Αν είσαι άντρας, μιλάς. Αν είσαι γυναίκα, ακούς

Ηταν μόλις 120 χρόνια πριν. Το ημερολόγιο εκείνη τη μέρα έγραφε: 10 Οκτωβρίου 1903. Ηταν Σάββατο. Εκείνη την ημέρα, εκείνο το Σάββατο, 10.10.1903, η πολιτική ακτιβίστρια Εμελιν Πάνκχερστ ίδρυσε το WSPU - «Women’s Social and Political Union» (Κοινωνική και Πολιτική Ενωση Γυναικών).

Δεν ήταν μία ακόμη γυναίκα η Πάνκχερστ. Είχε γεννηθεί ως Εμελιν Γκούλντεν σε βιομηχανική περιοχή, στο Μάντσεστερ, και η οικογένειά της ήταν πολιτικοποιημένη. Η μητέρα της καταγόταν από τη Νήσο του Μαν, την πρώτη χώρα που παραχώρησε στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές το 1881. Η Εμελιν, μεγαλώνοντας και με τις ιδέες του Μαρξ ήρθε σε επαφή (το «Κεφάλαιο» είχε εκδοθεί το 1867 και η ίδια γεννήθηκε το 1858) και αργότερα επηρεάστηκε από το πνεύμα των ιδεών τής μετέπειτα Σοβιετικής Ενωσης. Διάβασε την «Οδύσσεια» του Ομήρου στα εννέα της χρόνια και στα δεκατέσσερά της «γνωρίστηκε» με το γυναικείο κίνημα, εξαιτίας της μητέρας της.

Εκείνη την ημέρα, γυρνώντας από το σχολείο, την ακολούθησε σε μια συνάντηση για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, όπου θα μιλούσε και η Λίντια Μπέκερ, επικεφαλής ενός από τα πρώτα γυναικεία κινήματα στην Αγγλία. Η μικρή ενθουσιάστηκε. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Παρίσι γνώρισε γυναίκες με γονείς που είχαν λάβει μέρος στην Παρισινή Κομμούνα και αργότερα παντρεύτηκε τον Ρίτσαρντ Πάνκχερστ, έναν σοσιαλιστή που υποστήριζε τις σουφραζέτες.

Το Women’s Social and Political Union το ίδρυσε μετά τον θάνατο του συζύγου της, καθώς γνώριζε πλέον πολύ καλά το πόσο άσχημες ήταν οι συνθήκες για τη ζωή μιας γυναίκας δίχως σύζυγο, σε σχέση με αυτήν ενός άνδρα. Και θέλησε να κάνει τον μεγαλύτερο αγώνα για την εξάλειψη της άνισης μεταχείρισης του φύλου της, διεκδικώντας κατ’ αρχάς το δικαίωμα της ψήφου. Το Women’s Social and Political Union ήταν ανοιχτό μόνο για γυναίκες, οργάνωνε συγκεντρώσεις, δημοσίευε μαχητικά φυλλάδια με τίτλο «Votes for Women», έκανε «γυναικείες συνεδριάσεις» την ίδια μέρα με τις αντίστοιχες επίσημες της κυβέρνησης (όπου ήταν φυσικά μόνο άνδρες), διοργάνωνε διαμαρτυρίες παρά την έντονη αντίδραση της αστυνομίας (και εννοούμε την πολύ έντονη και βίαιη αντίδραση), υπό τις εντολές του τότε υπουργού Εσωτερικών Ουίνστον Τσόρτσιλ. Η ίδια η Πάνκχερστ συνελήφθη μόνο και μόνο επειδή προσπάθησε να δώσει ένα ψήφισμα διαμαρτυρίας στον πρωθυπουργό, φυλακίστηκε και βασανίστηκε.

Αργότερα, χτυπήθηκε πολύ άσχημα από άνδρες υποστηρικτές των Φιλελεύθερων, αν και παρόμοιες επιθέσεις δέχτηκαν οι γυναίκες και από τους Εργατικούς... Τελικά, έπειτα από αλλεπάλληλες φυλακίσεις, απεργίες πείνας, ξύλο και βασανιστήρια κάθε είδους, πάλι ξύλο και διαρκή αγώνα από την ίδια αλλά και τις περισσότερες σουφραζέτες, στις 6 Φεβρουαρίου 1918, πέρασε η Νομοθετική Πράξη της Εκπροσώπησης των Πολιτών, που εκχωρούσε δικαίωμα ψήφου σε γυναίκες άνω των 30 που πληρούσαν τα ελάχιστα κριτήρια περιουσίας. Περίπου 8,4 εκατ. γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου. Δύο εβδομάδες μετά τον θάνατο της Εμελιν, η Νομοθετική Πράξη Εκπροσώπησης του 1928 επέκτεινε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες άνω των 21, εξισώνοντας πλέον οριστικά το δικαίωμα ψήφου μεταξύ αντρών και γυναικών.

Το φεμινιστικό κίνημα πήρε άλλες μορφές πάλης και αγώνα αλλά και στόχων και διεκδικήσεων. Για να φτάσουμε στο σήμερα... Και να συνομιλώ με μία κοπέλα της ηλικίας μου, μορφωμένη, με εμπειρία στον επαγγελματικό της χώρο και ν’ ακούω: «Πήγα σε συνέντευξη για δουλειά σε μεγάλο οργανισμό, καθώς πληρούσα όλα τα κριτήρια που απαιτούσε η συγκεκριμένη θέση. Και μου λέει ο άντρας που θα επέλεγε ποιον/ποια θα έπαιρνε τη θέση: “Εχω ακούσει πως είσαι θρασύς, αλλά καλή στη δουλειά σου”». Αυτό της είπε. Πως έχει ακούσει ότι είναι θρασύς (ούτε τα γένη δεν ήξερε ο εν λόγω – θρασύς, -εία, -ύ!), αλλά και καλή στη δουλειά της.

Μία γυναίκα, εν έτει 2023 και συγκεκριμένα 120 ακριβώς χρόνια μετά τη δημιουργία της Κοινωνικής και Πολιτικής Ενωσης Γυναικών από την Εμελιν Πάνκχερστ, θεωρείται «θρασύς» (!) που σημαίνει πως έχει φωνή και άποψη. Αν, ωστόσο, αντίστοιχα ένας άντρας έχει φωνή και άποψη, θα θεωρηθεί απλώς «δυναμικός»... Στην πολιτισμένη Ελλάδα όλα αυτά. Κράτος-μέλος της πολιτισμένης Ευρώπης.

Αναρωτιέμαι: Αν η φίλη μου απαντούσε στον υπεύθυνο πως και η ίδια έχει ακούσει πως είναι υπέρτατος ηλίθιος, αλλά καλός στη δουλειά του, θα φαινόταν το ίδιο πολιτισμένη ή μήπως ακόμα περισσότερο «θρασύς»; Βρε, μπας και δεν έχουν περάσει 120 χρόνια και είναι απλά η ιδέα μου; Βρε, λες;