Η γιορτή της Γιόκο Ονο

Σχεδόν 50 χρόνια μετά τη διάλυση των Beatles, η ιαπωνικής καταγωγής καλλιτέχνις, εικαστικός, μουσικός, στιχουργός, κινηματογραφίστρια και ακτιβίστρια Γιόκο Ονο που φέτος έγινε 84 ετών παραμένει ακμαία, ενεργή και πάνω απ’ όλα δημιουργική.

Το 1970 είχε δαιμονοποιηθεί ως εκείνη που «κατέστρεψε» το δημοφιλές συγκρότημα, όμως ο σύντροφός της Τζον Λένον, που πάντα εκτιμούσε την προσωπικότητα και το ταλέντο της, τη χαρακτήριζε ως τη «διάσημη άγνωστη που όλοι ξέρουν το όνομά της αλλά κανείς δεν γνωρίζει με τι ασχολείται και δημιουργεί».

Βέβαια η Γιόκο πειραματιζόταν με τη μουσική και εξέθετε σε μεγάλες γκαλερί ανά τον κόσμο πολύ πριν γνωριστεί με το διάσημο σκαθάρι το 1966. Τον γνώρισε μάλιστα σε μια έκθεσή της στο Λονδίνο.

Σήμερα για κάποιους εξακολουθεί να είναι απλώς η αιώνια χήρα του Λένον, όμως η αλήθεια είναι πως πρόκειται για μια μοναδική δημιουργό και από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης.

Είναι γνωστή πλέον και στο πλατύ κοινό για τις εννοιολογικές της εγκαταστάσεις, την πειραματική μουσική, τις περφόρμανς και τα πολυμέσα που χρησιμοποιεί. Το έργο της επηρεάζεται έντονα από τους φεμινιστικούς αγώνες, την πάλη για ανθρώπινα δικαιώματα και τον ειρηνικό ακτιβισμό.

Το φετινό καλοκαίρι το μεγάλο μουσείο Smithsonian's Hirshhorn Museum and Sculpture Garden στην Ουάσινγκτον, ως ένα εθνικό μουσείο σύγχρονης τέχνης στις ΗΠΑ, θέλοντας να προβάλλει σύγχρονους καλλιτέχνες των οποίων το έργο αντικατοπτρίζει τις παγκόσμιες συζητήσεις που διαμορφώνουν την ιστορία, την πολιτική και τον πολιτισμό, τιμά τη διάσημη πολυσχιδή καλλιτέχνιδα Γιόκο Ονο με το πρόγραμμα «Four Works for Washington and the World» («Τέσσερα έργα για την Ουάσινγκτον και τον κόσμο»).

Από τις 17 Ιουνίου και μέχρι τις 17 Σεπτέμβρη τρεις συναισθηματικά φορτισμένες εγκαταστάσεις στους χώρους του μουσείου προσκαλούν το κοινό να τις απολαύσει, ενώ, τον Σεπτέμβρη, θα δοθεί μια μεγάλη μουσική συναυλία βασισμένη στο μουσικό της έργο.

◾ Δέκα χρόνια πριν, το 2007, ένα δώρο της Ονο, το «Wish Tree» (Το δέντρο των ευχών) εγκαταστάθηκε στο Hirshhorn.

Οι επισκέπτες γράφουν ευχές σε μικρά λευκά χαρτιά που κρεμούν στα κλαδιά ενός δένδρου -πρόκειται για ενός είδους κρανιά (Japanese Dogwood)- συμβάλλοντας στη διεθνή προσπάθεια της Ονο για την προώθηση της ειρήνης και της ευημερίας όλου του κόσμου.

Την περασμένη δεκαετία, έχουν συγκεντρωθεί περίπου 80.000 ευχές που έχουν αποσταλεί στο «Imagine Peace Tower» στην Ισλανδία, ένα υπαίθριο έργο της αφιερωμένο στην μνήμη του Λένον.

◾ Πέρα από το λόμπι του μουσείου ένα δεύτερο διαδραστικό έργο τέχνης της Ονο έχει εγκατασταθεί. Σε έναν τοίχο 12 μέτρων το κοινό προσκαλείται να φέρει μια φωτογραφία ή να γράψει μια σκέψη ή ανάμνηση σχετικά με τις μητέρες τους και να την προσαρτήσουν φτιάχνοντας ένα πολύπλοκο καμβά.

Στρώματα αναμνήσεων και εικόνων δημιουργούνται, αποκαλύπτοντας ένα πνευματικό και μνημειώδες αφιέρωμα στις μητέρες σε όλο τον κόσμο.

◾ Στον τρίτο όροφο του μουσείου έχει εγκατασταθεί το τρίτο έργο της Γιόκο «Sky TV for Washington, DC». Σχεδιασμένο το 1966, σε μια εποχή που η Ονο έζησε σε ένα διαμέρισμα χωρίς παράθυρα και ονειρεύτηκε να έχει τον ουρανό μέσα του.

Είναι μια 24ωρη ζωντανή προβολή σε μεγάλη οθόνη του ουρανού σε κλειστό χώρο. Το «Sky TV» είναι ένα από τα πρώτα έργα της που ενεργεί ως αιχμηρός σχολιασμός για την αντικατάσταση της φύσης από την τεχνολογία.

◾ Η γιορτή κορυφώνεται με μια υπαίθρια συναυλία τον Σεπτέμβρη στους κήπους του μουσείου με μουσικούς που θα παρουσιάσουν παραλλαγές των έργων της Ονο, αλλά και δικά τους κομμάτια εμπνευσμένα από τον ρόλο της στην ιστορία των περφόρμανς.

Ουσιαστικά θα παρουσιαστεί ένα πρόγραμμα σύγχρονης μουσικής με έμπνευση από τους ήχους και τις ηχογραφήσεις της από τη δεκαετία του 1960 και έπειτα αναδεικνύοντας τους πειραματισμούς και τις φωνητικές τεχνικές των δημιουργών.

Σημαντικές ροκ προσωπικότητες, όπως οι Ντέιβιντ Μπάουι, Ερικ Κλάπτον, Ρίγκο Σταρ κ.ά. σε συνεντεύξεις τους, έχουν δηλώσει ότι επηρεάστηκαν από τις τεχνικές της, το ιδιαίτερο της στιλ και τις μουσικές της ικανότητες.

Ποπ είδωλο, μαχητική ακτιβίστρια και ασυμβίβαστη δημιουργός η ακαταμάχητη Γιόκο Ονο δεν σταματά να μας εκπλήσσει, αφού συνεχίζει και παραμένει μέχρι σήμερα δραστήρια περφόρμερ.

Εμπνευσμένη και ισχυρή προσωπικότητα μέσα από όλες τις δημιουργίες της παραμένει πρωτοπόρα στον τομέα της εννοιολογικής τέχνης και αποκαλύπτει χωρίς αναστολές πως πάντα θα φέρνει την πνοή του νεωτερισμού στη σύγχρονη τέχνη.

 Info

Γιόκο Ονο: «Four Works for Washington and the World», στο Smithsonian's Hirshhorn Museum and Sculpture Garden στην Ουάσινγκτον. Μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου