Διαδραστικοί εραστές

Τεράστιοι μαύροι τοίχοι που ανεβαίνουν μέχρι την οροφή, κοσμικό κενό. Φανταστείτε μια μαύρη θάλασσα, έναν σπηλαιώδη χώρο που πρέπει να διαβείς.

Το κατώφλι σε τραβά μέσα του, σε ένα απόλυτα τετράγωνο δωμάτιο, που μοιάζει περισσότερο με ένα κλειστοφοβικό μινιμαλιστικό φέρετρο.

Ενας χώρος που προσπαθεί να ανιχνεύσει την αγάπη στη σύγχρονη εποχή, μια εγκατάσταση που πραγματεύεται με λιτό τρόπο το συναίσθημα, την αλλοτρίωση, τη σεξουαλικότητα, τις διακρίσεις, την απομόνωση.

Αγάπη, μια έννοια για να την εξερευνήσουμε σε δαιδαλώδεις χώρους, απόκρυφες γωνιές, σε φωτεινά σημεία, σε προβολές έξω και πολύ περισσότερο μέσα μας.

Αυτή ακριβώς είναι η εικόνα που παρουσιάζεται και πρέπει να διερευνηθεί στην έκθεση «Lovers» (Εραστές) του Ιάπωνα καλλιτέχνη Teiji Furuhashi.

Μια πραγματικά διαδραστική εγκατάσταση στον δεύτερο όροφο του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη (MoMA).

Το έργο δημιουργήθηκε το 1994, 22 ολόκληρα χρόνια πριν, και παρουσιάστηκε το 1995 στους χώρους του μουσείου, σήμερα επανέρχεται φέρνοντας ξανά στο προσκήνιο μέσω της τεχνολογίας όλα εκείνα τα επικαιροποιημένα στοιχεία των μικτών συναισθημάτων, της λιτής αγάπης και της διακριτικής σεξουαλικότητας.

Ας καταγράψουμε πως ο καλλιτέχνης από το Κιότο, την εποχή που δημιούργησε το εν λόγω έργο, έδινε την προσωπική μάχη του κατά του AIDS.

Εναν χρόνο μετά την ολοκλήρωση του έργου –και λίγο μετά την εναρκτήρια έκθεσή του στο MoMA– δυστυχώς έχασε αυτόν τον αγώνα.

Πέθανε από τις επιπλοκές της ασθένειας σε ηλικία μόλις 35 χρονών.

Το καλοκαίρι που μας πέρασε οι συνάδελφοί του, συμμετέχοντας ενεργά σε μια φιλόδοξη αποκατάσταση του έργου, προετοίμασαν την εγκατάσταση πολυμέσων και το έφεραν ξανά στις αίθουσες του μουσείου.

Φανταστείτε τον εαυτό σας να στέκεται στη μνημειακή είσοδο όπου ψηλά πάνω από το κεφάλι εμφανίζεται το όνομα του καλλιτέχνη και ο τίτλος του έργου τέχνης.

Γύρω το απόλυτο σκοτάδι, να σε τυλίγει μαζί με εκείνον τον φόβο της ανασφάλειας και της εξερεύνησης για το άγνωστο που πρόκειται να αντιμετωπίσεις και να ψηλαφίσεις.

Εισέρχεσαι, και τα μάτια μαζί με την καρδιά προσπαθούν να προσαρμοστούν στις εικόνες.

Το δωμάτιο μαύρο, οι τοίχοι σκοτεινοί και το καθαρό, γυαλιστερό λευκό πάτωμα μοιάζει αιωρούμενο στον χώρο.

Λάμπει, και στο πρώτο σοκ, τα μάτια προσαρμόζονται. Στο κέντρο της αίθουσας ένας ψηλός μεταλλικός πύργος.

Μια επταώροφη κατασκευή με μηχανές προβολής περιστρέφεται, εκπέμπει ρομποτικούς ήχους κινητήρων.

Δύο λεπτές, λευκές κάθετες γραμμές σαρώνουν συνεχώς την περίμετρο του δωματίου, αργά κατά μήκος και κατά πλάτος του χώρου.

Λεπτά «πινγκ» ηχητικών τόνων εκπέμπονται και περιστασιακά ακούγεται η ηχώ από κατακερματισμένους ψιθύρους.

«DO NOT CROSS THE LINE» (Μη διασχίσεις τη γραμμή) προστάζει η φράση που αναβοσβήνει σε μια οθόνη.

Πρόσταγμα στις πέντε ανθρώπινες φιγούρες προβολές, που στέκονται σαν φαντάσματα στους τοίχους.

Γυμνές ανθρώπινες μορφές, φωτεινές σιλουέτες, περπατούν την περίμετρο σε αργή κίνηση, με περιοδικές παύσεις, στέκονται και αγκαλιάζουν τον άδειο χώρο.

Μερικές φορές συναντιούνται μεταξύ τους και προσπαθούν απεγνωσμένα να αγκαλιάσουν ο ένας τον άλλον σε παράλληλα σύμπαντα.

Επικαλύπτονται χωρίς να αγγίζονται ποτέ, μέχρι που ο ένας φεύγει μακριά ή εξαφανίζεται.

Μια από τις φιγούρες ποτέ δεν σταματά να περπατά στο δωμάτιο, εμπρός και πίσω σε απλό ρυθμό, ώς τη στιγμή που ο επισκέπτης θα κινηθεί στο δωμάτιο.

Ανιχνευτές κίνησης στρέφουν την προβολή. Ο άνδρας στρέφεται, σε κοιτά, ανοίγει τα χέρια του και η γυμνή φιγούρα σε προσμένει για μια μεγάλη αγκαλιά.

Αναμονή για θαλπωρή και θεραπευτικό άγγιγμα, με τους ήχους να χτυπούν τον αέρα σε μια ονειρική ατμόσφαιρα.

Η απόσταση μικραίνει και τα δύο σώματα, πνευματικά, ισορροπούν ανάμεσα στο φανταστικό και την πραγματικότητα της προβολής.

Οταν τα σώματα πλησιάζουν, οι κάθετες ακτίνες φωτός που σαρώνουν τον χώρο σχηματίζουν έναν μεγάλο σταυρό πάνω στη φιγούρα που προσμένει.

Η προβολή εξασθενεί, σβήνει και εξαφανίζεται πίσω στο κενό, στην άβυσσο.

Ολοι οι υπόλοιποι κινούνται γύρω αργά, λικνιστικά. Το μήνυμα σε προσγειώνει. Πρόκειται για μια καθηλωτική διαδραστική εμπειρία με δυνατότητα αλληλεπίδρασης.

Οι «εραστές» αφήνονται ευάλωτοι, με άδειες αγκαλιές, γεμάτοι ψυχρά συναισθήματα για την αγάπη και το εφήμερο.

Αυτή η αποκατάσταση του έργου είναι ένα ορόσημο στην ιστορία της τέχνης νέων μέσων.

Οι χορογραφικές ακολουθίες ελέγχονται από υπολογιστή, με προβολές από βίντεο, slide projectors και αισθητήρες κίνησης που από την τεχνολογία του MS-DOS και των laserdiscs περνούν στις νέες τεχνολογικές τάσεις με σύγχρονους υπολογιστές και μικροελεγκτές, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες του μουσείου να απολαμβάνουν ξανά παλαιότερα βιωματικά έργα τέχνης, συντηρημένα και πλήρως αποκατεστημένα, λες και δημιουργήθηκαν μόλις σήμερα.