Και η ζωή συνεχίζει. Κλεισμένη στη θλιμμένη της παρένθεση, πολιορκημένη από παρελθόν και από μέλλον, σε ένα στατικό παρόν αποξηραμένο από χρόνο. Παρένθεση φτιαγμένη από την ανικανότητα διαχείρισης που για λόγους συντομίας ονομάσαμε λοκντάουν.
Ολο το παρόν έχει μεταμορφωθεί σε μια ατελείωτη φυγή απ' το παρόν. Προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Αλλοτε προς εύκολες και επαναλαμβανόμενες απολαύσεις, άλλοτε προς την προσπάθεια οικοδόμησης μιας νέας ρουτίνας, άλλοτε προς την απελπισία και μόνο. Και όλο και πιο συχνά, το παρελθόν μοιάζει με ιδανικό τόπο να ξεφύγεις. Και μέσα στην αναγκαιότητα της προσφυγής τα περασμένα λειαίνονται, εξιδανικεύονται. Και είναι λογικό.
Οταν ακόμη και το ελάχιστο έχει ονομαστεί πολυτέλεια, το πιο απλό μεταμορφώνεται σε ομορφιά. Αυτό όμως δεν είναι ένα κείμενο αναπόλησης. Επίσης δεν είναι ένα κείμενο καταγγελίας της αντιδημοκρατικότητας της διαχείρισης, των καταπατήσεων και των εγκλημάτων. Είναι όμως ένα κείμενο φυγής. Φυγής προς το μέλλον.
Τις τελευταίες εβδομάδες προσπαθώ να σκεφτώ πώς θα είναι η τέχνη της επόμενης μέρας. Γιατί αν κάτι αποδείχθηκε με τον πιο καταφατικό τρόπο, ανάμεσα στα άλλα, από όλη αυτή την παράνοια που ζούμε, είναι πως η τέχνη δεν είναι μια δευτερεύουσα δραστηριότητα, ένας τρόπος για να περνά ευχάριστα ο χρόνος.
Είναι μια ζωτική ανάγκη, ένα συλλογικό αποτύπωμα και πάνω απ' όλα, ο τόπος της ουσιαστικής συνάντησης. Επειτα από τόσο καιρό (και εδώ περιλαμβάνω και τον καιρό που έχουμε μπροστά μας) δεν πιστεύω πως η επόμενη μέρα μπορεί απλώς να ταυτιστεί με μια επανέναρξη των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Με την άρση μιας παύσης και την απλή συνέχεια. Η παρένθεση έχει αλλάξει τις συνθήκες. Τις υλικές συνθήκες αλλά ταυτόχρονα και τον τρόπο που ο καθένας βλέπει τους εαυτούς του και τους γύρω του.
Επίσης, το ίδιο το γεγονός της στασιμότητας στην ατομική ζωή του καθενός κατά παράδοξο τρόπο δεν ταυτίστηκε με μια συλλογική στασιμότητα. Οι πρωτοβουλίες, οι πράξεις και οι συζητήσεις γύρω από μια σειρά από θέματα και γεγονότα δημιουργούν μια πολλαπλή εύφλεκτη ύλη και μέσα από αυτή νέες απαιτήσεις.
Το #support art workers, το #metoo, το #πονάω, η στάση των καλλιτεχνών απέναντι στην υπόθεση Λιγνάδη, η αλληλεγγύη για το αίτημα του απεργού πείνας Δημήτρη Κουφοντίνα δεν αποτέλεσαν απλώς υποθέσεις εργασίας γύρω από συγκεκριμένα ζητήματα. Αποτέλεσαν άμεσες διεκδικήσεις, αμφισβητήσεις και μετατοπίσεις σε σχέση με το πώς ένα κομμάτι της κοινωνίας αντιλαμβάνεται τον εαυτό του σε αυτήν, τις απαιτήσεις που έχει από αυτήν και την κατεύθυνση προς την οποία διεκδικεί αυτή να κινηθεί.
Το σύνολο των τάσεων αυτών περιγράφει ένα πολλαπλό ρήγμα. Ενα ρήγμα που δεν αποκλείει αλλά συμπεριλαμβάνει το διαφορετικό και θέτει εκ νέου ζητήματα σε σχέση με τις ελευθερίες, τα δικαιώματα, το φύλο, την εργασία, την ταυτότητα. Αυτό λοιπόν για το οποίο πρέπει να αναρωτηθούμε είναι για τη δυνατότητα όλης αυτής της πολλαπλής συνθήκης να βρει το αισθητικό της αποτύπωμα και την καλλιτεχνική της λειτουργία.
Γιατί η τέχνη της επόμενης μέρας θα οριστεί πρωταρχικά από τη ζωή της επόμενης μέρας. Από τις ανάγκες των ανθρώπων και τους αυθόρμητους όρους που η ίδια η ζωή τους θα επιβάλει. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα, αλλά μπορούμε να υποθέσουμε κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία. Αυτό που θα αναζητήσει ο κόσμος την επόμενη μέρα θα είναι η συνάντηση, η εξωστρέφεια και η συμμετοχή.
Μια τέχνη κλειστή, εσωτερική και κατοικίδια δύσκολα θα βρει το κοινό της τις μέρες εκείνες (αν φυσικά έρθουν ποτέ). Ταυτόχρονα η τέχνη αυτή θα πρέπει με κάποιον τρόπο να θέτει στο προσκήνιο τα ζητήματα που τέθηκαν όλη αυτή την περίοδο από την ίδια τη ζωή. Και δεν μιλώ εδώ για μια τέχνη της καραντίνας (όχι άλλο παρακαλώ) αλλά για μια τέχνη που θα μιλά για τον πυρήνα των πραγμάτων. Τις έννοιες του ελέγχου και της απειλής, της καταστολής και της αλλοτρίωσης, της κοινής ανθρώπινης μοίρας υπό καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, του οικιακού χώρου ως πεδίου μάχης και τόσα ακόμη.
Αυτές είναι μόνο κάποιες πρώτες σκέψεις. Διατυπωμένες περισσότερο από την ανάγκη να ειπωθεί το γεγονός πως οι παλιοί τρόποι δεν θα βρουν τον χώρο που καταλάμβαναν στην προ κορονοϊού εποχή. Και ακόμη περισσότερο από την ανάγκη να ξεκινήσει μια κουβέντα για το ποια θα μπορούσε να είναι η μορφή και το αισθητικό αποτύπωμα της επόμενης μέρας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας