Παράταση στον γρίφο για την ελάφρυνση του χρέους

Περισσότερο προβληματισμένη απ’ ό,τι σε οποιαδήποτε εαρινή σύνοδο του παρελθόντος και με άδειες τις βαλίτσες στο θέμα των αποφάσεων για το χρέος επιστρέφει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών από την Ουάσινγκτον. Οι συναντήσεις με την Κριστίν Λαγκάρντ, τον Πολ Τόμσεν και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους αξιωματούχους μπορεί να ήταν παραγωγικές, πλην όμως ήταν κατώτερες των προσδοκιών της Αθήνας.

Το ελληνικό χρέος, ο πιο δύσκολος γρίφος για τους δανειστές, όχι μόνο δεν κατέστη εφικτό να λυθεί, μολονότι οι βασικοί πρωταγωνιστές των αποφάσεων ήταν εκεί, αλλά τα πράγματα ενεπλάκησαν ακόμη περισσότερο. Η διαπραγμάτευση μεταξύ των πιστωτών για τον «αυτόματο» μηχανισμό ελάφρυνσης του χρέους παραμένει ανοικτή και θα διατηρηθεί ως έχει εάν το Βερολίνο δεν γεφυρώσει τις διαφορές του με το Ταμείο.

Το ΔΝΤ θέλει ο μηχανισμός (στη βάση της γαλλικής πρότασης) για το χρέος να λειτουργεί όπως και ο αυτόματος «κόφτης» στις δαπάνες, κάτι που σημαίνει ότι τα μέτρα ελάφρυνσης θα εφαρμόζονται χωρίς νέα απόφαση από το Eurogroup. Επίσης, θέλει τις τεχνικές λύσεις για την ελάφρυνση του χρέους να ετοιμαστούν το συντομότερο δυνατόν για να προχωρήσει στη σύνταξη της έκθεσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, η οποία θα πρέπει να «κουμπώσει» με αυτήν του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).

Διαφωνίες για τον μηχανισμό

Οι Γερμανοί από την πλευρά τους, που τους αρέσει να παίζουν καθυστερήσεις, δεν θέλουν τόση βιασύνη ούτε στις τεχνικές αποφάσεις για το χρέος ούτε στον μηχανισμό, που θεωρούν ότι θα πρέπει να είναι «ημιαυτόματος» και ανάλογα με τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας να αποφασίζονται τα μέτρα της ελάφρυνσης, οπότε σε αυτή την περίπτωση το «παιχνίδι» θα το κάνει ο ESM.

Θα υπάρξει ωστόσο μια νέα προσπάθεια στο άτυπο Eurogroup της Σόφιας αυτήν την Παρασκευή 27 Απριλίου να προχωρήσουν οι αποφάσεις για τον μηχανισμό σύνδεσης της ελάφρυνσης του χρέους με το ΑΕΠ, δεδομένου ότι ο χρόνος έχει αρχίσει πλέον και εξαντλείται.

Στην ίδια σύνοδο θα εξεταστεί και το αναπτυξιακό σχέδιο, του οποίου το κείμενο γράφεται ξανά από την αρχή με βάση τις υποδείξεις που έχουν κάνει οι δανειστές και κυρίως στις παραγράφους που αφορούν τον κατώτατο μισθό, τις συλλογικές συμβάσεις και την αντικατάσταση του ΕΚΑΣ από ένα νέο επίδομα, που ήταν και οι πρώτες «κόκκινες μολυβιές» από τις Βρυξέλλες. Οι παρατηρήσεις που έχουν κάνει συνολικά οι θεσμοί επί του αρχικού κειμένου φτάνουν τουλάχιστον τις 25, σύμφωνα με ελληνικές πηγές.

Η Αθήνα σε αυτή τη φάση παρακολουθεί απλώς τα γεγονότα και θα περιμένει στις 15 Μαΐου το ΔΝΤ και την ευρωπαϊκή τρόικα για να συζητήσουν τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης, πολλά από τα οποία θα μεταφερθούν στο νέο «υβριδικό» πρόγραμμα που θα υπογράψει η Ελλάδα με τους δανειστές και θα έχει διάρκεια μέχρι το 2022.

Εδώ στη χώρα μας θα ξεκαθαρίσουν και οι διαφορές που έχει η κυβέρνηση με το ΔΝΤ για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, ενώ θα πρέπει να καταλήξουν και στο θέμα του χρόνου μείωσης του αφορολόγητου ποσού, που θα στείλει στο ταμείο της εφορίας νέους φορολογούμενους. Σημειώνεται ότι η περικοπή κατά 3.000 ευρώ του αφορολόγητου ποσού, ανεξάρτητα αν θα είναι πρόωρη από το 2019 ή κανονική από το 2020, θα φέρει έξτρα φόρους έως 650 ευρώ σε μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.

Η μόνη χαρμόσυνη είδηση είναι ότι σήμερα η Eurostat ανακοινώνει πρωτογενές πλεόνασμα 3,6%-3,7% το 2017 για την Ελλάδα, το οποίο αποτελεί ρεκόρ για τρίτη συνεχή χρονιά, αρκεί να μην καταρριφθεί από τον ΕΦΚΑ, που κινδυνεύει να βγει αντισυνταγματικός από το ανώτατο δικαστήριο τινάζοντας την καθαρή έξοδο στον αέρα.

Ολοι οι πιστωτές απορρίπτουν ενδεχόμενο παράτασης του τρέχοντος προγράμματος

Η ελληνική κυβέρνηση έχει το δικαίωμα να αισιοδοξεί μετά την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ αφού, εκτός από το ιδιαίτερα-σε σχέση με άλλες εποχές- θετικό κλίμα για την Ελλάδα, αυτή τη φορά όλοι ανεξαιρέτως οι πιστωτές φάνηκαν να επιθυμούν λύση στα μείζονα ζητήματα που εκκρεμούν άμεσα απορρίπτοντας τη γνωστή «κλοτσιά στο τενεκεδάκι», δηλαδή το ενδεχόμενο παράτασης του τρέχοντος προγράμματος.

«Οι θέσεις σήμερα είναι πολύ πιο κοντά από ό,τι ήταν στο παρελθόν. Εχουμε ακόμη ένα τελευταίο μίλι να διανύσουμε, αλλά υπάρχει θετικό κλίμα γύρω από το τραπέζι» υπογράμμισε ενδεικτικά το περασμένο Σάββατο ο Πορτογάλος επικεφαλής του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, ενώ ο επίτροπος της Ε.Ε., Πιερ Μοσκοβισί, επιβεβαίωσε ότι «υπάρχει η κοινή πρόθεση όλων των εμπλεκομένων να ολοκληρώσουμε», ξεκαθαρίζοντας ότι «η παράταση του προγράμματος είναι εκτός συζήτησης». «Θα κάνουμε τα πάντα για να τηρήσουμε το χρονοδιάγραμμα, δηλαδή να έχουμε μια απόφαση εάν είναι δυνατόν στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου ή το αργότερο τον Ιούλιο, έτσι ώστε τον Αύγουστο να είναι εφικτή η ολοκλήρωση του προγράμματος» τόνισε.

Αλλά και ο νέος υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, σημείωσε ότι «η κατάσταση είναι πλέον διαφορετική σε σχέση με πριν από δύο χρόνια, γι’ αυτό και μπορεί κανείς ήδη να ελπίζει ότι το πρόγραμμα θα φτάσει αισίως στο τέλος του».

Η περιρρέουσα αισιοδοξία πηγάζει βέβαια από τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και στα οποία αναφέρθηκε ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, Πιερ-Κάρλο Παντοάν. Ο επικεφαλής της ομάδας που εκπροσωπεί την Ιταλία, την Ελλάδα, την Αλβανία και τη Μάλτα στη συνεδρίαση της Επιτροπής Διοικητών του ΔΝΤ (IMFC) το περασμένο Σάββατο υπογράμμισε τον σταθερό ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, που όπως είπε οφείλεται στην αύξηση επενδύσεων και εξαγωγών στη διάρκεια του 2017.

«Η ανάπτυξη συνοδεύτηκε από μείωση της ανεργίας και αύξηση της εμπιστοσύνης. Ταυτόχρονα οι δημοσιονομικές επιδόσεις ήταν αξιοσημείωτα ισχυρές και υπερέβησαν τους στόχους που καθορίστηκαν στον προϋπολογισμό και στο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ)» είπε ακόμη, συμπληρώντας ότι τα οικονομικά δεδομένα δείχνουν περαιτέρω βελτίωση το 2018. «Το οικονομικό κλίμα έφτασε σε υψηλό 3,5 ετών τον Φεβρουάριο, ο δείκτης μεταποίησης σημείωσε υψηλό 17,5 ετών ενώ η αυξημένη εμπιστοσύνη αντανακλάται και από τις πρόσφατες αναβαθμίσεις της χώρας και από τους τρεις οίκους αξιολόγησης.

Αυτό το θετικό κλίμα αντανακλά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης του προγράμματος του ΕΜΣ και την επικείμενη ολοκλήρωση του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, καθώς και τις προσδοκίες ότι η Ελλάδα θα ανακτήσει σταθερή πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτές οι προσπάθειες υποστηρίζονται από τη δημιουργία ταμειακών αποθεμάτων και την έξοδο στι αγορές ομολόγων που έχουν ήδη ξεκινήσει θετικά, με πιο πρόσφατη αυτή στις 8 Φεβρουαρίου με την έκδοση επταετούς ομολόγου ύψους 3 δισ. ευρώ με απόδοση 3,5% κατά την οποία το βιβλίο παραγγελιών υπερκαλύφθηκε» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Σιωπή από ΔΝΤ

Το μεγάλο ερώτημα βέβαια παραμένει η στάση του ΔΝΤ, η συμμετοχή του οποίου στο πρόγραμμα δεν έχει ενεργοποιηθεί, παρότι αρκετοί Ευρωπαίοι το επιθυμούν.

Ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος, Πολ Τόμσεν, που εκπροσώπησε το Ταμείο στη συνάντηση του Washington Group με τους ιθύνοντες των Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ΕΚΤ, Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Eurogroup και τους 4 υπουργούς Οικονομικών της Γερμανίας, της Γαλλίας της Ιταλίας και της Ισπανίας, φέρεται να έθεσε τρία ζητήματα στο τραπέζι για την ενεργοποίηση του προγράμματος με την Ελλάδα:

• α. Μείωση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα μετά το 2023 κοντά στο 1,5% του ΑΕΠ έναντι πάνω από το 2% που ζητουν οι Ευρωπαίοι.
• β. Εφαρμογή των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, όχι μόνο στα δάνεια που είχε πάρει η Ελλάδα στο πρώτο πρόγραμμα από τον EFSF, αλλά και σε αυτά του ESM.
• γ. Αυτοματισμό του μηχανισμού σύνδεσης της αποπληρωμής του χρέους με την ανάπτυξη, προκειμένου να είναι αξιόπιστος και ανεξάρτητος από πολιτικές παρεμβάσεις. Κάτι το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες δεν αποδέχεται η Γερμανία, καθώς θεωρεί ότι τον τελευταίο λόγο πρέπει να τον έχει πάντα το Eurogroup.