Μηχανισμό υποχρεωτικής μείωσης κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% προτείνει η Κομισιόν

Ένα νέο νομοθετικό εργαλείο για τη μείωση της κατανάλωσης, αλλά και κοινή αγορά φυσικού αερίου, ώστε να επιτευχθεί η γενική μείωση της χρήσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά 15%, έως την επόμενη άνοιξη προτείνει σήμερα η Κομισιόν. Επίσης, προτείνει τη θεσμοθέτηση ενός «συναγερμού», ο οποίος θα μπορεί να επιβάλλει υποχρεωτική μείωση της ζήτησης στα κράτη μέλη, σε περίπτωση που υπάρξει σοβαρό πρόβλημα.

«Όλοι οι καταναλωτές, η δημόσια διοίκηση, τα νοικοκυριά, οι ιδιοκτήτες δημόσιων κτιρίων, οι προμηθευτές ενέργειας και η βιομηχανία μπορούν και πρέπει να λάβουν μέτρα για την εξοικονόμηση φυσικού αερίου», τονίζει στην ανακοίνωσή της η Κομισιόν.

Πιο αναλυτικά, η Επιτροπή θα επιταχύνει επίσης τις εργασίες για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού από άλλους παρόχους, συμπεριλαμβανομένης της κοινής αγοράς φυσικού αερίου, για να ενισχυθεί η δυνατότητα της Ε.Ε. να προμηθεύεται εναλλακτικά φυσικό αέριο.

Η Κομισιόν προτείνει ακόμη έναν νέο κανονισμό του Συμβουλίου για τη συντονισμένη μείωση της ζήτησης για το φυσικό αέριο, βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης. Ο νέος κανονισμός θα θέσει έναν στόχο για όλα τα κράτη μέλη να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% μεταξύ της 1ης Αυγούστου 2022 και της 31ης Μαρτίου 2023.

Ο νέος κανονισμός δίνει επίσης στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη-μέλη, «συναγερμό της Ένωσης» για την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου σε όλα τα κράτη μέλη. Ο ενωσιακός συναγερμός μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης φυσικού αερίου ή εξαιρετικά υψηλή  ζήτηση φυσικού αερίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως το τέλος Σεπτεμβρίου, για να δείξουν πώς σκοπεύουν να πετύχουν τον στόχο μείωσης, και θα πρέπει να υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή σχετικά με την πρόοδο που κάνουν, κάθε δύο μήνες. Τα κράτη μέλη που ζητούν προμήθειες φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα πρέπει να αποδείξουν τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση ζήτησης στο εσωτερικό της χώρας.

Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις αναγκαίες μειώσεις της ζήτησης, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης ένα Ευρωπαϊκό σχέδιο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου, το οποίο καθορίζει μέτρα, αρχές και κριτήρια για συντονισμένη μείωση της ζήτησης. Το σχέδιο επικεντρώνεται στην υποκατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και στη συνολική εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς.

Στοχεύει στη διασφάλιση του εφοδιασμού των νοικοκυριών και των βασικών χρηστών, όπως τα νοσοκομεία, αλλά και τις βιομηχανίες που είναι καθοριστικές για την παροχή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία, καθώς και για τις αλυσίδες εφοδιασμού και την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε.

Το σχέδιο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα κράτη μέλη, κατά τον προγραμματισμό των περικοπών.

Η ενέργεια που εξοικονομείται το καλοκαίρι είναι διαθέσιμη για το χειμώνα

Με την αντικατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και την εξοικονόμηση ενέργειας το καλοκαίρι, μπορεί να αποθηκευτεί περισσότερο φυσικό αέριο για το χειμώνα. Η δράση τώρα θα μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ, αποφεύγοντας απρογραμμάτιστες ενέργειες σε μια κρίση αργότερα. Τα πρώιμα βήματα κατανέμουν επίσης τις προσπάθειες σε βάθος χρόνου, διευκολύνουν τις ανησυχίες της αγοράς και τις τιμές και επιτρέπουν τον καλύτερο σχεδιασμό στοχευμένων, οικονομικά αποδοτικών μέτρων για την προστασία της βιομηχανίας.

Το σχέδιο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου που προτείνει η Επιτροπή βασίζεται σε διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα μέτρων για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου. Πριν από την απόφαση των ειδικών που θα εξετάσουν το ενδεχόμενο περικοπών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξαντλήσουν όλες τις δυνατότητες υποκατάστασης καυσίμων, τα μη υποχρεωτικά συστήματα εξοικονόμησης και τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας.

Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή σε καθαρότερες, λιγότερο ανθρακούχες ή ρυπογόνες επιλογές. Ωστόσο, η μετάβαση σε άνθρακα, πετρέλαιο ή πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι αναγκαία ως προσωρινό μέτρο, εφόσον αποφεύγεται η μακροχρόνια δέσµευση στον άνθρακα.

Τα μέτρα που βασίζονται στην αγορά μπορούν να μετριάσουν τους κινδύνους για την κοινωνία και την οικονομία. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να δρομολογήσουν συστήματα δημοπρασιών ή διαγωνισμών για να δώσουν κίνητρα για τη μείωση της ενέργειας από τη βιομηχανία. Τα κράτη μέλη μπορούν να προσφέρουν στήριξη σύμφωνα με την τροποποίηση της οδηγίας για τις κρατικές ενισχύσεις.

Κριτήρια εξαιρέσεων

Σημαντικός πυλώνας της εξοικονόμησης ενέργειας είναι η μείωση της θέρμανσης και της ψύξης. Η Κομισιόν καλεί όλα τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για την προώθηση της μείωσης της θέρμανσης και ψύξης σε ευρεία κλίμακα και να εφαρμόσουν την ανακοίνωση της Ε.Ε. για «Εξοικονόμηση ενέργειας», που περιέχει πολυάριθμες επιλογές για βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση.

Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να δώσουν εντολή για στοχευμένη μείωση της θέρμανσης και της ψύξης σε κτίρια που λειτουργούν υπό το Δημόσιο. Το σχέδιο μείωσης της ζήτησης θα βοηθήσει επίσης τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν και να δώσουν προτεραιότητα, στο πλαίσιο των «μη προστατευόμενων» ομάδων καταναλωτών, τους πιο κρίσιμους πελάτες ή εγκαταστάσεις με βάση τις συνολικές οικονομικές εκτιμήσεις και τα ακόλουθα κριτήρια:

• Κοινωνική κρισιμότητα - τομείς όπως η υγεία, τα τρόφιμα, η ασφάλεια, η προστασία, τα διυλιστήρια και η άμυνα, καθώς και η παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών,
• Διασυνοριακές αλυσίδες εφοδιασμού - τομείς ή βιομηχανίες που παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες κρίσιμης σημασίας για για την ομαλή λειτουργία των αλυσίδων εφοδιασμού της Ε.Ε.,
• Ζημία σε εγκαταστάσεις - για να αποφευχθεί ότι δεν θα μπορούσαν να συνεχίσουν την παραγωγή χωρίς σημαντικές καθυστερήσεις, επισκευές, κανονιστική έγκριση και κόστος,
• Δυνατότητες μείωσης των αερίων και υποκατάστασης προϊόντων/συστατικών - ο βαθμός στον οποίο βιομηχανίες μπορούν να στραφούν σε εισαγόμενα εξαρτήματα/προϊόντα και ο βαθμός στον οποίο η ζήτηση προϊόντων ή εξαρτημάτων μπορεί να καλυφθεί μέσω εισαγωγών.