Ανοιξιάτικη γαλήνια διαφυγή

Ανοιξη. Η θερινή ώρα προσπαθεί βίαια να προσαρμόσει το βιολογικό μας ρολόι στην καθημερινότητα. Η Γη μας στρέφει -όπως εκατομμύρια χρόνια μέχρι τώρα- νωχελικά το βόρειο ημισφαίριό της προς τον ζωοδότη ήλιο, παρασύροντας και μας πάνω της στο χωροχρονικό της ταξίδι.

Η Περσεφόνη αφήνει τον σύζυγο Πλούτωνα –ευτυχώς υπήρξε η συμφωνία με τη μαμά της Δήμητρα– και βγαίνει στον Επάνω Κόσμο για να τον διαβεί και να χαρεί η πλάση.

Ιδανική εποχή, με τη θερμοκρασία να ξυπνά τις συγκρατημένες δυνάμεις που κρύβει τούτος ο κόσμος παρά την οικολογική καταστροφή των τελευταίων δεκαετιών.

Και έτσι ξαφνικά, ένα σούρουπο, εκεί στη βασανιστική μας μάχη για τον επιούσιο, ακούμε τα κοτσύφια να καλούν το ταίρι τους από τα ψηλότερα σημεία της πόλης.

Αφουγκραζόμαστε τις ανάσες της που μπλέκονται γλυκά με την έκρηξη που συντελείται, μέσα στο πράσινο που φουντώνει στον Λυκαβηττό, στις ευωδιές από τις νεραντζιές στα Προπύλαια, στις πινελιές της μοβ γλυσίνας που ξεφυτρώνει στη Βασιλίσσης Σοφίας, στα ροζ της κουτσουπιάς που καταλαμβάνουν ασφυκτικά κάθε γωνιά, στα χρώματα που απλώνονται σε πάρκα, μικρές αυλές και μπαλκόνια.

Κι αν στην πληγωμένη ρυμοτομικά Αθήνα μας αργούμε να καταλάβουμε το ξύπνημα της φύσης, κάνοντας εκπτώσεις ακόμα και στη διάθεσή μας λόγω της παρατεταμένης κρίσης –οικονομικής και αξιών– σε ολόκληρο τον κόσμο μουσεία και γκαλερί προσπαθούν να κεντρίσουν το συναίσθημα των επισκεπτών για ονειροπόληση, αγαλλίαση και ταξίδια χαράς μέσα από καμβάδες και έργα που αναφέρονται σ’ αυτήν ακριβώς την εαρινή εποχή της νεότητας, της ανανέωσης, της αναγέννησης.

Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού στη μητροπολιτική Νέα Υόρκη την προηγούμενη μόλις εβδομάδα έπεσε το τελευταίο χιόνι.

Η ισχυρή πόλη, όμως, αφυπνίζεται και ο χειμώνας έχει ήδη παραμερίσει. Η πυκνοκατοικημένη αστική περιοχή, η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, είναι και τεράστιο κέντρο πολιτισμού, δίνοντας στους κατοίκους και τους εκατομμύρια επισκέπτες της τη δυνατότητα να την απολαμβάνουν και μέσα από τους εικαστικούς θησαυρούς της.

Χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς της πόλης είναι το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Metropolitan Museum of Art), πιο γνωστό και ως The Met, ακριβώς στην πολυσύχναστη 5η Λεωφόρο στο κέντρο του Μανχάταν, που συγκεντρώνει συλλογές με πάνω από 2 εκατ. έργα, από όλες τις χρονικές περιόδους και όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, ακριβώς δίπλα στο Σέντραλ Πάρκ, το πολυσύχναστο δημόσιο πάρκο των 843 στρεμμάτων.

Την άνοιξη το μουσείο πειραματίζεται με νέους τρόπους για να μας εκπλήσσει. Στον σύγχρονο κόσμο της πολιτικής και κοινωνικής αδικίας και απογοήτευσης προσφέρει στους επισκέπτες του μια όμορφη ανοιξιάτικη γαλήνια διαφυγή.

