Το γέλιο που πολλαπλασιάστηκε μαζικά από πρόσωπο σε πρόσωπο στην αίθουσα των Ηνωμένων Εθνών στις 25 του Σεπτέμβρη απέναντι στις διαπιστώσεις του Ντόναλντ Τραμπ για τις πολιτικές επιδόσεις του ίδιου και της κυβέρνησής του ήταν κάτι το πρωτόγνωρο: «Σε λιγότερο από δύο χρόνια η κυβέρνησή μου πέτυχε περισσότερα απ' ό,τι οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας μου».
Ποτέ κανένας πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είχε βρεθεί αντιμέτωπος στο υψηλότερο επίπεδο με μια αυθόρμητη αντίδραση αδιαμεσολάβητης κριτικής, τόσο απλής, τόσο ειλικρινούς και τόσο άμεσης όσο ένα γέλιο.
Δεν μπορείς να το παρακάμψεις και ταυτόχρονα δεν γίνεται να αντιπαρατεθείς μαζί του. Ψόγος, ειρωνεία, στιγμιαία κατάρρευση του τυπικού, των καλών διπλωματικών τρόπων και της σοβαροφάνειας, το γέλιο αυτό ήταν όντως κάτι πρωτόγνωρο αλλά όχι αταίριαστο.
Η διακυβέρνηση Τραμπ έφερε μια πρωτόγνωρη έκρηξη της κωμωδίας σε κάθε μέσο. Από το stand-up και τη θεατρική σάτιρα μέχρι τα μέσα δικτύωσης. Εκεί όμως που το φαινόμενο εμφανίζεται πιο εντυπωσιακό είναι η καθημερινή τηλεόραση και κυρίως τα βραδινά talk-shows.
Μέσο συμβατικό και εξαρτημένο, η τηλεόραση πνέει τα λοίσθια απέναντι στις αλλαγές που η τεχνολογία φέρνει στη διασκέδαση και την επικοινωνία.
Ταυτόχρονα όμως η τηλεόραση παραμένει σταθερή αναφορά του καθημερινού ανθρώπου. Εκείνου που δεν έχει απαιτήσεις από τη διασκέδαση ή την ενημέρωσή του και απλώς πηγαίνει με το ρεύμα. Εντός αυτού του συντηρητικού σχήματος, η ριζοσπαστικοποίηση του καθημερινού κωμικού λόγου που συναντά κανείς σήμερα εντυπωσιάζει.
Τόσο ως προς την έκταση και τη διάδοση όσο και ως προς την επιθετικότητα, την ένταση και την επιμονή του. Και δεν υπάρχει μέρα που μια από αυτές τις εκπομπές δεν θα αναφερθεί ή δεν θα είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στη διακυβέρνηση Τραμπ.
Γυρνώντας από το ένα μεγάλο κανάλι στο επόμενο, την ίδια στιγμή, βλέπεις τους κωμικούς να αναφέρονται στην ίδια γκάφα, την ίδια αποκαρδιωτική επίδειξη απανθρωπιάς και σκληρότητας, στο ίδιο σκάνδαλο της διακυβέρνησης Τραμπ. Και τα ονόματα είναι πολλά: John Oliver, Samantha Bee, Jimmy Fallon, Stephen Colbert, James Corden, Seth Meyers, Jimmy Kimmel, Conan O'Brien, Trevor Noah, καθώς και το αειθαλές Saturday Night Live.
Οι κωμικοί αυτοί είναι οι σύγχρονοι rock stars μιας κοινωνίας που προσπαθεί να συνέλθει από την καθημερινή κατάντια της πολιτικής της επικαιρότητας.
Και όμως η συνθήκη αυτή δεν είναι απλά μια μόδα, μια τάση εκτόνωσης, μια απλή συνθήκη διασκέδασης. Στην εποχή που τα μεγάλα κανάλια μοιάζουν πιο πολύ με πολιτικούς οργανισμούς που έχουν ως στόχο να διαχειριστούν με πολιτικούς όρους την πληροφορία και τη μετάδοσή της, η κωμωδία βγαίνει γυμνή ώστε να δείξει το αυτονόητο: τη γελοιότητα της κατάστασης, την επικινδυνότητα του γελοίου, την κανονικοποίηση του κινδύνου.
Πέρα από την εξάρτηση από συμφέροντα, αυτό προκύπτει και από το γεγονός πως τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να μεταδώσουν τις ειδήσεις και να σχολιάσουν την πολιτική επικαιρότητα με συμβατικούς τρόπους.
Και όμως η διακυβέρνηση Τραμπ δεν είναι κάτι συμβατικό.
Αποτελεί ένα συμβάν όπου η δημοκρατία, η ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα καθημερινά παραμερίζονται στο όνομα της διακυβέρνησης. Ενα συμβάν όπου η αλήθεια, η τεκμηρίωση, η επιχειρηματολογία δεν παίζουν απολύτως κανέναν ρόλο. Μια στιγμή όπου οι γυναίκες, οι μειονότητες, οι μετανάστες αποτελούν τον ομολογημένο εχθρό. Μια διαρκής κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οπισθοδρόμησης όπου τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί καθημερινό ή συμβατικό.
Το γέλιο, η ειρωνεία, ο ψόγος, η σάτιρα, ακόμα και η γελοιοποίηση καταφέρνουν να δείξουν το πραγματικό μέτρο των πραγμάτων. Να εμποδίσουν την κανονικοποίηση του εφιάλτη και να επιστρέψουν την πραγματικότητα στην ορθή της κλίμακα.
Η εμφανής γελοιότητα του προέδρου και του επιτελείου του δεν είναι πια είδηση, είναι απλά γελοιότητα.
Ας μην ξεχνάμε πως στη ρίζα κάθε αστείου, κάθε χαμόγελου ή ξεκαρδίσματος, κρύβεται η ανατροπή. Η ανατροπή της λογικής, της τάξης ή του σώματος του ανθρώπου που πατά μια μπανανόφλουδα.
Στον ανεστραμμένο κόσμο των Ηνωμένων Πολιτειών οι κωμικοί ανατρέπουν την πολιτική ανατροπή που νομιμοποιεί τον βιασμό, τον ρατσισμό και την απανθρωπιά, προσπαθώντας να κρατήσουν τη λογική μιας κοινωνίας στα πόδια της. Και αυτό μπορεί να είναι χαμογελαστό, αλλά δεν είναι καθόλου αστείο.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας