Μαθήματα αμερικανικής σύγχρονης τέχνης

Σύγχρονη τέχνη x 5. Με μια σειρά νέων εγκαταστάσεων στον τρίτο όροφό του, σε πέντε γκαλερί, το ονομαστό Μουσείο Καλών Τεχνών στην πρωτεύουσα της Μασαχουσέτης διατρέχει την Αμερική του 20ού αιώνα, από το Μεξικό μέχρι τη Νέα Υόρκη, εξερευνώντας την έννοια «Making Modern» (δημιουργώντας σύγχρονη τέχνη).

Από τη Φρίντα Κάλο στον Τζάκσον Πόλοκ και από την Τζόρτζια Ο'Κιφ σε αρκετούς πρωτοπόρους της σύγχρονης τέχνης, εμβαθύνει στις πρωτότυπες φωνές των δημιουργών που εργάζονται στην απέραντη χώρα διασχίζοντάς την από τη δυτική ακτή ώς τον Ατλαντικό, προσπαθώντας να προβάλει την ιδιαιτερότητα του κάθε δημιουργού και πώς ο καθένας ξεχωριστά επηρεάστηκε από μέντορες, σύγχρονους, δασκάλους, αντιπάλους, φίλους, συνεργάτες και συγγενείς.

Ενσωματώνοντας διάφορες πηγές έμπνευσης, καθένας από αυτούς τους ζωγράφους επέκτεινε την καλλιτεχνική πρακτική σε νέες κατευθύνσεις.

Κάθε μία από τις πέντε γκαλερί αντιπροσωπεύει μία στιγμή αυτής της πορείας, από την Πόλη του Μεξικού μέχρι τη Βοστόνη στις ανατολικές ακτές, και απεικονίζει όλη την εξέλιξη μέσα από τα αριστουργήματα του μουσείου, τις νέες αγορές του, σπάνια έργα με δανεισμό που βρέθηκαν στις μεγάλες αίθουσες και μας δίνουν τη δυνατότητα και την προοπτική για μια νέα ματιά και θεώρηση των σύγχρονων καλλιτεχνών.

Οι εκθέσεις που φιλοξενούνται είναι: «Kahlo and Her Circle», «Pollock/Picasso», «The Lane Collection: O’Keeffe, Sheeler, Dove», «Beckmann in America» και «Hofmann and the Next Generation».

Μια γιορτή του μοντερνισμού στην Αμερική του προηγούμενου αιώνα, με τα έργα του κάθε καλλιτέχνη να προβάλλονται με ισχυρή φωνή αλλά και σε πλήρη συνομιλία με τους υπόλοιπους δημιουργούς.

1. «Η Κάλο και ο κύκλος της».

Η Φρίντα, η οικογένειά της και οι φίλοι της στην Πόλη του Μεξικού εμφανίζονται στην πρώτη, την Γκαλερί Robert και Jane Burke.

Το μουσείο πρόσφατα απέκτησε και συντήρησε το έργο της «Dos Mujeres» (1928) -είναι το πρώτο δημιούργημά της που πουλήθηκε από την ίδια και βρίσκεται στο κέντρο της προσοχής όλων των επισκεπτών.

Η εγκατάσταση περιλαμβάνει τα εξαιρετικά πορτρέτα της από τη διάσημη φωτογράφο Imogen Cunningham, καθώς και φωτογραφίες των Tina Modotti και Edward Weston.

Επίσης εκτίθενται μια σειρά από λιθογραφίες και σχέδια του συντρόφου της, Ντιέγκο Ριβέρα, για την προβολή της.

Ξεχωρίζει η ονομαστή «La Mujer» (Frida Kahlo) (1930). Ανάμεσα στο αρχειακό υλικό που δωρίστηκε και προβάλλεται στο μουσείο είναι το πορτρέτο του γάμου της Κάλο με τον Ριβέρα, φωτογραφημένο από τον Victor Reyes, φωτογραφίες σε λευκώματα, μέχρι και το απόκομμα εφημερίδας που ανακοίνωνε τον γάμο του ζευγαριού.

Τέλος, στην έκθεση προβάλλεται και ένα μαυρόασπρο βίντεο-ντοκουμέντο, δείχνοντας την Κάλο να σχεδιάζει σε τοίχους με τον Ριβέρα.

2. «Πόλοκ/Πικάσο».

Το κοντράστ των δύο τιτάνων της μοντέρνας τέχνης στην Γκαλερί Saundra Β. και William H. Lane.

Ζωγραφικά έργα, γλυπτά και σχέδια μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε τη σχέση του Πόλοκ με τον Πικάσο και πώς ο νεότερος καλλιτέχνης οδηγήθηκε από την απεικόνιση στην αφαίρεση κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1930 και του '40.

Αν και οι δυο τους δεν συναντήθηκαν ποτέ, ο Πόλοκ ήταν εξοικειωμένος με το έργο του Πικάσο, έχοντας δει σε μουσεία και γκαλερί της Νέας Υόρκης έργα και δημοσιεύσεις.

Δύο πολύ σημαντικά έργα του Πικάσο, το «Fernande Olivier» (1905–06) και η χάλκινη έκδοση του «Head of a Woman» (1909) ήταν μεταξύ εκείνων που ο Πόλοκ είχε δει στην αναδρομική του Πικάσο στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης το 1939-40.

