Από το 1975 και τις ιστορικές «Μπαλάντες» σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 δισκογραφικά η Μαργαρίτα Ζορμπαλά ήταν ταυτισμένη με το ρεπερτόριο του Μίκη. Μόνη εξαίρεση τα «12 Ρούσικα Λαϊκά Τραγούδια», μνεία στην καταγωγή αυτής τής -γεννημένης στην Τασκένδη και μεγαλωμένης στη Μόσχα κόρης πολιτικών προσφύγων- «βελούδινης» ερμηνεύτριας.
Αλλά στο ρεπερτόριο του Μίκη την είχαμε μέσα μας καταχωρίσει ακόμα κι όταν είπε Γιαννίδη και Αττίκ και Χατζιδάκι και Λουκιανό Κηλαηδόνη και Λάκη Παπαδόπουλο και Νίκο Ζούδιαρη, ακόμα κι όταν τα λέει και σήμερα, ακολουθώντας τους δικούς της ρυθμούς στις μουσικές παραστάσεις που κάνει σποραδικά πια, αφού από το ‘93 μένει πλέον μόνιμα στην Κύπρο και επιστρέφει μόνο όταν θέλει για παραστάσεις με τους όρους της.
Οπως απόψε που θα αφοσιωθεί σ’ ένα και μόνο πιο απρόβλεπτο για εκείνη ρεπερτόριο. Ανήμερα της επετείου γέννησης του Μάνου Λοΐζου (22/10/1937) και σε συνεννόηση με την κόρη του Μυρσίνη Λοΐζου, η Ζορμπαλά μας χαρίζει μαζί με τον Απόστολο Ρίζο και στις ενορχηστρώσεις του Νεοκλή Νεοφυτίδη μια «έκπληξη» «Με φάρο το φεγγάρι» στο «Ακροπόλ» (στις 19.00).
Η μουσική παράστασή της θα είναι όπως όλες αυτές που παρουσιάζει όταν έρχεται στην Αθήνα: διανθισμένη με αυτοβιογραφικές αφηγήσεις, «ερμηνευμένη» και με τα θεατρικά ταλέντα της.
Τον Λοΐζο φυσικά τον είχε γνωρίσει. Και έχει τουλάχιστον μία χαρακτηριστική ιστορία να πει, αλλά δεν μας την αποκαλύπτει. «Την αφηγούμαι στην παράσταση και δεν θα ήθελα να την προδώσω» λέει. «Αυτό όμως που μπορώ να πω είναι ότι θυμάμαι έναν άνθρωπο βαθιά ευγενικό, ήρεμο, γενναιόδωρο και ενθαρρυντικό».
Για τον Μίκη πάλι δεν έχει πει πολλά έναν χρόνο μετά τον θάνατό του. Αλλά και τι να πει για τον άνθρωπο «που με εισήγαγε στο τραγούδι, με δίδαξε και με διαμόρφωσε καλλιτεχνικά. Τον θυμάμαι από παιδάκι στο σπίτι μας. Με άκουσε να τραγουδάω όταν ήμουν δεκαεφτά χρόνων...» λέει μόνο.
Και προσθέτει πώς «είναι μια αναντικατάστατη προσωπικότητα στον χώρο της μουσικής. Είναι ο δημιουργός που πρώτος μελοποίησε τους μεγάλους ποιητές μας και γνώρισε το έργο τους στο ευρύ κοινό. Παντοτινά θα μείνουν και θα ερμηνεύονται από τους νεότερους οι κύκλοι τραγουδιών του και πάντα οι μεγάλες ορχήστρες θα παρουσιάζουν τα συμφωνικά έργα του».
● Εχετε ταυτιστεί μια περίοδο με το ρεπερτόριο του Μίκη. Εχετε πει μοναδικά ρωσικά τραγούδια. Εχετε ερμηνεύσει δεκάδες άλλους κορυφαίους και δεκάδες άλλα σπουδαία. Τι είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στην τραγουδοποιία του Λοΐζου που σας αγγίζει προσωπικά; Ισως αυτό που είχε πει κάποτε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ότι ο Λοΐζος είναι πάντα ο συνθέτης που αγαπά περισσότερο κάθε νέα γενιά;
Αυτό που με συγκινεί ιδιαίτερα είναι η θεματολογία των στίχων του, είτε είναι των διακεκριμένων στιχουργών και ποιητών που συνεργάστηκε, είτε είναι δικοί του. Είναι λόγια που αντιπροσώπευαν και έθιγαν τα προβλήματα της εποχής που γράφτηκαν και ταυτόχρονα είναι διαχρονικά και παντοτινά στις κοινωνίες τού σήμερα. Θαυμάζω επίσης τις μελωδικές γραμμές του και την ενορχηστρωτική ευφυΐα του.
