Υπερρεαλισμός και (μαύρο) μυθιστόρημα

Ποιητής, μεταφραστής (κυρίως κειμένων από τον χώρο του παλαιότερου και σύγχρονου υπερρεαλισμού και του φανταστικού) και μέλος της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Αθήνας, ο συγγραφέας χαρακτηρίζει «ψευδο-αστυνομικό πολύ-αίνιγμα» την εν προόδω «Τριλογία της Νεραϊδονονάς», η οποία διατρέχει τον 20ό και τον πρώιμο 21ο αι. μέσα από τη δράση μιας ονειρικής σπείρας Εγκληματιών του Τυχαίου· ένα πολυσυλλεκτικό και έκκεντρο αφήγημα, το οποίο άρχισε με τους «Αναπόφευκτους» (2012) και συνεχίζεται τώρα, εμπλουτίζοντας και περιπλέκοντας τα αφηγηματικά νήματα ενός υποχθόνιου αστυνομικού-παρωδιακού καμβά, που συλλαμβάνεται εξαίφνης, αποδομείται και ανασυντίθεται με τον τρόπο της υπερρεαλιστικής αφήγησης, «μιας αφήγησης δηλαδή που προχωρεί διά μετωνυμικών ολισθήσεων (παρανοήσεων, αποκρύψεων, ασθενών δεσμών, φρούδων επανόδων, και διαρκών παρεκβάσεων), μιας αφήγησης της οποίας οι περιπαθείς διεκδικήσεις επί της εννοιακής αιτιότητας υποθάλπουν τη βραδυφλεγή ειρωνεία του αμόρφου πυρήνα», όπως σημειώνεται στον πρώτο τόμο.

Οι ήρωες της «Τριλογίας» εξερευνούν τα εύθραυστα όρια του πραγματικού με το αλλόκοτο και το ονειρικό, κονταροχτυπιούνται με μισο-πραγματικές συνωμοσίες, συμπτώσεις και αινίγματα, παγιδευμένοι στη σκηνή όπου όλα αυτά, όπως φαίνεται, παράγονται: στη σκέψη, τη συνείδηση και τον αχανή ένδον χώρο ο οποίος ξεχειλίζει γλωσσικά στις περιστροφές, τις υποψίες, τις υπεκφυγές, την εξαντλητική απόδοση πιθανών σεναρίων και αντιφατικών δυνατοτήτων, χτίζοντας ένα υποβλητικό αφηγηματικό ύφος που μαγνητίζει στις ατραπούς, τις στροφές και τις αντιστροφές του τον αναγνώστη.

Πρωταγωνιστής, ο αμείλικτος διώκτης του Κακού αστυνόμος Ευθυμίου, ο οποίος, αν και πιστός στη μνήμη του είδους που υπηρετεί (ικανότητα σύνθετων εγκεφαλικών πράξεων, εμπιστοσύνη στο ένστικτο), παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητος στους «κραδασμούς της πραγματικότητας», ανακρίνοντας σκληρά τις «υποτιθέμενες συμπτώσεις». Στο «Διπλό Δωμάτιο» καλείται να εξιχνιάσει μια σειρά φόνους που έχουν συγκλονίσει τον χώρο του εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου. Τα τυχαία και, ταυτόχρονα, σταθερά και υπολογισμένα βήματά του τον φέρνουν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 1998. Δεν είναι ο μόνος. Οι τροχιές της ζωής πολλών προσώπων που δεν έχουν φαινομενικά την παραμικρή σχέση μεταξύ τους θα συναντηθούν σ’ ένα συγκεκριμένο σημείο του χωροχρόνου: το διπλό δωμάτιο του τίτλου στο σπίτι της Οδού Αρσινόης 17, στην παλιά πόλη της Θεσσαλονίκης, ένα μονό δωμάτιο που, όμως, πρέπει κανείς να το φανταστεί διπλασιαζόμενο σ’ έναν καθρέφτη… Ποιος κατοικούσε εκεί την περίοδο της Κατοχής; Ποια είναι η μυστηριώδης ιδιοκτήτρια; Τι αναζητά επιτέλους ο ευκολόπιστος δημοσιογράφος με το περίεργο όνομα Β. Αρθούρος που βρίσκει κατάλυμα εκεί; Γιατί έλκεται ιδιαίτερα από το μελόδραμα «Νεραϊδονονά», στο οποίο πρωταγωνιστεί η Μιλένα Μαρίνου, προς τιμήν της οποίας το Φεστιβάλ έχει προγραμματίσει ειδική προβολή; Γιατί ο παλιός συνεργάτης της ηθοποιού Κίτσος Καριοφύλλης κυκλοφορεί επίσης στην πόλη; Και ποιος είναι ο Tσέχος σκηνοθέτης Γιαν Κλάβιτς, που ονειρεύεται ότι η πόλη είναι βιβλιοπωλείο και η Μιλένα μια λέξη-ρουφήχτρα; Αστυνομικό μυθιστόρημα; Μυστικό, σκοτεινό και υπαρξιακό δράμα; Συνωμοσιολογικό θρίλερ;