Γέμισε τις γκαλερί του ρόδα, ανθούς και ευωδιές. Εφερε την παρισινή άνοιξη και το καλοκαίρι μέσα από την πανέμορφη έκθεση «Public Parks, Private Gardens: Paris to Provence» («Δημόσια πάρκα, ιδιωτικοί κήποι: από το Παρίσι στην Προβηγκία»). Εγκαινιάστηκε στις 12 Μαρτίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 29 Ιουλίου.

Εκτίθενται περισσότεροι από 150 εικαστικοί θησαυροί από 70 καλλιτέχνες, όλοι διακοσμημένοι με λουλούδια και πέργκολες.

Πίνακες, φωτογραφίες, εκτυπώσεις, σχέδια, εικονογραφημένα βιβλία και βέβαια αντικείμενα με επίκεντρο τον κήπο, όπως περίτεχνα δοχεία ποτίσματος και αγγεία.

Ολα είναι δημιουργημένα από τα τέλη του 18ου έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Βέβαια, οι πίνακες είναι εκείνοι που προσελκύουν περισσότερο το κοινό και το παρασύρουν σε ένα μυστικό ταξίδι μέσα τους.

Πλούσιοι σε χρώμα, γενναιόδωρα πολυτελείς, βουτηγμένοι σε πανοραμικές φωτοσκιάσεις του ηλιακού φωτός οδηγούν τους επισκέπτες στους δρόμους τους για να περπατήσουν στα μονοπάτια του πάρκου, να μυρίσουν και να ξεχωρίσουν τα αρώματα των λουλουδιών, να ακούσουν τους ψιθύρους και τις φωνές στους κήπους, να καθίσουν στα σκιασμένα από φυλλωσιές παγκάκια και να ακουμπήσουν ονειροπολώντας στις φαντασιώσεις τους.

Τα λατρεμένα έργα συγκεντρώθηκαν σχολαστικά από επτά τμήματα του μουσείου και συμπληρώθηκαν από δάνεια ιδιωτικών συλλογών. Παρουσιάζονται διάσημα έργα αγαπημένων δασκάλων όπως οι Κλοντ Μονέ, Ανρί Ματίς, Ζαν-Μπατίστ Καμίλ Κορό, που απεικόνισαν κήπους και λουλουδιασμένους παραδείσους.

Η τολμηρή ματιά τους αξεπέραστη. Συνομιλούν αρμονικά και στέκουν συντροφιά με τα ολάνθιστα μπουκέτα των άλλων δημιουργών.

Γεμίζουν οι χώροι παιώνιες και τριαντάφυλλα από τους Γκιστάβ Κουρμπέ, Εντουάρ Μανέ, Ανρί Φαντέν-Λατούρ, ηλίανθοι και ίριδες από τον Βίνσεντ βαν Γκογκ, πασχαλιές από τη Μέρι Κάσατ, χρυσάνθεμα από τους Γκιστάβ Καγιεμπότ, Πιερ-Ογκίστ Ρενουάρ, Εντγκάρ Ντεγκά και φυσικά τα κορίτσια από την Μπερτ Μοριζό.

Χώροι αναψυχής, ανανέωσης και έμπνευσης. Ο σημαντικός ρόλος των πάρκων και των κήπων στη γαλλική ζωή είναι εμφανής όταν ακολουθείς τα βήματα των Γάλλων καλλιτεχνών του 19ου αιώνα.

Η έκθεση φωτίζει και εξερευνά τις κηπευτικές καλλιέργειες που ανασχημάτισαν το τοπίο της χώρας τους, βασισμένες σε καινοτόμες κινήσεις –καλλιτεχνικές και οικολογικές– που έφεραν τον νατουραλισμό, τον ιμπρεσιονισμό και την αρ νουβό στην τέχνη.

