Πολλά είναι τα συμπεράσματα που μπορεί κανείς να βγάλει από το πρόσφατο διάγγελμα καραντίνας του πρωθυπουργού. Το μη ομολογημένο, αν και αυταπόδεικτο, γεγονός πως η κυβερνητική πολιτική ήταν μια παταγώδης αποτυχία.
Το γεγονός πως με τη στάση της και τις ανεύθυνες πολιτικές της σπατάλησε το κεφάλαιο που συγκεντρώθηκε από τις θυσίες των ανθρώπων στην προηγούμενη καραντίνα, από τον αυτοπεριορισμό της κοινωνίας σε καθημερινή βάση, από όλο τον φόβο και τη μέριμνα που εδώ και τόσους μήνες κουρδίζει τις ζωές μας. Οπως συνηθίζει ο υπέρκομψος πρωθυπουργός φυσικά και δεν έκανε καμία αυτοκριτική, ακριβώς ονομάζοντας «αυτοκριτική» κάποιες δευτερεύουσες ενστάσεις. Ενα άλλο συμπέρασμα είναι πως η βιασύνη –μόλις λίγες μέρες μετά την εφαρμογή των προηγούμενων μέτρων– μαρτυρεί το γεγονός πως η κατάσταση έχει ξεφύγει από τα χέρια τους.
Αυτό που έχει ένα επιπλέον ενδιαφέρον είναι οι όροι με τους οποίους ένα ακόμα ιδεολόγημα εισέρχεται ως πολιτικός ρυθμιστής της πραγματικότητάς μας. Η κατά το δοκούν χρήση της «επιστήμης».Βεβαίως δεν είναι το πρώτο ιδεολόγημα ρύθμισης. Το πρώτο ήταν η «ατομική ευθύνη», η νεοφιλελεύθερη κομψή διατύπωση του «ο καθένας μόνος του» και αποποίηση ευθυνών της κυβέρνησης απέναντι στους πολίτες.
Το δεύτερο είναι η στοχοποίηση των νέων ως κατεξοχήν υπεύθυνων για τη μετάδοση του ιού. Τον στιγματισμό όλων των νεαρών ηλικιακών ομάδων ως ανεύθυνων που το μόνο που σκέφτονται είναι η διασκέδασή τους. Σε κάποιο σημείο διατυπώθηκε και το ιδεολόγημα πως οι μετανάστες οφείλονται για τη μετάδοση αλλά ευτυχώς εγκαταλείφθηκε γρήγορα.
Ολα αυτά τα κατασκευασμένα ιδεολογήματα αποτελούν τη ρητορική εργαλειοθήκη της κυβέρνησης και των μέσων ενημέρωσης που αποτελούν την καλοπληρωμένη προέκταση της κυβερνητικής φωνής.
Προχθές, ο πρωθυπουργός, θέλοντας να πετάξει από πάνω του τις ευθύνες, άρχισε να μας αναφέρει την κατάσταση στην Ευρώπη και το γεγονός πως εδώ είμαστε πολύ καλύτερα (το οποίο δεν στέκει). Ταυτόχρονα οικοδόμησε το επιχείρημα της «επιστήμης» ως απόλυτου ρυθμιστή της πραγματικότητάς μας. «Η επιστήμη είναι υπεράνω κριτικής» θα μας αναφέρει, μιλώντας για μια σφαίρα που δεν επηρεάζεται από τίποτα άλλο πέρα από τα δικά της συμπεράσματα. Με τον τρόπο αυτό, οι καθαρά πολιτικές επιλογές των μέτρων έρχονται ως προέκταση της επιστήμης αναζητώντας να σταθούν και αυτές εκτός κριτικής. Κάθε κριτική απέναντι στα μέτρα γίνεται επίθεση κατά της επιστήμης.
Η παρουσία του Σωτήρη Τσιόδρα, η μόνιμη προσφώνησή του ως «Σωτήρη», είχε στόχο να δημιουργήσει μια οικειότητα στα όρια της ταύτισης. Προς όφελος της ίδιας της εξουσίας. Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός δεν είχε και κανένα θέμα να επιχειρηματολογήσει (χωρίς ουσιαστικά να επιχειρηματολογεί) υπέρ των (ανύπαρκτων) μέτρων στα ΜΜΜ.
Το γεγονός πως η επιστήμη είναι μια σφαίρα ανεξάρτητη της πολιτικής έχει καταρριφθεί από την εποχή του Οπενχάιμερ. Οταν η ευθύνη του επιστήμονα έφτανε ουσιαστικά να σημαίνει ευθύνη για την επιβίωση ή καταστροφή του ανθρώπινου είδους. Στις δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου η πολιτική ισχύς μετριόταν με την κατοχή επιστημονικών επιτευγμάτων (μεταφρασμένων σε νέα καταστροφικά όπλα).
Το θέμα αυτό θίγει ο Μπρεχτ (επηρεασμένος από την ατομική βόμβα) στο κορυφαίο έργο του «ο βίος του Γαλιλαίου». Στο κέντρο του έργου βρίσκεται η σχέση επιστήμης και εξουσίας. Αντίθετα με ό,τι μάθαμε στο διάγγελμα, οι σχέσεις αυτές όχι μόνο δεν είναι ανεξάρτητες αλλά συχνά οφείλουν να έρθουν και σε σύγκρουση.
Σύμφωνα με τον Μπρεχτ, «κλειδί για την κατανόηση της γιγάντιας μορφής του Γαλιλαίου ήταν η αντίληψή του πως η επιστήμη είναι συνδεδεμένη με τον λαό». Αν η άποψη του Γαλιλαίου (και του Μπρεχτ) ισχύει, αποδεικνύει πως ο επιστήμονας όχι μόνο έχει ευθύνες αλλά και πως επηρεάζεται και κατευθύνεται από πολιτικούς όρους και πολιτικές αποφάσεις.
Γιατί η επιστήμη δεν είναι απλώς το άθροισμα μιας πράξης και το αποτέλεσμα μιας εξίσωσης. Αλλά και οι λόγοι που οδήγησαν στην πράξη αυτή και η χρήση των αποτελεσμάτων της. Γιατί η πολιτική συχνά προηγείται των επιστημονικών συμπερασμάτων ενώ ακόμα πιο συχνά τα διαχειρίζεται για απολύτως συγκεκριμένους σκοπούς. Η κριτική λοιπόν όχι μόνο είναι δυνατή αλλά και αναγκαία. Οχι σε εξειδικευμένα ζητήματα ή ζητήματα μεθοδολογίας, αλλά ως προς τη χρήση και το αναπότρεπτο πολιτικό πλαίσιο που την περιβάλλει και την καθορίζει.
Και η χρήση ενός ακόμα ιδεολογήματος από τη ρητορική εργαλειοθήκη της κυβέρνησης δεν είναι τίποτα άλλο από μια συμβολή στην επιστήμη της εξαπάτησης που βιώνουμε μέσα στην απομόνωσή μας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας