Οι μνήμες είναι το σπίτι μας

Πρόκειται για κείμενα βιωματικά, με μικρά σε έκταση και (φαινομενικά) ετερόκλητα κεφάλαια, αφηγηματικά ή με στοιχεία χρονογραφήματος, ντοκουμέντα, σημειώσεις, περιγραφές, εναγώνιες διερωτήσεις και φανταστικούς διαλόγους, θρυμματισμένους εσωτερικούς μονολόγους, ποιήματα και σκέψεις για τον ρόλο του συγγραφέα: «Ο ρόλος του συγγραφέα δεν είναι να γράφει τη συνταγή αλλά να κάνει τη διάγνωση» - σκέψεις που με τη σειρά τους δίνουν τη σκυτάλη σε απαισιόδοξες συγκρίσεις για τις εποχές και τον χρόνο: «Οχι όπως ήταν τη δεκαετία του ’70, όταν κάθε μέρα βιωνόταν δέκα φορές πιο γεμάτα από τα σημερινά κατακερματισμένα εικοσιτετράωρα», και όπου ο χρόνος δεν είναι πλέον μόνο φόβος για τη φθορά, αλλά πρωτίστως «η απόλυτη πολυτέλεια».

Μετά από μια πλειάδα βιβλίων ποίησης και μυθιστορημάτων, στο ανά χείρας βιβλίο ο συγγραφέας μιλά σε πρώτο πρόσωπο, και με μότο το «…growing old, what a strange thing to happen to a little boy» (George Oppen στον Paul Auster), για την ανθρώπινη εμπειρία και το μη γραμμικό της γραφής: «Ο,τι γράφεται είναι ώς ένα βαθμό ένα κολάζ», για τα μικρά, τα εφήμερα, τα ελάχιστα που συνθέτουν τον κόσμο, τους μισητούς κανόνες, την πλήξη της καθημερινότητας και το πρόβλημα με το αλκοόλ, τη γλώσσα του σώματος αλλά και τη γλώσσα ως σώμα, τον εαυτό που κάποτε καταντά ένα avatar, τον γιο του, τη γυναίκα του και το διαζύγιο των γονιών του αλλά και τα γαλάζια μάτια στο αγαπημένο πορτρέτο ενός προ-προ-πάππου που μετείχε στη μάχη του Πέτα, σε σχέση και αντίστιξη με τα τριάντα χρόνια που ο ίδιος αφιέρωσε στη λογοτεχνία.

Αδιέξοδα εκφράζονται με φράσεις κοφτές και οξύνουν τους φόβους και την υποχονδρία: «Θέλω να γράψω ένα βιβλίο. Δεν βρίσκω θέμα. Χρειάζεται θέμα; Οχι απαραίτητα». […]» και: «Ξέρω ότι αν μακροημερεύσω θα έχω πρόβλημα στην ακοή», υποδηλώνοντας καταστάσεις όπου το μοναδικό φάρμακο φαίνεται να είναι η γραφή.

Ο κόσμος της τέχνης περιγράφεται έτσι όπως τον γνώρισε και τον βίωσε ο ίδιος στο Λονδίνο και στην Ελλάδα, καθώς και μια αποκαλυπτική συνέντευξη που πήρε από τον Πασκάλ Μπρικνέρ το 2002∙ εστιάσεις σε βιβλία που ο ίδιος έγραψε και αποσπάσματα από κείμενα συγγραφέων που τον διαμόρφωσαν, πρόσωπα και πράγματα που τον καθόρισαν καθώς και ήρωες που τον στοίχειωσαν φανερώνουν πολλές από τις λογοτεχνικές του επιρροές, εκ των οποίων οι περισσότερες αποδίδονται στις παθιασμένες αναγνώσεις του από τον καιρό της πρώτης του νεότητας και της εφηβείας.

Πολλές μνήμες, πολύς Οστερ και πολύς Ζέμπαλντ, καθώς «οι μνήμες είναι το σπίτι» του. Η προυστική μαντλέν, που δεν ξέρει αν θα εξακολουθεί να έχει τη διαχρονική της δύναμη αφού η μνήμη θα είναι πια στα δάχτυλα που σύρονται πάνω στα τάμπλετ, το πρόβλημα με το αλκοόλ και δυο ζωγραφιές της παιδικής του ηλικίας, με αποκαλυπτικά σχόλια της Φωτεινής Τσαλίκογλου∙ αυτά και πολλά ακόμη συνθέτουν ένα πυκνό και περίτεχνο παζλ, που ξεπερνά τα όρια της αυτοβιογραφίας αγγίζοντας με θάρρος την ίδια την ύπαρξη και τη ρευστότητά της.

Οντας υπερευαίσθητος, μεγαλωμένος στην Αθήνα του ’70, στο τρίγωνο Κολωνάκι-Σόλωνος-Εξάρχεια, με Ντίκενς αλλά και Doors, τότε που το να είσαι αγόρι σήμαινε ανταγωνισμός, ο ώριμος πια (βιολογικά και συγγραφικά) Σταμάτης παρομοιάζει τα έργα και τις ημέρες του με λούνα παρκ και ευχαριστεί τη μητέρα του, Μπέτυ Αρβανίτη, η οποία, όπως λέει χαρακτηριστικά, «τον έφερε [σ’ αυτό] για να παίξει». «Οταν μιλώ για τον εαυτό μου, μιλώ για σένα», γράφει στο οπισθόφυλλο, και καλεί τον αναγνώστη να «συνδεθεί με τον “άλλο”, που αντικατοπτρίζεται στο ταξίδι της συγγραφής».