Είναι τόσο πρωτότυπη και σύγχρονη! Και ίσως γι’ αυτό η νέα γενιά αγκαλιάζει τα τραγούδια του περισσότερο από κάθε άλλο συνθέτη, όπως πολύ σωστά είπε ο μοναδικός Λευτέρης Παπαδόπουλος. Θυμάμαι ότι κι εγώ σε νεανική ηλικία είχα αγοράσει όλα τα βινύλια του Λοΐζου και τα είχα λιώσει κανονικά.
● Ξέρουμε πως τα τραγούδια τα ερμηνεύετε πραγματικά. Στο ρεπερτόριο του Λοΐζου τι είναι αυτό που προσέχετε και με τα επιπλέον «εργαλεία» που σας χάρισαν οι θεατρικές σπουδές σας;
Θεωρώ τον Λοΐζο περισσότερο «κινηματογραφικό» συνθέτη: δημιουργεί με τους στίχους αλλά και τη μουσική του υπέροχα «πλάνα» και ίσως αυτός να είναι ακόμα ένας λόγος που είναι ο αγαπημένος των νέων. Επίσης λατρεύω τις μελωδίες του και θεωρώ ότι και εγώ είμαι μια μελωδική τραγουδίστρια.
● Ποιο τραγούδι του Λοΐζου αγαπάτε περισσότερο;
Ενα από τα λιγότερο γνωστά, αυτό που «βάφτισε» και την παράστασή μας: το «Με φάρο το φεγγάρι» σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου.
● Το γεγονός ότι απέχετε καιρό από την Ελλάδα και μετά επιστρέφετε πάντα με έναν μουσικό στόχο σάς βοηθάει να προσεγγίσετε πιο βαθιά ένα ρεπερτόριο ή σας δυσκολεύει γιατί πρέπει να κάνετε ένα «ζέσταμα»;
Από τη μια επειδή για να ετοιμάσω κάθε φορά τα τελευταία χρόνια ένα πρόγραμμα χρειάζομαι χρόνο, μελέτη, δοκιμές και αναλαμβάνω προσωπικά διάφορους «ρόλους», δηλαδή σκηνοθετώ στο μυαλό μου τη σκηνική εικόνα, ψάχνω την ιδανική σύνθεση και γράφω τα κείμενα, ναι, θεωρώ ότι βουτάω βαθιά στο ρεπερτόριο που αποφασίζω κάθε φορά να ερμηνεύσω. Από την άλλη χρειάζομαι και το «ζέσταμα» όταν φτάνει η ώρα της παράστασης γιατί έχει μεσολαβήσει χρόνος μέχρι την τελική απόφαση και υλοποίηση.
● Οταν δεν τραγουδάτε επισήμως, η καθημερινότητά σας στην Κύπρο περιλαμβάνει το τραγούδι;
Η καθημερινότητά μου περιλαμβάνει πάντα το τραγούδι είτε ψάχνοντας και ακούγοντας συνεχώς πράγματα για να βρω την επόμενη ιδέα παράστασης, είτε ψάχνοντας και ακούγοντας τις μουσικές του κόσμου που μου αρέσουν.
● Η Μόσχα η δική σας και η Μόσχα του Λοΐζου υπάρχουν σήμερα ή είναι δύο τόποι κάπως φαντασιακοί και πολύ προσωπικοί πια;
Οταν εγώ μεγάλωνα στη Μόσχα, ήταν πρωτεύουσα μιας χώρας που λεγόταν Σοβιετική Ενωση με πολλές Δημοκρατίες και λαούς που ζούσαν αρμονικά. Αυτή τη στιγμή η Μόσχα είναι πρωτεύουσα της Ρωσίας, μιας άλλης χώρας. Από το 1976 που ήρθαμε βέβαια στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει μόνο η Μόσχα. Εχει αλλάξει και η Αθήνα και ο κόσμος και τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές επιταχύνονται παγκόσμια.
● Διατηρείτε όμως μέσα σας φαντάζομαι τη Μόσχα των παιδικών σας χρόνων. Για όσα συνέβησαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τι σκέφτεστε;
Με πονούν και με πληγώνουν όσα συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες. Δύο λαοί που τους ήξερα αδέρφια και στην κουλτούρα και στη γλώσσα προσπαθούν να λύσουν τις διαφορές τους με έναν πόλεμο. Βεβαίως εκείνος που επιτίθεται και εισβάλλει σε μια άλλη χώρα χάνει το όποιο δίκιο μπορεί να έχει. Αυτό σκέφτομαι.
📌 «Με φάρο το φεγγάρι»
Σαββατο 22/10, 21.00, θέατρο «Ακροπόλ» (Ιπποκράτους 9-11). Εισιτήρια 25, 20 και 15 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων στο Viva.gr. Η ίδια παράσταση επαναλαμβάνεται στις 6 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας