Οπτικές παραλλαγές της φύσης

Αποτυπώσεις, εκτυπώσεις, λευκό του χιονιού, διαβαθμίσεις του γκρι μέχρι το βαθύ μαύρο. Τονικές κλίμακες, φωτοσκιάσεις και ιδιαίτερες φωτογραφήσεις μόνο με έναν ιερό σκοπό: πρώτα η εξερεύνηση και αμέσως μετά η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της ομορφιάς του.

Ο Ανσελ Ανταμς (1902-1984) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς φωτογράφους του 20ού αιώνα. Εγινε γνωστός σε ολόκληρο τον κόσμο για τις υπέροχες μαυρόασπρες φωτογραφίες του από τοπία και εθνικά πάρκα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ευαισθητοποιημένος από την αρχή της ζωής του σε περιβαλλοντικά ζητήματα, αφοσιώθηκε και απαθανάτισε με τον φακό του όλα εκείνα που θαύμαζε με τα μάτια και πίστευε πως χωρίς να πειραχτούν πρέπει να εξακολουθήσουν να θαυμάζονται από τις επόμενες γενιές.

Αυτή την εποχή μια μεγάλη έκθεση μας γνωρίζει τον Ανσελ Ανταμς της εποχής μας, μέσα από μια πιο σύγχρονη οπτική.

Με τίτλο «Ansel Adams in Our Time», το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης (MFA) άνοιξε τις αίθουσές του για να ανιχνεύσει την εικονική οπτική κληρονομιά του δημιουργού, παρουσιάζοντας μερικές –περίπου εκατό– από τις πιο διάσημες εκτυπώσεις του. Μας ταξιδεύει στην αρμονική θέαση χιονισμένων κορυφών βουνών στο αλλά και σε λήψεις από ψηλά δρόμων του Λος Αντζελες και αμέσως μετά μας «προσγειώνει» στις σκιές των δέντρων στο χαρακτηριστικής ομορφιάς πάρκο Γιοσέμιτι της Καλιφόρνιας. Θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου.

Η έκθεση όμως κοιτάζει το έργο του πρωτοπόρου δημιουργού και ακτιβιστή με μια άλλη ματιά. Μέσα από το φωτογραφικό παρελθόν που τον ενέπνευσε αλλά και το σύγχρονο παρόν στο οποίο εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλη έμπνευση για τους καλλιτέχνες της εποχής μας.

Κοιτώντας λοιπόν τόσο πίσω όσο και μπρος, οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του προβάλλονται παράλληλα με εκτυπώσεις φωτογράφων του 19ου αιώνα που τον επηρέασαν.

Φωτογραφίες που τραβήχτηκαν είτε για έρευνα κατόπιν εντολής από κυβερνητικούς φορείς είτε ήταν λήψεις για διαφημιστικούς σκοπούς των Carleton Watkins (1829–1916), Eadweard Muybridge (1830–1904), Timothy O’Sullivan (1840-1882) και Frank Jay Haynes (1853–1921), αποτέλεσαν έμπνευση για τον Ανταμς.

Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα επανέλαβε τις ακριβείς θεάσεις των προκατόχων του για την κοιλάδα Γιοσέμιτι, το Canyon de Chelly και το εθνικό πάρκο Γελοουστόουν, που εκτείνεται από την πολιτεία του Γουαϊόμινγκ μέχρι τη Μοντάνα και το Αϊντάχο.

Οι θεατές αντικρίζοντας τις εξαιρετικές του λήψεις, που εκτελούνται με ασυναγώνιστη ευαισθησία και απόλυτη ακρίβεια, κατακλύζονται από την πεποίθηση πως η αμερικανική Δύση ήταν και παραμένει μια περιοχή παρθένα και σε μεγάλο βαθμό χώρα σχεδόν ακατοίκητη.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, φέρνοντάς τον στο μέλλον αντιπαραθέτει το έργο του μοντερνιστή Ανταμς με σύγχρονους καλλιτέχνες, όπως οι Mark Klett (1962), Trevor Paglen (1974), Catherine Opie (1961), Abelardo Morell (1948), Victoria Sambunaris (1964) και Binh Danh (1977).

Οι περισσότεροι από 20 φωτογράφοι που εκθέτουν όχι μόνο τράβηξαν πλάνα από ίδιες τοποθεσίες αλλά και θέτουν ζητήματα και προβληματισμούς ίδιους όπως τους έθετε και ο Ανταμς. Χώροι ερήμων και άγριας φύσης, ιθαγενείς Αμερικανοί βάζουν ζητήματα προστασίας του φυσικού κόσμου που μας περιβάλλει και που απειλείται από την αλόγιστη υλοτομία, την υπερβολική εξόρυξη, την ξηρασία και τις πυρκαγιές, την άκρατη ανάπτυξη αλλά και την αστική εξάπλωση.

Οι περίπου 200 εκπληκτικές εκτυπώσεις σε πλήρη σύμπνοια και συνομιλία μεταξύ τους συνδέουν τον Ανταμς μέσα από οπτικές παραλλαγές τοποθεσιών με το παρελθόν αλλά και το μέλλον της φωτογραφίας τοπίων.

Προσφέρεται μια φρέσκια, νέα οπτική στο έργο του, τοποθετώντας τον σε μια διπλή συνομιλία με τους προκατόχους της τέχνης του αλλά και με τους σύγχρονους καλλιτέχνες, που εξακολουθεί να τους προκαλεί και να τους εμπνέει μέσα από τον φακό του και όσα απαθανάτισε.

 Info

«Ansel Adams in Our Time». Στο Μουσείο Καλών Τεχνών, Βοστόνη (MFA). Μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου.