Παγκόσμια ανησυχία για τις υπερβολικές αντιδράσεις των αγορών

Κανείς στις αγορές δεν μπορεί να είναι βέβαιος αν ο σεισμός της Παρασκευής στον απόηχο της απόφασης για το Brexit ήταν ο κύριος ή θα ακολουθήσει άλλος ισχυρότερος και τι ένταση θα έχουν οι μετασεισμοί.

Το μόνο βέβαιο είναι πως τα πάνω από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια που χάθηκαν σε λίγες ώρες από νομίσματα, ομόλογα και μετοχές στην πιο εκκωφαντική πτώση τους μετά την κρίση του 2008 είναι μια επώδυνη αποτύπωση των ανησυχιών που κατατρύχουν πλέον το παγκόσμιο χρηματιστηριακό σύστημα ότι το Brexit μπορεί να είναι η βελόνα που θα κάνει τη φούσκα των αγορών να σκάσει απότομα.

Το χειρότερο δεν είναι πως οι αγορές συμπεριφέρονται υπερβολικά επειδή αιφνιδιάστηκαν από το αποτέλεσμα, αλλά ότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποια θα είναι η επόμενη ημέρα στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία μετά από ένα τόσο σημαντικό οικονομικό και πολιτικό γεγονός.

Ο φόβος ενός ευρωπαϊκού ντόμινο και ο νεκρός χρόνος που μεσολαβεί μέχρι να ξεκαθαρίσει η εικόνα υπερκαλύπτουν αυτή τη στιγμή κάθε ψύχραιμη αποτύπωση της κατάστασης και εκ των πραγμάτων το ρίσκο σε οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο, κυρίως εντός των διαφορετικών ταχυτήτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ανατιμολογείται βίαια.

Μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι θεωρούν ότι η πίεση στις μετοχές, οι μεγάλες διακυμάνσεις στα νομίσματα και οι εισροές στα «ασφαλή» ομόλογα θα συνεχιστούν τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα.

Το βάρος για τη διατήρηση αυτής της άρρωστης «ομαλότητας» στις αγορές καλούνται να σηκώσουν και πάλι οι κεντρικές τράπεζες, οι οποίες δηλώνουν έτοιμες το επόμενο διάστημα να διοχετεύσουν τεράστιες ποσότητες «φρεσκοκομμένου» χρήματος στις διεθνείς κεφαλαιαγορές προκειμένου να αγοράζουν ό,τι ξεπουλούν οι επενδυτές και να αποσείσουν ή να επιβραδύνουν τον κίνδυνο ενός ντόμινο.

Από τις πρώτες αντιδράσεις είναι ξεκάθαρο πως μεγάλοι ζημιωμένοι του Brexit θα είναι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία) των οποίων τα χρηματιστήρια και οι αγορές ομολόγων κλονίστηκαν την Παρασκευή πολύ περισσότερο έναντι των ισχυρότερων οικονομικά χωρών του Βορρά, καταγράφοντας διψήφια ποσοστά πτώσης.

Το ελληνικό χρηματιστήριο έχασε πάνω από 5,5 δισ. ευρώ μέσα σε μία μέρα την Παρασκευή.

Ο φόβος είναι μήπως το Brexit δώσει αφορμή σε κερδοσκοπικά κεφάλαια να παίξουν επανάληψη της κρίσης χρέους, στοχεύοντας και πάλι στους πιο αδύναμους του ευρώ.

Αντίθετα, η Γερμανία, οι χώρες-δορυφόροι της, η Ελβετία, οι ΗΠΑ κ.ά. είναι προσωρινά οι ωφελημένοι της παγκόσμιας αναταραχής, δεδομένου ότι προβάλλουν ως ασφαλείς προορισμοί για τα «πανικόβλητα» κεφάλαια που αναζητούν επενδυτικά καταφύγια και ανοίγουν τις πόρτες τους σε τεράστιες ποσότητες χρημάτων πουλώντας το χρέος τους με μηδενικές ή και βαθιά αρνητικές αποδόσεις.

Ενδεικτικό είναι πως ενώ την Παρασκευή η απόδοση του ελληνικού ομολόγου εκτοξευόταν μέχρι το 9%, το ισπανικό στο 1,7% και το ιταλικό στο 1,6%, η απόδοση του αντίστοιχου γερμανικού καταποντιζόταν στο -0,17%.

Η τάση αυτή επιδείνωσης του ρίσκου στον ευρωπαϊκό Νότο και η πίεση στα χρηματιστήρια, κατά την εκτίμηση διεθνών επενδυτικών οίκων, θα διατηρηθούν.

Οι αμερικανικές Goldman Sachs και Morgan Stanley και η ελβετική Credit Suisse λ.χ. εκτιμούν ότι το sell off θα συνεχιστεί και τις επόμενες εβδομάδες στο πλαίσιο «ανατιμολόγησης» του ρίσκου και οι ευρωπαϊκές αγορές θα υποχωρήσουν κατά 15% με 25% από τα τρέχοντα επίπεδα κατά μέσο όρο, ενώ τα spreads της ευρωπαϊκής περιφέρειας αναμένεται ότι θα αυξηθούν αισθητά σε αντίθεση με τις αποδόσεις των ομολόγων του πυρήνα της ζώνης του ευρώ, που αναμένεται να αποκλιμακωθούν ακόμη περισσότερο.

Φυσικά, οι παραπάνω εκτιμήσεις πρέπει να ιδωθούν και υπό το πρίσμα των συμφερόντων και των επενδυτικών θέσεων που έχουν οι μεγαλοεπενδυτές.

Οι κυριότερες ανησυχίες των αναλυτών εστιάζονται στις επιπτώσεις της αναταραχής των αγορών στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και κυρίως σε αυτές του ευρωπαϊκού Νότου όπου, καθόλου συμπτωματικά, εκδηλώθηκαν οι ισχυρότερες πιέσεις την περασμένη εβδομάδα, με τις ελληνικές να «κλειδώνουν» στο -30%.

Οι τράπεζες θεωρούνται οι πιο εκτεθειμένες, όχι μόνο επειδή η εμπιστοσύνη δέχεται αλλεπάλληλα πλήγματα, αλλά και επειδή οι χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων σηματοδοτούν αδυναμία ανάκαμψης της οικονομίας και κερδοφορίας στον τραπεζικό κλάδο.