Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης

Mε το χάσμα ανάμεσα σε Βερολίνο και Ουάσινγκτον να παραμένει αγεφύρωτο και με όλες τις ευρωπαϊκές δυνάμεις που καλούνται να πάρουν επί τούτου αποφάσεις να διαφωνούν μεταξύ τους, φαντάζει δύσκολο να λυθεί ο γόρδιος δεσμός του χρέους στο επόμενο Eurogroup στις 15 Ιουνίου.

Υπό το πρίσμα αυτό, όλα τα δεδομένα είναι πλέον ανοιχτά και ίσως δεν αποκλείονται ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις. Σε αυτό συνηγορεί το ότι η «καθαρή λύση» που επιθυμεί η Αθήνα ώστε να αποφύγει τα τοκογλυφικά επιτόκια δανεισμού όταν θα βγει στις διεθνείς αγορές μάλλον θα καθυστερήσει, μετά το βέτο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Οπως προκύπτει από τα πρακτικά του Eurogroup (σ.σ. έως τώρα ξέραμε ότι δεν τηρούνταν πρακτικά Συμβουλίου) που δημοσίευσε η ιστοσελίδα «Euro2day», ο χερ Σόιμπλε είπε και ελάλησε τα εξής: ότι τα επιπλέον μέτρα ελάφρυνσης που ζητά το ΔΝΤ συνιστούν νέα απόφαση που υπερβαίνει αυτήν που ελήφθη τον Μάιο του 2016 για το ελληνικό θέμα, με αποτέλεσμα να απαιτείται νέα εντολή από τη γερμανική Βουλή. Εν όψει, όμως, των γερμανικών εκλογών τον Σεπτέμβριο ο ισχυρός άνδρας του Eurogroυp άφησε να εννοηθεί ότι το σενάριο αυτό δεν παίζει με τίποτα…

Το σήμα του Γερμανού έγινε αμέσως αντιληπτό από τον όμιλο χωρών της ευρωζώνης που τον ακολουθεί και οι οποίες στάθηκαν αμέσως στο πλευρό του. Είναι ο ίδιος όμιλος ο οποίος σε όλες τις συνεδριάσεις των «19» υποστηρίζει με σθένος ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που ζητεί η Ελλάδα θα αποφασιστούν μετά τη λήξη του προγράμματός της.

Αντιθέτως, το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι αυτά θα πρέπει να ποσοτικοποιηθούν από τώρα, διαφορετικά χωρίς «οδικό χάρτη» για το χρέος δεν πρόκειται να συμμετάσχει με χρήματα στο ελληνικό πρόγραμμα. Είναι μια πρόταση που έριξε ο Πολ Τόμσεν στο τραπέζι, την οποία όμως Βερολίνο, Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον είχαν ξεκινήσει να τη σχεδιάζουν από τον περασμένο Απρίλιο.

Προβλέπει συμμετοχή του ΔΝΤ με ένα επιπλέον μνημόνιο που θα εκπνέει τον Αύγουστο του 2018 που ολοκληρώνεται το ευρωπαϊκό, ενδεχομένως και αργότερα, με τη διαφορά ότι δεν θα υπάρξουν από την αρχή κεφάλαια στήριξης προς την Ελλάδα. Το μοντέλο αυτής της επιτροπείας έχει εφαρμοστεί και στο παρελθόν από το Ταμείο και όχι πολύ μακριά από εδώ, στη γειτονική Κύπρο, όπου οι σκληροί τεχνοκράτες του ΔΝΤ επόπτευαν το κυπριακό μνημόνιο χωρίς την προβλεπόμενη εκταμίευση των δόσεων που συνήθως έπονται της αξιολόγησης.

Η ελληνική κυβέρνηση διαφώνησε εξ αρχής με αυτή την πρόταση, θεωρώντας ότι είναι η χειρότερη για την ίδια καθώς ο ρόλος που θα αποκτήσει το ΔΝΤ θα είναι πολύ πιο αυστηρός και η συμφωνία που θα συνάψει η Αθήνα με το Ταμείο θα προβλέπει πιο σκληρά μέτρα και πιο βαθιές μεταρρυθμίσεις. «Εάν υπέγραφα αυτό τώρα, θα δημιουργούσα τεράστια πολιτική κρίση στην Ελλάδα και εάν γίνει αυτό, χρειάζομαι περισσότερο χρόνο για να σκεφτώ», φέρεται να ανέφερε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, δίνοντας σε πολλούς την εντύπωση ότι μια τέτοιου τύπου λύση μπορεί να πυροδοτήσει εξελίξεις...