Το πρώτο μέρος της έκθεσης χρησιμοποιεί φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικά, για να φωτίσει το πράσινο της Γαλλίας που άνθισε κυριολεκτικά από τη Γαλλική Επανάσταση και την αυτοκράτειρα Ιωσηφίνα, την πρώτη σύζυγο του αυτοκράτορα Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι αρκετές έγχρωμες εκτυπώσεις λουλουδιών, που ο ασύγκριτος Pierre-Joseph Redouté παρήγαγε για βοτανικούς καταλόγους.

Αμέσως μετά την Επανάσταση κάτω από τη διακυβέρνηση του Ναπολέοντα Γ΄ ξεκίνησε η φιλόδοξη ανάπλαση του Παρισιού που επέκτεινε τους πράσινους χώρους της πόλης από 47 σε 4.500 στρέμματα.

Η Πόλη του Φωτός επαναδημιουργήθηκε και αναζωογονήθηκε σε μια μητρόπολη με λεωφόρους γεμάτους δέντρα, καταπράσινους δημόσιους χώρους, με ολάνθιστους περιποιημένους κήπους, υπαίθριους χώρους σπιτιών με πέργκολες και κιόσκια αλλά και εξωτερικά «σαλόνια», όπου συγκεντρώνονταν για να ψυχαγωγηθούν.

Εξωτικά βοτανικά δείγματα έφθασαν μέσω πλοίων από το εξωτερικό και οι τοπικοί κηπουροί και καλλιεργητές πειραματίστηκαν με υβριδισμό. Η οικονομία ενισχύθηκε και ο ελεύθερος χρόνος αυξήθηκε στη γαλλική καθημερινότητα.

Η μόδα για κηπουρική και αρχιτεκτονική χώρων στο αστικό τοπίο αλλά και στις μικρότερες αυλές των εξοχικών κατέλαβε σαν ιός τον γαλλικό πληθυσμό σε μορφή εθνικής τρέλας.

Ελκυστικά λουλούδια, θάμνοι, κισσοί, μονοπάτια, χαλαρά πικνίκ στο γρασίδι και οι ζωγράφοι στήνουν καβαλέτα σε εξωτερικούς χώρους, προσπαθώντας να καταγράψουν τη φύση από πρώτο χέρι σε καμβά και να αναπτύξουν ένα από τα βασικά θέματα του ιμπρεσιονισμού.

Το μουσείο, θέλοντας να μεταφέρει την αίσθηση της παρισινής άνοιξης στη Νέα Υόρκη, προχώρησε ένα βήμα περισσότερο και τοποθέτησε στην έκθεση φυτά, παγκάκια και εικόνες λαμπτήρων της εποχής του 19ου αιώνα για να φτιάξει ένα θερμοκήπιο εκείνης της περιόδου.

Επίσης προβάλλεται μια μικρή ταινία που δείχνει τον 74χρονο Μονέ να ζωγραφίζει στον κήπο του στο Ζιβερνί, περίπου 70 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Παρισιού.

Η ιαπωνική πεζογέφυρα που απεικονίζεται σε μερικά από τα έργα του εμφανίζεται φευγαλέα στο παρασκήνιο.

Ο ζωγράφος κρατά την παλέτα του στο ένα χέρι και το πινέλο του στο άλλο, ένα τσιγάρο κρέμεται από το στόμα του πάνω από το λευκό «μπάλωμα» της γενειάδας του. Ο Μονέ αναφέρει πως ο κήπος του ήταν πιο όμορφος από τους πίνακές του.

Η έκθεση έχει 13 έργα του, μεταξύ των οποίων και τα υπέροχα νούφαρα που καλλιέργησε και ζωγράφισε εκατοντάδες φορές.

Συναρπαστικά συναισθήματα αναδύονται μέσα από λαμπερές ιριδίζουσες φωτοσκιάσεις, ευωδιαστά ολόχρωμα μπουκέτα και φωτεινοί άνθρωποι, για να πάρουμε όλους τους θετικούς παλμούς και να αποτινάξουμε με ορμή την κατάθλιψη της καθημερινότητας τώρα που η φύση μάς καλεί να αναγεννηθούμε μαζί της.

 Info:

«Public Parks, Private Gardens: Paris to Provence» - Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (The Met) στη Νέα Υόρκη