Ο Πικάσο είναι εκείνος που κατά τη διάρκεια της καριέρας του καταφέρνει να ξεπεράσει την απεικόνιση, ενώ ο Πόλοκ ανήκει στη γενιά που μετατοπίζεται στην πλήρη αφαίρεση.

Η εγκατάσταση διερευνά αυτή τη διαδρομή-στροφή των καλλιτεχνών στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, τόσο γεωγραφικά (από το Παρίσι στη Νέα Υόρκη) όσο και σε επίπεδο γενεών, που σηματοδοτεί ουσιαστικά την έναρξη του αφηρημένου εξπρεσιονισμού στις ΗΠΑ.

Το έργο «Number 10» (1949) του Πόλοκ είναι ένα παράδειγμα της επαναστατικής μεθόδου του στάγδην (με ραντισμό) στους πίνακές του με ρίζες στον σουρεαλισμό, ενώ το «Portrait of a Woman» (1910) του Πικάσο είναι το αντίστοιχο παράδειγμα που δείχνει τα πρώιμα κυβιστικά έργα του, τα οποία τον οδήγησαν στην αφηρημένη τέχνη.

Επίσης προβάλλονται δύο αρχειακά βίντεο των καλλιτεχνών εν ώρα εργασίας στα στούντιό τους.

3. «The Lane Collection: O’Keeffe, Sheeler, Dove».

Πέντε Αμερικανοί δημιουργοί που τα έργα τους εκτέθηκαν στις διάσημες γκαλερί των Alfred Stieglitz’s και Edith Halpert’s στη Νέα Υόρκη: Georgia O’Keeffe, Charles Sheeler, Arthur Dove, Marsden Hartley και Stuart Davis.

Πολλοί από αυτούς υπήρξαν πολύ στενοί φίλοι και ενέπνεαν ο ένας τον άλλον.

Τα έργα τους έχουν ομαδοποιηθεί για να μπορέσει ο επισκέπτης να εξερευνήσει ξεχωριστά την καλλιτεχνική τους ταυτότητα και τη συνεισφορά τους στη σύγχρονη τέχνη, με την Ο' Κιφ να εκπροσωπείται με περισσότερα από μια δωδεκάδα έργα της από τη συλλογή του μουσείου, συμπεριλαμβανομένων και των «Deer’s Skull with Pedernal» (1936) και «White Rose with Larkspur No 2» (1927).

Επίσης εκτίθενται τα εξαιρετικά ζωγραφικά «On a Shaker Theme» (1956) του Sheeler και «That Red One» (1944) του Dove.

4. «Beckmann in America».

Τα χαϊλάιτ της δουλειάς των Max Beckmann και Karl Zerbe στην Γκαλερί αναδεικνύουν την επίδραση των γερμανικής καταγωγής καλλιτεχνών που μετά τη φυγή τους από την Ευρώπη και τη μετανάστευσή τους στις ΗΠΑ επηρέασαν την ακμάζουσα καλλιτεχνική κοινότητα της Βοστόνης κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 και του 1950.

Η έκθεση εξερευνά και το έργο των φοιτητών τους Jack Levine και Hyman Bloom, αλλά και του David Aaronson, που ως Βοστονέζοι εξπρεσιονιστές κατάφεραν και ανέπτυξαν τις δικές τους προσωπικές απαντήσεις στα τολμηρά θέματα και την ευρεία τεχνική απέναντι στον γερμανικό εξπρεσιονισμό.

5. «Hofmann and the Next Generation».

Τέλος, η έκθεση στην Γκαλερί Melvin Blake και Frank Purnell διερευνά το έργο του δασκάλου Hans Hofmann (Αμερικανός, γεννημένος στη Γερμανία) και την επίδρασή του στους καλλιτέχνες της αφηρημένης τέχνης στα μέσα του 20ού αιώνα.

Εξέχων εξπρεσιονιστής και αφοσιωμένος δάσκαλος, καλωσόρισε εκατοντάδες μαθητές στα στούντιό του στη Νέα Υόρκη και στο Πρόβινσταουν, εκπαιδεύοντάς τους με τη διακριτική τεχνική του, και ενέπνευσε μια ολόκληρη γενιά καλλιτεχνών να αναπτύξουν τη δική τους φωνή.

Η βαθιά επιρροή που άσκησε στους μαθητές του φαίνεται μέσα από τα μνημειώδη έργα του Franz Kline, τη φιλοσοφική προσέγγιση στις δημιουργίες του Robert Motherwell, την τεχνική της Helen Frankenthaler και τα γλυπτά των David Smith και Peter Voulkos.

Ενα φιλοσοφικό πάρτι χρωμάτων λοιπόν γίνεται αυτή την εποχή στην ανατολική ακτή της Αμερικής, με χαρακτηριστικά αριστουργήματα τέχνης που δημιουργήθηκαν ολόκληρο τον περασμένο αιώνα και θα εξακολουθούν να θαυμάζονται, να επηρεάζουν και να εμπνέουν καλλιτέχνες.

Και οι επισκέπτες του μουσείου, για πρώτη φορά, έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν συγκεντρωμένη ιστορικά, όπως καταγράφηκε στον καμβά, όλη τη μοντέρνα τέχνη της Βόρειας Αμερικής.

 Info:

«Making Modern», The Museum of Fine Arts, Βοστόνη (MFA). Μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2018.