Υστερα από όλα αυτά το Eurogroup της 15ης Ιουνίου αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εφόσον δεν μεσολαβήσει κάτι σε πολιτικό επίπεδο θα μάθουμε τι αποφάσισαν οι 19 υπουργοί Οικονομικών για τη δόση των 10 δσ. που ζήτησε η Αθήνα και η οποία κατά πώς φαίνεται αποσυνδέθηκε από το χρέος και συνδέεται πλέον μόνο με το κλείσιμο της β’ αξιολόγησης.

Πάντως ο Αλέξης Τσίπρας είχε χθες την ευκαιρία στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ να συζητήσει κατ’ ιδίαν σε πολύ καλό κλίμα με την Αγκελα Μέρκελ και τον Εμανουέλ Μακρόν για το θέμα της απομείωσης του χρέους. Οι τρεις ηγέτες δεσμεύτηκαν να βρίσκονται σε επικοινωνία για την εξεύρεση της καλύτερης λύσης.

Απαραίτητη δόση

Πηγές με άριστη γνώση των δανειακών αναγκών της Ελλάδας υποστηρίζουν ότι το ποσό αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα για να μπορέσει να καλύψει τις χρηματοδοτικές υποχρεώσεις του καλοκαιριού, ώστε να αποφύγει τη χρεοκοπία, και στη συνέχεια να εξοφλήσει ένα μέρος από τον μεγάλο «λογαριασμό» των ληξιπρόθεσμων χρεών. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 16,9 δισ. που αποτελούν το σύνολο των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών για τη φετινή χρονιά, η πιο δύσκολη στροφή για τη χώρα βρίσκεται στην καρδιά του καλοκαιριού.

Ο Ιούλιος είναι ο πλέον απαιτητικός μήνας του 2017 με τις δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους να διαμορφώνονται σε περίπου 7,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6,6 αφορούν χρεολύσια και τα 800 εκατ. ευρώ πληρωμές για τόκους. Ας σημειωθεί ότι στις 17 Ιουλίου θα πρέπει να πληρωθούν το ομόλογο Σαμαρά ύψους 1,6 δισ. ευρώ αλλά και τίτλοι αξίας 3,867 δισ. ευρώ που έχει η ΕΚΤ στο χαρτοφυλάκιό της και λήγουν στις 20 του ίδιου μήνα. Οι χρηματοδοτικές πιέσεις συνεχίζονται και τον Αύγουστο όπου στις 17 του μήνα ωριμάζει η δόση 1,62 δισ. ευρώ που θα πρέπει να πληρώσει η χώρα προς τον ESM.

Εξαιτίας της μεγάλης καθυστέρησης που έχει σημειωθεί με το κλείσιμο της β’ αξιολόγησης η κυβέρνηση έχει «ρουφήξει» ό,τι υπόλοιπα ταμειακών διαθεσίμων είχαν οι φορείς της γενικής κυβέρνησης για να σταθεί όρθια με τις πληρωμές της. Για να ξεπεραστεί ο κάβος των πληρωμών βοήθησαν το υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 αλλά και όποια έσοδα υπήρξαν από το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων. Για να μην εξαντληθούν άλλο οι εγχώριοι πόροι, η κυβέρνηση ζήτησε δόση 10 δισ. από το υφιστάμενο πρόγραμμα προσαρμογής ώστε να αποφευχθεί νέα επιδείνωση του οικονομικού κλίματος με τα λεφτά που θα πέσουν στην αγορά.

Οι δανειστές δεν έχουν ακόμη απαντήσει στο αίτημα της Αθήνας, η οποία θα πρέπει να εκπληρώσει 25 μνημονιακά μέτρα επί συνόλου 140 μέχρι να φτάσει στη… βρύση των θεσμών.