Ξαναγεννήθηκε μέσα από τις στάχτες του

«Προσπάθησαν να με θάψουν ζωντανό και είμαι εδώ για να κυβερνήσω αυτή τη χώρα». Σαν τον Φοίνικα που αναγεννήθηκε μέσα από τις στάχτες του -έτσι τουλάχιστον τον χαρακτήρισαν κάποιοι υποστηρικτές του στο σχετικό ρεπορτάζ του Associated Press- ο Λουίς Ινάσιο ντα Σίλβα, ο «Λούλα», ο πρώην φτωχός εργάτης και μαχητικός συνδικαλιστής, ο επί δύο συναπτές θητείες πρόεδρος που αποχώρησε το 2010 με τη δημοτικότητά του στα ύψη, ο άνθρωπος που έμεινε 580 μέρες στη φυλακή κατηγορούμενος για σκάνδαλα διαφθοράς, στα οποία δεν αποδείχτηκε η εμπλοκή του, θα είναι και πάλι πρόεδρος της Βραζιλίας από την Πρωτοχρονιά του 2023.

Μια «πρωτιά» για τα πολιτικά χρονικά της Βραζιλίας τόσο για τον ίδιο τον Λούλα -να εκλέγεται δηλαδή ξανά κάποιος που είχε διατελέσει πρόεδρος στο παρελθόν- όσο και για τον ακροδεξιό Ζαΐρ Μπολσονάρο, τον πρώτο εν ενεργεία πρόεδρο που δεν κατόρθωσε να επανεκλεγεί και μέχρι χθες το βράδυ τουλάχιστον που γραφόταν αυτό το κείμενο δεν είχε αποδεχτεί την ήττα του και δεν είχε συγχαρεί τον αντίπαλό του, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με το αν θα επιτρέψει μια ομαλή μετάβαση εξουσίας μετά τις προεκλογικές κορόνες του για νοθεία α λα Τραμπ.

Οριακή διαφορά

Υστερα από μια εκλογική αναμέτρηση που αποδείχτηκε πολύ πιο οριακή από ό,τι προέβλεπαν τα γκάλοπ και μια βραδιά που εξελίχθηκε σε θρίλερ για γερά νεύρα, ο Λούλα αναδείχτηκε νικητής με 50,9% έναντι 49,1%. Θα έχει να διαχειριστεί μια διχασμένη χώρα, όπως τουλάχιστον δείχνει το εκλογικό αποτέλεσμα και ένα Κογκρέσο στο οποίο θα έχουν την πλειοψηφία οι δυνάμεις του Μπολσονάρο, δυσχεραίνοντας τις νομοθετικές πρωτοβουλίες του για τον περιορισμό της φτώχειας και την προστασία του περιβάλλοντος και ειδικότερα του Αμαζονίου, για να αναφερθούμε σε κάποιες από τις βασικές προεκλογικές εξαγγελίες του.

Ακόμα και χωρίς τον Μπολσονάρο στην εξουσία, ο μπολσοναρισμός θα αποτελεί μια υπολογίσιμη δύναμη και επικίνδυνη τροχοπέδη. Ο Λούλα το γνώριζε εξ αρχής. Γι’ αυτό και επέλεξε να σχηματίσει μια ευρεία συμμαχία με βασικό διακύβευμα το δίλημμα «δημοκρατία ή φασισμός», στο πλαίσιο της οποίας εντάσσεται και η επιλογή του κεντροδεξιού Ζεράλντο Αλκμίν, πρώην κυβερνήτη του Σάο Πάολο, για τη θέση του αντιπροέδρου. Σύμφωνα με τις περισσότερες αναλύσεις του τελευταίου διαστήματος, ο Λούλα του 2022 δεν είναι ο ίδιος ριζοσπάστης που πέτυχε μια ιστορική νίκη το 2002. Οπως και το νέο επονομαζόμενο «ροζ κύμα» των προοδευτικών κυβερνήσεων στη Λατινική Αμερική είναι περισσότερο μετριοπαθές σε σχέση με το παρελθόν.

«Αυτή η νίκη δεν είναι δική μου, ούτε του ΡΤ (του Κόμματος των Εργατών), ούτε των κομμάτων που με στήριξαν σε αυτή την καμπάνια. Είναι η νίκη ενός πελώριου δημοκρατικού κινήματος που γεννήθηκε πέρα από τα πολιτικά κόμματα και τα προσωπικά συμφέροντα και τις ιδεολογίες με στόχο να βγει νικήτρια η δημοκρατία». Αυτά είπε μεταξύ πολλών άλλων στη νικητήρια ομιλία του το βράδυ της Κυριακής στο Σάο Πάολο, δίνοντας ίσως και το στίγμα της μελλοντικής διακυβέρνησής του.

Αλλά και ο Πέπε Μούχικα, ο θρυλικός πρώην αντάρτης και πρώην πρόεδρος της γειτονικής Ουρουγουάης ο οποίος πήγε στο Σάο Πάολο για να ζήσει τη βραδιά των εκλογών μαζί με τον «σύντροφό» του Λούλα, είπε σε συνέντευξή στο BBC Mundo ότι «είναι τεράστιο λάθος να θεωρούμε ότι εδώ η διαμάχη ήταν ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά. Εδώ η μάχη δόθηκε στη βάση της δημοκρατίας ενάντια στον αυταρχισμό».

Αλλη μια μάχη

Θα καταφέρει άραγε ο «Χαϊλάντερ» Λούλα να κερδίσει και αυτή τη μάχη; Το πλήθος των υποστηρικτών του, που πλημμύρισε τους δρόμους το βράδυ της Κυριακής, φαίνεται να το πιστεύει. «Αν ο Λούλα κατορθώσει να απευθυνθεί στους ψηφοφόρους που δεν τον ψήφισαν, κάτι που ο Μπολσονάρο δεν επιχείρησε ποτέ, και αναζητήσει συναινετικές λύσεις για την οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση που βιώνουμε» είπε στο Associated Press ο Κάρλος Μέλου, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Insper του Σάο Πάολο, «τότε ίσως επιστρέψουμε σε εκείνη την εποχή που ο κόσμος μπορούσε να διαφωνεί και παρ’ όλα αυτά να υλοποιεί κάποια πράγματα».