Ο Μιχάλης Γεννάρης στο δεύτερο έργο του συνεχίζει να γράφει με εκείνον τον αναγνωρίσιμο τρόπο που γνωρίσαμε στο πρώτο του βιβλίο «Πρίγκηπες και δολοφόνοι» (Ινδικτος, 2011). Εντάσσεται σε μια ευρύτερη γραμμή κειμένων, που υπηρετούν μια τεχνοτροπία, η οποία θα μπορούσε να ονομαστεί «αισθητική της λεκτικής συσσώρευσης». Σ’ αυτήν ο πεζογράφος δημιουργεί ύφος με τον λεξιλογικό πληθωρισμό και τις απανωτές μικροπεριγραφές του. Η γλώσσα κυριαρχεί, ο κόσμος παρουσιάζεται με μικρές κύριες προτάσεις, γεμάτες πληροφοριακό υλικό, το οποίο δίνεται με συνεχή καταιγισμό δηλώσεων και συνδηλώσεων, όπως έχουν κάνει και άλλοι σύγχρονοι συγγραφείς, έστω κι αν δουλεύουν με άλλον τρόπο (Ι. Καρυστιάνη, Μ. Μοδινός κ.λπ.).
Ο Μ. Γεννάρης χρησιμοποιεί και εδώ αυτήν την αισθητική, στην αρχή με τη μεγαλοστομία της ιερουργίας και σε όλο το μυθιστόρημα με την υψιπέτεια της ποίησης. Η κυριαρχία του επιθέτου και η απουσία άρθρων, η λεξιθηρία μέχρι εξαντλήσεως, η μαγική αναβάπτιση της καθημερινότητας στην κολυμπήθρα των φραστικών παραμορφώσεων προκαλούν τον αναγνώστη να βυθιστεί στη θάλασσα του κειμένου και να παλέψει με τα κύματά της.
Μέσα σ’ αυτό το γλωσσικό τσουνάμι απλώνεται ηδονικά η λαγνεία όχι μόνο των λέξεων αλλά και των αισθήσεων, όπως και των ταξιδιών: ο πρωταγωνιστής είναι ζωγράφος και αφηγείται τα ψυχικά και σαρκικά του ταξίδια, από τη συμβολική αιμομιξία με την Κυβέλη έως την ομοφυλόφιλη διάθεση προς τα άρρενα μοντέλα του κι από τον φιλότεχνο ερωτισμό με την αντζέντισσα Βιλελμίνη μέχρι την ανεπούλωτη σωματολαγνεία με τη Σεσίλια.
Ως άνθρωπος του Νότου, μεγαλωμένος στο ηδονικό Αιγαίο και με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή, δεν μένει πολύ στην ασφυκτική Βιέννη, αλλά δραπετεύει για το χαλαρό και αμέριμνο Ρέικιαβικ, όπου μπορεί να ζωγραφίσει ελεύθερα. Ετσι, η περιπλάνηση από γυναίκα σε γυναίκα, από πόλη σε πόλη δημιουργεί το κοσμοπολίτικο περιβάλλον μέσα στο οποίο θα αναδειχτεί κλιμακωτά η ψυχοσύνθεση ενός καλλιτεχνικού πνεύματος, ενός ανέστιου ατόμου που ωστόσο εξαρτάται από τους τόπους και τους ανθρώπους.
Η λεκτική συσσώρευση συνοδεύεται κι από τον ταυτοχρονισμό εποχών και τεχνοτροπιών, λαών και νοοτροπιών που συναιρούνται σε ένα παλίμψηστο κράμα, με το τότε, το άλλοτε, το εδώ και το αλλού να συνυπάρχουν: από τα γιαπωνέζικα σπαθιά έως τα μυκηναϊκά ανάκτορα κι από τα αναγεννησιακά προφίλ μέχρι τα χωριά των Βίκινγκς. Και μαζί, σ’ αυτήν τη μεταμοντέρνα πολυστρωμάτωση, συζευγνύεται το υψηλό και το ελίτ (στην πολυτέλεια της οικογένειας της Σεσίλιας) με το χαμηλό και λαϊκό (στον χωριάτικο αυθορμητισμό της υπηρέτριας Σολομονής).
Η χωροχρονική αυτή ώσμωση αλλά και οι ποικίλες άλλες ταυτοχρονίες επιδιώκουν να δείξουν ότι η ανθρώπινη φύση, ειδικά η φύση του αφηγητή, δεν γνωρίζει σύνορα, πολιτισμούς, εποχές και φραγμούς, αλλά διαχρονικά είναι και θα είναι η ίδια.
Για ποια φύση μιλάω; Μα για την αμφιταλάντευση της έλξης ανάμεσα στο γυναικείο σώμα και στην ανδρική γοητεία, σε μια ερωτική διάθεση και προς τα δύο φύλα που οδηγεί τον πρωταγωνιστή στην έξαψη και στην αναζήτηση. Μεγαλωμένος ανάμεσα σε γυναίκες, τη «μάνα», την ερωμένη του πατέρα, την πρώτη αγάπη στο νησί κ.λπ., στερημένος εν πολλοίς από το ανδρικό πρότυπο, λιμπίζεται το καλοφτιαγμένο κορμί του Λορέντζο και μυείται -μέσω της φιληδονίας των λέξεων και της ιμερικής εκπομπής των σωμάτων- στον σεξουαλικό επαμφοτερισμό. Ο ερωτισμός, που συλλαμβάνεται στην ατμόσφαιρα, τον εμποτίζει από τα εφηβικά του χρόνια μέχρι σήμερα.
Τελικά, τι είναι ο σαξοφωνίστας που συνεχώς ακούγεται χωρίς να εμφανίζεται; Ενδέχεται να είναι το ασύλληπτο κέντρο προς το οποίο θα ήθελε να τείνει ο πρωταγωνιστής ή το άφατο όνειρο μιας καλλιτεχνικής διάνοιας. Ή ο πατέρας, του οποίου την αγιογραφία φτιάχνει εν τη απουσία του. Ή γενικότερα το πρότυπο του καλλιτέχνη που βιώνει ερωτικά την τέχνη και τη ζωή.
Η τεθλασμένη αφήγηση και ο επίμονος ναρκισσισμός της γραφής εντέλει υποτάσσουν το θέμα και αφήνουν τον αναγνώστη να αισθάνεται παρά να καταλαβαίνει όσα γίνονται και, συνάμα, να απορεί με τον λεκτικό χείμαρρο, με τον φραστικό ορυμαγδό που βομβαρδίζει ανελέητα τη συνείδησή του. Είναι κι αυτός ένας τρόπος ανοικείωσης της λογοτεχνίας... και της ζωής.
Μιχάλης Γεννάρης, «Ο σαξοφωνίστας»
μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2014, σελ. 327
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας