«Ο Μητσοτάκης είναι σαν τον Λουδοβίκο»

Συνάντησα την Τάνια Τσανακλίδου στο σπίτι της, το μεσημέρι του προηγούμενου Σαββάτου. Αφορμή για τη συνέντευξη αποτελεί η μεγάλη της συναυλία στο «Παλλάς», στις 30 Ιανουαρίου, το περίφημο αφιέρωμα στον Γιάννη Σπανό που παρουσιάστηκε και ήταν sold out στο Ηρώδειο τον Σεπτέμβριο, καταγοητεύοντας τον κόσμο. «Αυτόν τον σπουδαίο συνθέτη και σπουδαίο άνθρωπο», όπως μου είπε. Ηταν λαϊκή απαίτηση, θα έλεγα, η επανάληψη της συναυλίας. Δεν χάνεται με την καμία.

Κάτσαμε αναπαυτικά στους καναπέδες για παραπάνω από μιάμιση ώρα. Και ήταν χείμαρρος. Θα διαβάσετε μερικά μόνο από όσα είπε. Δεν χωρούσαν όλα. Κι ευτυχώς από μια άποψη, οφείλω να ομολογήσω.

● Γιατί παίρνετε τόσο έντονα θέση;

Παίρνω έντονα θέση στα πάντα. Γιατί αυτή είμαι. Και γιατί έχω πολύ μεγάλο θυμό με όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, ο κυνισμός τους δεν γνωρίζει όριο. Δεν αντέχω άλλο να με κοροϊδεύουν στα μούτρα μου και να γελάνε από πάνω. Δεν αντέχω να βγαίνει ο Αδωνις και να λέει «Να χτυπάνε το κεφάλι τους κάτω, ο νόμος δεν αλλάζει».

● Ενας νόμος για τις υποκλοπές που, σημειωτέον, ψήφισε μόνο η Ν.Δ.

Ψηφίζουν νόμους για να τους προστατεύουν από τη φυλακή. Δεν το ανέχομαι αυτό σε μια δημοκρατία.

● Τι μπορούμε να κάνουμε;

Να υπάρξει μια ιδεολογική ομπρέλα να μας καθοδηγήσει, να μας οργανώσει ώστε οι φωνές μας να μην είναι άναρθρες κραυγές αλλά φωνές που ενδεχομένως φέρουν αποτέλεσμα. Κάποια στιγμή, όταν θα ξεχειλίσει το ποτήρι, θα βγούμε έξω.

● Χμ...

Αν δεν έχεις να ταΐσεις τα παιδιά σου, αν δεν έχεις χρήματα για το σχολείο, τι θα κάνεις; Θα αναπτύξουμε όλοι παραβατικές συμπεριφορές ή θα πούμε κάποια στιγμή «Φτάνει ώς εδώ, θα σε πάρω στο κυνήγι»; Κάπως έτσι ξεκίνησαν οι επαναστάσεις στην ιστορία. Την παρούσα στιγμή βέβαια είναι παντοδύναμοι, γιατί έχουν τα ΜΜΕ εξαγορασμένα, να πουλούν το παραμύθι που αυτοί θέλουν. Ζούμε το «1984» του Οργουελ. Κανονικότατα.

● Τα social media όμως δεν βοηθούν;

Εσύ κι εγώ που ψάχνουμε το Twitter θα βρούμε κι έναν αντίλογο, κάπου. Η θεία μου όμως και οι φίλες μου που έχουν το χαζοκούτι να παίζει και η μόνη τους πληροφορία είναι μέσα από την τηλεόραση;

● Ε, εντάξει, ακόμα και οι μεγάλοι άνθρωποι είναι στο facebook. Δηλαδή η πληροφορία κάπως θα φτάσει και σε αυτούς.

Με άλλο τρόπο. Θεωρώ πως η... επένδυση της κυβέρνησης στα ΜΜΕ ήταν η πιο επιτυχημένη και αποδοτική. Δεν υπάρχει στα κανάλια ένας να τους ασκήσει κριτική. Δεν λέω να τους βρίσει, αλλά να τους θέσει απλώς τα σωστά ερωτήματα. Και να απαιτήσει απαντήσεις. Που δεν είναι του τύπου «Σας αρέσουν τα ντολμαδάκια;». Η δική μου, πολιτικοποιημένη, γενιά τα βλέπει αυτά και μένει με το στόμα ανοιχτό. Ο Χατζηνικολάου στο παρελθόν έκανε εξαιρετικές εκπομπές.

● Εξήγησε πάντως πως αυτές είναι εκπομπές-πορτρέτα με ανάλογες «χαζές» ερωτήσεις...

Δεν θυμάμαι στα παλιά του πορτρέτα να γίνονται τέτοιες «χαζές» ερωτήσεις. Γιατί ήμουν φαν του και τώρα δεν θέλω να τον παρακολουθώ. Οταν βγαίνει και μου βραβεύει τη Μενδώνη και την Κεραμέως με 10ρια την ώρα που κάνουν αίσχη, ρε φίλε, «την έχεις χάσει την αξιοπιστία σου, τέλος, δεν θα σε ξαναδιαβάσω, δεν θα σε παρακολουθήσω πουθενά».

● Πότε χάνει κάποιος την αξιοπιστία του;

Οταν συνειδητά ψεύδεται.

● Το «συνειδητά» όμως πώς μπορείτε να το αποδείξετε;

Δεν είμαι και ηλίθια, συγγνώμη. Δεν είμαστε ηλίθιοι και ας μας βλέπουν σαν πρόβατα. Ο Μητσοτάκης είναι Λουδοβίκος. Βέβαια ο Λουδοβίκος μπορεί να προσποιούνταν τον προσηνή.

● Δεν μας υπολογίζει ο Μητσοτάκης ή ζει απομονωμένος και δεν ξέρει τι γίνεται;

Με έναν τέτοιο χορό κολάκων γύρω του και με τόσες προσωπικές ανασφάλειες που ανατροφοδοτούνται από την κολακεία και την έπαρση, νομίζω πως η αλήθεια είναι στη μέση. Και συνειδητά μας κοροϊδεύει και νομίζει ότι είναι ο καλύτερος όλων.

● Και η αριστεία;

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί, οι υποκλοπές για παράδειγμα, δεν είναι επιλογές άριστου. Δεν υπάρχει αριστεία όταν υποκλέπτεις τους υπουργούς σου και τους αρχηγούς των ενόπλων δυνάμεων.

● Είπε ότι δεν γνώριζε...

Πόσες φορές θα πει ότι δεν γνώριζε; Εγραψε ένα εξαιρετικό άρθρο η Σεμίνα Διγενή στον «Ριζοσπάστη» το προηγούμενο Σάββατο που αξίζει να διαβάσετε: «Η επέλαση των Ταρτούφων».

«Μας κοροϊδεύει και νομίζει ότι είναι ο καλύτερος όλων. Δεν είμαστε ηλίθιοι και ας μας βλέπουν σαν πρόβατα»

● Αν συμφωνήσουμε ότι με τις υποκλοπές κινείται εκτός νομιμότητας, αναρωτιέμαι αν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα μπορούσε να κάνει κάτι.

Πιάνεις τώρα ένα θέμα-σκαντζόχοιρο. Εντάξει δεν έχουν εξουσίες οι πρόεδροι, ο ρόλος τους είναι διακοσμητικός. Οταν όμως βάζεις την υπογραφή σου σε προεδρικά διατάγματα, ο ρόλος σου γίνεται θεσμικός και πολύ σοβαρός. Την τζίφρα σου σε πράγματα που κλονίζουν τη δημοκρατία δεν τη βάζεις εύκολα. Και είναι μια εξέχουσα νομικός, δεν έβαλαν εμένα πρόεδρο να υποστηρίξω ότι είχα άγνοια.

● Τι θα μπορούσε να κάνει με το προεδρικό διάταγμα με τους καλλιτέχνες;

Αλλη μεγάλη ντροπή. Για όλους μας που δουλεύουμε στον πολιτισμό και για τον ελληνικό λαό. Πολιτισμός και παιδεία είναι τα πρώτα που πρέπει να χτυπηθούν γιατί είναι τα δύο γερά αναχώματα απέναντι στη βαρβαρότητα. Οταν αυτά τα δύο τα καταλύεις, εξαφανίζεις την παιδεία και κάνεις τον πολιτισμό modus vivendi, μία μόδα.

● Μα υποστηρίζουν πως ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας.

Βγαίνουν και κόπτονται γι’ αυτό αλλά τι εννοούν; Πολιτισμός δεν είναι μόνο οι τέχνες αλλά και ο τρόπος που ζούμε. Πολιτισμός είναι η Πανεπιστημίου που βρίσκεται δύο χρόνια σε αυτή την κατάσταση, η βρομιά στους δρόμους, τα σπασμένα πεζοδρόμια. Τι θέλουν να μας πουν, ότι μετά από τόσα χρόνια σπουδών οι καλλιτέχνες είναι απόφοιτοι Λυκείου και θα πληρωθούν ως ανειδίκευτοι εργάτες; Αυτή θα είναι η ζωή σου και αυτή θα είναι και η σύνταξή σου. Καταλαβαίνεις;

● Ούτε ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης αντέδρασε...

Κανένας δεν είπε τίποτε. Αυτό είχε ξεκινήσει από το 2013.

● Το άφησε άλυτο και ο ΣΥΡΙΖΑ...

Η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε να αντιμετωπίσει την τρόικα και τα μνημόνια. Σωστά λέμε για πράγματα που δεν έκανε, αλλά ξεχνάμε ότι δεν είχε τη δυνατότητα να επιλέξει τίποτε για τον τόπο του. Ζήτησε μόνο να διαχειριστεί την υγεία, όλα τ’ άλλα του τα πήρανε. Δεν είναι αποφάσεις δικές του.

● Γιατί, λοιπόν, συνέχισε;

Και τι θα γινόταν αν είχε παραιτηθεί; Οταν γνώρισα τον Αλέξη Τσίπρα, αυτό του είπα. «Σκέψου τι θα γινόταν μετά» μου απάντησε και είχε δίκιο. Ποιος θα αναλάμβανε; Οι προηγούμενοι που φώναζαν «Γερούν, γερά»; Αυτοί;

● Ετσι όμως σαν να «κάηκε» ο Τσίπρας...

Εγώ θεωρώ ότι ήταν πολιτική αυτοκτονία. Το «Οχι» που έγινε «Ναι» στο δημοψήφισμα. Από την άλλη μεριά όμως επέδειξε έναν ηρωισμό. Υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι ήταν χαρούμενος όταν έγινε αυτό; Θεωρώ πως θυσίασε τον εαυτό του, θυσίασε την πολιτική του καριέρα, ασχέτως αν μετά κατάφερε να συνεχίσει. Και είπε πως «θα κάτσω εδώ να το παλέψω». Αρα σαν ήρωα πρέπει να τον βλέπουμε και όχι σαν θύτη.

● Σαν ήρωα;

Θεωρώ ότι ο Αλέξης είναι ένα ηθικό άτομο που δεν επέτρεψε σε κανέναν από το κόμμα του να κλέψει. Δεν πρέπει να υπάρχει άλλη κυβέρνηση στη νεότερη ελληνική ιστορία που να μην έκλεψε ούτε ένας. Δες όμως πόσο αχάριστος λαός είμαστε, έχουμε μάθει με τους κλέφτες. Μας έκαναν να το θεωρούμε φυσιολογικό. Βγαίνουν και αυτοί στον ΣΚΑΪ και λένε πως οι νέοι δεν ξέρουν να κλέψουν, οι παλιοί το κάνουν πιο καλά. Μες στα μούτρα μας.

● Μήπως το έλεγαν Πορτοσάλτε και Οικονόμου, χαριτολογώντας;

Τι θα πει χαριτολογώντας; Ξέρουν πολύ καλά τι δουλειά κάνουν. Το φυσιολογικό είναι να κλέβουμε; Αυτοί οι άνθρωποι και αυτές οι πολιτικές διαφθείρουν έναν ολόκληρο λαό. Ετσι διαφθείρονται οι λαοί.

● Εχετε νιώσει εσείς κάποια στιγμή να ξεφεύγετε στα social media;

Βεβαίως. Κατ’ αρχάς όταν γράφω εν θερμώ. Απαγορεύεται. Το έχω κάνει και στενοχωρήθηκα. Είπα «Είσαι μεγάλη γυναίκα πια, πρόσεξε τι λες, μέτρα έως το 10 και αν θέλεις ακόμα να το πεις, πες το», γιατί να το βουλώσω αποκλείεται. Είναι σώφρον να μετρήσω έως το 10.

● Το κάνετε πλέον;

Σε μεγάλο βαθμό. Δεν τα καταφέρνω πάντα, γιατί ο χαρακτήρας μου είναι μέγας προβοκάτορας. Πόσο να ξεφύγεις από τον εαυτό σου;

● Πολλοί λένε ότι οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να εκφράζονται τόσο ανοιχτά.

Για ποιο λόγο; Για να πουλάνε το έργο τους σε όλα τα κόμματα; Θεωρώ ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να είμαστε πολιτικά όντα.

● Παράδειγμα, για να καταλάβετε τι εννοώ: μήπως εσείς δεν πρέπει να καταφέρεστε εναντίον του ΣΚΑΪ γιατί δεν θα είστε καλεσμένη στον ΣΚΑΪ ποτέ;

Ετσι κι αλλιώς δεν θέλω να πάω και έτσι κι αλλιώς δεν πατάω. Με έχεις δει ποτέ εκεί; Ε, δεν θα με δεις.

● Δεν θα σας καλούσαν βέβαια και οι ίδιοι ίσως...

Και να με καλούσαν δεν θα πήγαινα. Με έχουν πάρει από διάφορες εκπομπές του ΣΚΑΪ και τους είπα «λυπάμαι, παιδιά, και θέλω να το μεταφέρετε και στους ανωτέρους σας, ότι δεν μπορώ να έρθω στον ΣΚΑΪ με την πολιτική που ασκεί. Δεν έχω τίποτε με εσάς και πολλά παιδιά εκεί, και κατανοώ την ανάγκη σας να δουλεύετε εκεί. Εγώ όμως που έχω την πολυτέλεια της επιλογής επιλέγω αυτό». Η συνειδητή κακοποίηση των συμβάντων και η παραμόρφωση της πραγματικότητας δεν είναι έργο δημοσιογράφου. Είναι έργο εντεταλμένου προπαγανδιστή.

● Βλέπω πως όσο μεγαλώνετε γίνεστε και πιο ριζοσπαστική...

Η αγωνία μου πάντα ήταν να μην είμαι συντηρητικό άτομο, ήταν μία μάχη που έδινα με τον εαυτό μου.

● Τι είναι συντηρητισμός;

Οταν απορρίπτεις στον άλλον ό,τι δεν μοιάζει με το δικό σου. Από εκεί ξεκινάει ο ρατσισμός και ο φασισμός. Συντηρητισμός ήταν για μένα, από παιδί, το ότι παίρνω ένα μοντέλο ζωής από την οικογένειά μου και το αναπαράγω χωρίς να αναρωτιέμαι αν μου ταιριάζει, χωρίς να εξερευνήσω άλλα περιβάλλοντα που μπορούν να με κάνουν πιο ευτυχισμένο.

● Είστε ευχαριστημένη με τον εαυτό σας κοιτώντας πίσω;

Αν θα πέθαινα αύριο, θα έλεγα ότι έζησα μία υπέροχη ζωή. Με πολύ πόνο βέβαια, γεννήθηκα με έναν πόνο μέσα μου, αλλά αυτός ο πόνος με έκανε πιο ευαίσθητη, είναι η μήτρα από την οποία ξεπήδησε η ανάγκη μου να εκφράζομαι μέσα από την τέχνη. Εζησα σύμφωνα με τις επιθυμίες μου. Κάθε μέρα παλεύω με το καλό και το κακό, βλέπω πότε γίνομαι φτηνή, βλέπω πότε με πιάνει η ζήλια, αλλά δεν επιτρέπω να πάρει τα ηνία στη ζωή μου. Ολοι μας έχουμε στιγμές που άλλοτε είμαστε σπουδαίοι και άλλοτε χυδαίοι.

● Θέλατε ποτέ να ασχοληθείτε με την πολιτική; Θέλετε ακόμα;

Κάποια στιγμή πέρασε από το μυαλό μου. Ενιωσα, «αφού έχεις τη διάθεση να προτείνεις κάτι καλύτερο, γιατί δεν βγαίνεις στην πολιτική;».

● Πότε το νιώσατε;

Από το 2008 και μετά που άρχισαν να γίνονται αυτά τα τέρατα στον δημόσιο βίο.

● Σας έγινε ποτέ πρόταση;

Δύο φορές. Μία από το ΚΚΕ για την Περιφέρεια, στη Μαγνησία. Η δεύτερη μου έγινε από τον ΣΥΡΙΖΑ πριν από χρόνια, αλλά είπα «όχι» γιατί δεν ήμουν, τότε, έτοιμη. Βασανίζομαι με αυτή τη σκέψη. Δεν μπορώ να κάθομαι στο καναπέ και να κάνω κριτική, λέω στον εαυτό μου «Βγες έξω, κυρά μου, βγες έξω και πολέμα!». Μπορώ κάλλιστα να κάτσω σπίτι και να περιποιούμαι τα φυτά μου, περνάω τέλεια στο σπίτι μου, αλλά ως πολιτικό ον, ως πολίτης αυτού του τόπου, δεν μπορώ να είμαι ανενεργή.

● Δεν φοβάστε πως αν μπαίνατε ή μπείτε στην πολιτική μπορεί κάποιους να τους στενοχωρήσετε;

Θα έπρεπε να στενοχωριούνταν αν τους κορόιδευα και παρίστανα ότι είμαι κάτι άλλο από αυτό που είμαι. Είναι βαθύς σεβασμός στους ανθρώπους που σε στήριξαν να ξέρουν ποιος είσαι.

● Ούτως ή άλλως και η τέχνη δεν είναι πολιτική;

Η τέχνη μου, χωρίς να κρατάει σημαίες, είναι πολιτική. Ετοιμάζω μια μουσική παράσταση για τον Μάρτιο, εντελώς πολιτική, χωρίς τσιτάτα όμως και χωρίς να δείχνει με το δάχτυλο.

📌 Η Τάνια Τσανακλίδου τιμά το έργο του Γιάννη Σπανού 30.01.2023, «Παλλάς», Βουκουρεστίου 5, Αθήνα.

Συμμετέχουν: Λιζέτα Καλημέρη, Μαρία Παπαγεωργίου, Γιάννης Παπαγεωργίου, Φώτης Σιώτας, Νεφέλη Φασούλη. Εισιτήρια: από 15 έως 60 ευρώ