«Το κρασί περιμένει ακόμα στο κελάρι από κάτω. Η πολυαγαπημένη μου οικογένεια κάθεται ακόμη στη βεράντα μες στο σκοτάδι. Το μπαλόνι της φωτιάς παραδέρνει και καίγεται ακόμα στον νυχτερινό ουρανό ενός μέχρι και τώρα άταφου καλοκαιριού. Γιατί και πώς; Επειδή το λέω εγώ».
Ετσι τελειώνει το προλογικό σημείωμα ενός παράξενου όσο και γοητευτικού μυθιστορήματος του Ρέι Μπράντμπερι με τον τίτλο Το κρασί του θέρους, το οποίο απέδωσε ανάγλυφα ο Βασίλης Δουβίτσας.
Ο τίτλος του πρωτοτύπου είναι Dandelion wine και γράφτηκε το έτος 1957. Η απήχησή του ήταν τόσο μεγάλη ώστε το έτος 1971 οι αστροναύτες του «Appolo 15» ονόμασαν έναν κρατήρα της σελήνης Dandelion (πικραλίδα), για να τιμήσουν το μυθιστόρημα. Ο Ρέι Μπράντμπερι άλλωστε είναι πασίγνωστος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και φανατικός υποστηρικτής του διαστημικού προγράμματος Appolo. Το διασημότερο έργο του είναι το «Φαρενάιτ 451» (μτφρ. Βασίλης Δουβίτσας, εκδ. Αγρα), ενώ στην Αμερική κυκλοφορούν ήδη ανθολογίες μικρών ιστοριών sci-fi μαζί με τον άλλο «σκληρό» της επιστημονικής φαντασίας, τον Philip K. Dick.
Ο Μπράντμπερι όμως εδώ δημιουργεί κάτι άλλο. Μια ψυχική βιογραφία. Μια καταβύθιση στην παιδική του ηλικία, ένα κολάζ αναμνήσεων από τον χώρο της εισόδου στην ενηλικίωση. Ανακατεύει τη φαντασία με την πραγματικότητα, εισέρχεται στο προσωπικό του ιερό και γράφει λυρικά γι’ αυτή την ψυχική πατρίδα που θέλει να αντιστέκεται στον χρόνο και να μένει πάντα καλοφροντισμένη και οικεία.
Ο Ντάγκλας Σπόλντιγκ, δώδεκα ετών (προσωπείο του ίδιου του συγγραφέα) και ο αδελφός του Τομ ζουν στο Green Town του Ιλινόι. Στην ουσία πρόκειται για τον γενέθλιο τόπο του Μπράντμπερι, το Ουοκίγκαν. Οπως κάθε καλοκαίρι έτσι και το καλοκαίρι του 1928 μαζί με τον παππού τους εμφιαλώνουν το περίφημο κρασί από πικραλίδες.
«Αλλη μια συγκομιδή. Ο παππούς στεκόταν στη φαρδιά βεράντα της πρόσοψης, σαν καπετάνιος που επιθεωρούσε τις απέραντες, ασάλευτες μπονάτσες μιας ευθύς αμέσως απερχόμενης εποχής. Ζύγιζε εξεταστικά τον άνεμο και τον ανέγγιχτο ουρανό και την πρασιά πάνω στην οποία στέκονταν ο Ντάγκλας και ο Τομ που είχαν μια απορία μόνο για κείνον». Η συγκομιδή των πικραλίδων και το βάφτισμά τους στο αστραφτερό νερό της βροχής για να επιτευχθεί η καλοκαιρινή του ζύμωση, είναι το παρελθόν του συγγραφέα, η συγκίνησή του που απολαμβάνει αυτή την αρωματική μίξη της φύσης.
Με αυτή την τελετή αρχίζει τη σειρά των ιστοριών του, όλες δοσμένες με αφθονία μεταφορών ώστε η πραγματικότητα να ταιριάζει με τον άδολο νου ενός παιδιού που απλώς θέλει να κατανοήσει τον κόσμο και να συμμετέχει στα ανεξήγητα με τη δύναμη της φαντασίας του. Αλλωστε το να ανασύρεις την παιδική σου ηλικία σημαίνει ότι ανοίγεις διάπλατα την πόρτα στον κόσμο των συναισθημάτων.
Γράφοντας λοιπόν κάτι τόσο προσωπικό, ο συγγραφέας δεν δημιουργεί τη γνωστή πλοκή ενός δομημένου μυθιστορήματος, αλλά αθροίζει τις ιστορίες ενός καλοκαιριού με την κοινή ύφανση μιας πλούσιας σε χυμούς γλώσσας. «Οι λέξεις ήταν καλοκαίρι πάνω στη γλώσσα», γράφει ο ίδιος, συστήνοντας τη λεπταίσθητα κατεργασμένη αφήγηση. Με τι τρόπο άλλωστε θα μπορούσε να μιλήσει για τη μηχανή της ευτυχίας που σκαρφίζεται ο Λίο Αουφμαν. Ή για την αναγκαιότητα των κουραστικών και επίμονων μικροδουλειών που απαιτεί ένας καλοσυντηρημένος κήπος;
«Η κηπουρική είναι η πιο βολική δικαιολογία για να φιλοσοφείς. Κανείς δεν το μαντεύει, αλλά εσύ είσαι εκεί […] ένας Σωκράτης να καλλιεργεί το δικό του κώνειο». Στο ίδιο καλοκαίρι η κ. Μπέντλι, συλλέκτρια αναμνήσεων, συνειδητοποιεί ότι το παρελθόν της δεν της ανήκει πλέον, ότι για τα παιδιά είναι οριστικά και αμετάκλητα μία κυρία εβδομήντα δύο ετών, που δεν υπήρξε ποτέ νεότερη. Από την άλλη ο Συνταγματάρχης Φρίλι, που τα παιδιά τον αποκαλούν «Μηχανή του χρόνου», ταξιδεύει με το μυαλό του στο παρελθόν και διηγείται ιστορίες με ένταση. Ο ίδιος τηλεφωνεί στην Πόλη του Μεξικού, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, και παρακαλεί τον Χόρχε να του ανοίξει το παράθυρο του κτιρίου, εκλιπαρώντας «άσε με ν’ ακούσω». Ακούει τη βοή του κόσμου και νιώθει τον καυτό ήλιο του μεξικάνικου μεσημεριού, επιβεβαιώνοντας ότι είναι ζωντανός.
Το Κρασί του θέρους είναι μια υπενθύμιση ενός μαγευτικού χρόνου. Εκεί, λίγο πριν από το κατώφλι της ενηλικίωσης που μπορούσε ο Ντάγκλας να φανταστεί ότι η νύχτα φτιάχνεται από τις σκιές των πέντε δισεκατομμυρίων δέντρων του κόσμου. Και να συνειδητοποιήσει ότι οι ήρωες του συνταγματάρχη Φρίλι αποτελούν ένα αμετάκλητο παρελθόν. Είναι το μεταίχμιο των δύο κόσμων αυτή η παράξενη γοητεία που φέρνει η αίσθηση ότι ο χρόνος δεν εμφιαλώνεται σ’ ένα μπουκάλι κρασί, αλλά απλώνεται άγνωστος και συνάμα αποκαλυπτικός.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας