Η επιχειρηματολογία μπορεί να ξενίσει τον αναγνώστη. Αλλωστε η πεποίθηση των συγγραφέων πως η οικονομία πρέπει να είναι μια «σκληρή» εμπειρική επιστήμη προσκρούει στην «ηθική», αφού αυτή αφορά τη ζωή και την καθημερινότητά μας.
Οι θέσεις των δυο οικονομολόγων έχουν αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στη Γαλλία και όχι μόνο· για πολλούς ίσως θεωρηθούν απλά συστηματικοί, για άλλους πρεσβεύουν ένα νέο ρεύμα στον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται η οικονομική επιστήμη. Στην πολιτική, ωστόσο, η συζήτηση είναι αναγκαία. Η κριτική ανάγνωση αυτού του βιβλίου συμβάλλει στον προβληματισμό.
Το πρόβλημα με έννοιες όπως η εργασία και η ανεργία είναι πως μια ευκρινής, ψύχραιμη και κυρίως επιστημονική κρίση είναι πολλές φορές δύσκολο να εδραιωθεί έξω από πολιτικές και ιδεολογικές τοποθετήσεις.
Με αυτό τον προβληματισμό κατά νου, οι Γάλλοι οικονομολόγοι Αντρέ Ζιλμπερμπέργκ και Πιερ Καΐκ, θιασώτες και εκφραστές ενός νέου οικονομικού επιστημονικού αντικειμενισμού, θεωρούν πως φαινόμενα όπως η εργασία και η ανεργία πρέπει να γίνονται αντιληπτά μέσα από μετρήσιμα και αξιοποιήσιμα στοιχεία.
Στο βιβλίο «Από την εργασία στην ανεργία και πάλι πίσω», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, οι συγγραφείς παραθέτουν ευρύ πλέγμα μεθόδων που στόχο έχει όχι μόνο να δείξει τον τρόπο καταπολέμησης της ανεργίας, αλλά κυρίως να προτείνει μια αναθεώρηση της εργασίας και του τρόπου που η τελευταία προσαρμόζεται στις τεχνολογικές εξελίξεις και την οικονομία της αγοράς.
Χρησιμοποιώντας παραδείγματα τόσο από τη Γαλλία, την Ολλανδία όσο και από την Αμερική, οι συγγραφείς, με απλό και προσβάσιμο στον μη ειδικό αναγνώστη τρόπο, σκιαγραφούν τα κριτήρια αξιολόγησης των δημόσιων οικονομικών πολιτικών και τον τρόπο με τον οποίο αυτές μπορεί να εφαρμόζονται.
Εδώ ίσως βρίσκεται και το κύριο επιχείρημα του βιβλίου· η οικονομία ως επιστήμη πρέπει να μπορεί να διαχωρίζει τον σκοπό από τα μέσα, την πρόθεση από την αλήθεια που τεκμηριώνει.
Με άλλα λόγια, η οικονομική επιστήμη πρέπει να μπορεί να δώσει απαντήσεις ανεξάρτητα από τις πολιτικές που οι εκάστοτε κυβερνήσεις επιθυμούν να προωθήσουν.
Από αυτή τη σκοπιά, οι αντιπρόσωποι της νέας οικονομικής σχολής του Παρισιού καταπιάνονται με μια σειρά από παραδοσιακά δύσκολα και φορτισμένα ιδεολογικά θέματα, όπως ο κατώτατος μισθός, το κράτος πρόνοιας, τα επιδόματα ανεργίας και η κατάρτιση/εκπαίδευση των ανέργων.
Το πιο ενδιαφέρον, ωστόσο, κομμάτι του βιβλίου είναι η επαναδιαπραγμάτευση της σχέση αιτίου και αποτελέσματος στην οικονομία.
Οι συγγραφείς προτείνουν, για παράδειγμα, πως η εξαφάνιση επιχειρήσεων και η δημιουργία άλλων, με διαφορετικές από τις προηγούμενες υπηρεσίες, δεν είναι απαραίτητα το απόλυτο κακό, αλλά αντίθετα αποτυπώνει την ικανότητα των παραγωγικών δυνάμεων μιας χώρας να ανταποκριθούν σε νέες απαιτήσεις.
Οι θέσεις που χάνονται μπορούν να γίνουν θέσεις που δημιουργούνται. Από την άλλη πλευρά, το κράτος οφείλει να αρχίσει να αποδελτιώνει και να καταμετρά την αποτελεσματικότητα των δαπανών του στην παιδεία και στην κοινωνική μέριμνα.
Πιο συγκεκριμένα, τα ερωτήματα που θέτουν οι συγγραφείς είναι απλά: πότε μια εκπαιδευτική πολιτική κρίνεται αποτελεσματική;
Πότε η «διά βίου εκπαίδευση» αποφέρει του καρπούς που υπόσχεται; Πότε ένα επίδομα ανεργίας βοηθά τον άνεργο στην αναζήτηση εργασίας και πότε ανταγωνίζεται την ίδια την εργασία;
Είναι προφανές πως αυτού του είδους τα ερωτήματα είναι τα θέματα που απασχολούν και τη δική μας οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή.
Περισσότερο μάλλον αποτελούν σημείο πολιτικής αντιπαράθεσης από τη στιγμή που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητά μας. Το βιβλίο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως μια πρώτη ψύχραιμη απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας