάρ, συνεχίζει να επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη. Η ελληνική οικονομική συρρίκνωση ήταν τόσο βαθιά γιατί η λιτότητα που εφαρμόστηκε ήταν σκληρή. Η κατάρρευση της οικονομικής ανάπτυξης τροφοδότησε συνολική μείωση των τιμών το 2013 και το 2014 κατά 5%. Πρόκειται για τον κύκλο χρέους-αποπληθωρισμού, όπως τον εξήγησε το 1933 ο Ιρβινγκ Φίσερ: Καθώς εξοφλείται περισσότερο χρέος, η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες συγκρατείται, οι τιμές και οι μισθοί υποχωρούν, αλλά επειδή η αξία των ανεξόφλητων δανείων δεν αλλάζει, το βάρος του χρέους αυξάνεται... Δεν πρόκειται για πυρηνική φυσική, το ίδιο το ΔΝΤ το αναγνωρίζει στις μελέτες του, σημειώνει ο Μόντι.

Ωστόσο, στην τελευταία ανάλυση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους το ΔΝΤ επιμένει να αγνοεί αυτή τη λογική, προτείνοντας πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% ύστερα από τρία χρόνια βλέποντας ανάπτυξη και πληθωρισμό. Τα στοιχεία των τελευταίων 5 ετών έδειξαν όμως ότι με τα μέτρα που προτείνει πιο πιθανή είναι μια συρρίκνωση 3-4% ετησίως.

Και όταν η ελληνική οικονομία θα έχει συρρικνωθεί περαιτέρω λόγω του κύκλου του χρέους-αποπληθωρισμού και της επίμονης λιτότητας, το φταίξιμο θα πέσει στα γεγονότα των τελευταίων μηνών, παρ’ ότι ο αποπληθωρισμός εμφανίστηκε πριν από τον ερχομό της σημερινής κυβέρνησης. Οταν στα επόμενα χρόνια η ελληνική οικονομία συρρικνωθεί περαιτέρω, η ευθύνη θα αποδοθεί στην έλλειψη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Τι κι αν οι επιστημονικές μελέτες του ίδιου του ΔΝΤ δείχνουν ότι τα οφέλη από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι περιορισμένα και χρειάζονται χρόνο για να δουλέψουν, ενώ αντίθετα ο κύκλος του χρέους-αποπληθωρισμού και η λιτότητα επιδρούν αμέσως. Ο Ιρβιν Φίσερ έχει τονίσει ότι σε μια κατάσταση όπως αυτή που βρίσκεται σήμερα η ελληνική οικονομία χρειάζεται το αντίθετο της λιτότητας, η αναζωογόνηση της ανάπτυξης. Περισσότερη λιτότητα (όπως προκρίνεται τώρα) δεν είναι λογική επιλογή.

■ Η διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής περιορίζεται από πολιτικές παρεμβάσεις των πιστωτών, ισχυρίστηκε ο Μπλανσάρ θέλοντας να βγάλει την ουρά του απέξω για μια σειρά από αποφάσεις του. Τους τελευταίους μήνες το ΔΝΤ περπάτησε δίπλα δίπλα με τους Ευρωπαίους πιστωτές απαιτώντας περισσότερη λιτότητα από τους Ελληνες.

Η βιωσιμότητα

Η απόφασή του να δημοσιοποιήσει την ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και την ανάγκη αναδιάρθρωσης ενάντια στη θέληση των Ευρωπαίων είχε να κάνει περισσότερο με τους φόβους των ΗΠΑ και το ενδεχόμενο ένα Grexit να τροφοδοτήσει γεωπολιτική αναταραχή. Οι συνεχείς δηλώσεις και το ταξίδι του Αμερικανού Τζακ Λιου στην Ευρώπη το επιβεβαιώνουν..

Οσον αφορά τους Ελληνες δημιούργησαν τα προβλήματά τους και παγιδεύτηκαν στη συνέχεια σε ένα παιχνίδι εξουσίας όπου η πολιτική αψηφά τα οικονομικά. Η συμφωνία του περασμένου Σαββατοκύριακου αψηφά την οικονομική λογική. Το πιθανότερο είναι ότι οι Ελληνες θα υποφέρουν περισσότερο ενώ οι πιστωτές θα εισπράξουν λιγότερα. Αυτό είναι τελικά η ελληνική τραγωδία.