Και ο ίλιγγος των συμπτώσεων και της αλληλεπίδρασης ονείρου και πραγματικότητας συνεχίζεται. Τα αντικείμενα, οι χώροι, οι ανθρώπινες φιγούρες, οι καλλιτεχνικές μορφές, τα λόγια, τα γεγονότα αντικατοπτρίζονται αμοιβαία, έτσι ώστε το αρχικό, αληθινό σώμα –η αλήθεια, το νόημα, ο γνήσιος ήρωας και η αυθεντική μορφή– να υποχωρούν.

Ενα απολαυστικό μυθιστόρημα που απαντά με τον δικό του τρόπο στη γνωστή συζήτηση για τη συμβατότητα της μυθιστορηματικής αφήγησης στο πλαίσιο του υπερρεαλισμού, όχι βασισμένο στις πραγματώσεις του Μπρετόν ή του Αραγκόν, αλλά επιστρέφοντας στο λαϊκό αστυνομικό και περιπετειώδες μυθιστόρημα επιφυλλίδας το οποίο στη «λογική» της γαλλικής πρωτοπορίας των αρχών του αιώνα συγκαταλεγόταν στους άμεσους προγόνους της υπερρεαλιστικής επανάστασης. Με αφετηρία το είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, ο συγγραφέας «καταπίνει» και «ξερνά» πλήρως επεξεργασμένες, συμβάσεις, νόρμες, κώδικες και είδη του θαυμαστού, της φανταστικής λογοτεχνίας και παραλογοτεχνίας, του κλασικού ή του ψυχολογικού μυθιστορήματος. Μια τεράστια «παρωδία» πάνω σ’ ένα διακειμενικό δίκτυο που κινείται με άλματα από τον Φαντομά και τον Αρσέν Λουπέν στα κατοχικά του Μαρή, από τον Σαίξπηρ στην «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» και τη Σταχτοπούτα, από τον Βαλερύ στον Μπωντλαίρ, από την «Αννα Καρένινα» στον «Σωσία», από την «Αυρηλία» στην «Γκραντίβα», από τον βωβό κινηματογράφο στον ομιλούντα, από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό στον σύγχρονο φανταστικό, από το νουάρ στον Κάφκα, από τον Χίτσκοκ στον Ντασσέν, από τον Κόνραντ Βάιντ και τον Τζον Μπάρρυμορ στην Μπάρμπαρα Στάνγουικ κ.λπ. Πλοκές, σελίδες, στίχοι, σκηνές, πλάνα, πραγματικά αλλά και επινοημένα, αλληλοκατοπτρίζονται αέναα στη δίνη ενός τεράστιου καταπιόνα.