Εξι μεγάλες «μεταγραφές» στους BRICS

«Οι BRICS ξεκινούν ένα νέο κεφάλαιο στην προσπάθειά τους να οικοδομήσουν έναν κόσμο που θα είναι δίκαιος, έναν κόσμο που θα είναι επίσης συμπεριληπτικός και εύπορος». Mε αυτά τα λόγια ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σύριλ Ραμαφόζα, και οικοδεσπότης της συνόδου των αναπτυσσόμενων οικονομιών καλωσόρισε τα έξι νέα μέλη στο μέχρι σήμερα κλαμπ των πέντε: Αργεντινή, Αίγυπτο, Αιθιοπία, Ιράν, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η χθεσινή τελευταία μέρα της τριήμερης συνόδου έκλεισε με την οριστικοποίηση της απόφασης για διεύρυνση των BRICS, που από την Πρωτοχρονιά του 2024 θα αριθμούν 11 μέλη. Ή 10 αν το Ριάντ δεν αλλάξει στο μεταξύ γνώμη, καθώς ο Σαουδάραβας ΥΠΕΞ, πρίγκιπας Φαϊζάλ Μπιν Φαρχάν, είπε στο τηλεοπτικό δίκτυο Al Arabiya πως η χώρα του εκτιμά την πρόσκληση που της απηύθυναν οι BRICS, θα μελετήσει τις λεπτομέρειες και θα «λάβει την κατάλληλη απόφαση».

«Στρατηγική νίκη για την εξωτερική πολιτική του Ιράν» χαρακτήρισε την πρόσκληση στους BRICS o Moχαμάντ Τζαμσιντί, στενός σύμβουλος του Ιρανού προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί. «Ιστορική» χαρακτήρισε τη διεύρυνση ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζιπίνγκ, εκ των πρωτεργατών αυτής της εξέλιξης, προσθέτοντας ότι «αποδεικνύει την αποφασιστικότητα των χωρών των BRICS για ενότητα και ανάπτυξη». Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν καλωσόρισε τα έξι νέα μέλη με βιντεοσκοπημένο μήνυμα. «Θα παραμείνουμε ανοιχτοί σε νέα μέλη» δήλωσε ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λούλα, στη συνέντευξη Τύπου, σχολιάζοντας πως το ενδιαφέρον και άλλων χωρών να ενταχθούν στους BRICS δείχνει πόσο επίκαιρη είναι η επιδίωξη μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής τάξης.

Είναι πολύ νωρίς ακόμα για να πούμε αν η διεύρυνση των BRICS σηματοδοτεί την ανάδυση ενός νέου συνασπισμού δυνάμεων που θα αποτελέσει πραγματικό αντίβαρο στη Δύση, σίγουρα όμως δεν πρόκειται για μια αμελητέα εξέλιξη. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για τη συμμετοχή τριών από τις σημαντικότερες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες στον πλανήτη που έως πριν από κάποιους μήνες βρίσκονταν σε ανοιχτή αντιπαλότητα.

Επιπλέον το γεγονός ότι περισσότερες από 20 χώρες είχαν αιτηθεί την ένταξή τους στην ομάδα και άλλες τόσες είχαν δηλώσει ενδιαφέρον, δείχνει ότι υπάρχει επιθυμία για αναζήτηση μιας εναλλακτικής απέναντι στη Δύση. Οι Νοτιοαφρικανοί οικοδεσπότες αντέκρουσαν τους ισχυρισμούς ότι οι BRICS υιοθετούν μια αντιδυτική στάση υπό την επιρροή της Μόσχας και του Πεκίνου. Ο δε «ελέφαντας στο δωμάτιο», εν προκειμένω οι ΗΠΑ, προσπαθούν να υποβαθμίσουν τις εξελίξεις. Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν σχολίασε ότι οι χώρες των BRICS έχουν διαφωνίες σε κρίσιμα θέματα και δεν τις βλέπει να εξελίσσονται σε «κάποιου είδους γεωπολιτικό αντίπαλο των Ηνωμένων Πολιτειών ή κάποιας άλλης δύναμης».

Ωστόσο και τα μέλη και οι περισσότεροι συμμετέχοντες στη σύνοδο των BRICS τόνισαν επανειλημμένα την ανάγκη για μια δικαιότερη παγκόσμια τάξη πραγμάτων και για τη μεταρρύθμιση διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, σε ομιλία του που απευθυνόταν στη σύνοδο χαρακτήρισε θεμιτές τις εκκλήσεις για μεταρρύθμιση. Ανέφερε ότι οι αφρικανικές χώρες πληρώνουν τέσσερις φορές περισσότερο σε σχέση με τις ΗΠΑ για να δανειστούν από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και 8 φορές πάνω σε σχέση με τις πλουσιότερες ευρωπαϊκές χώρες. «Ο ανασχεδιασμός του σημερινού ξεπερασμένου, δυσλειτουργικού και άδικου παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού οικοδομήματος είναι αναγκαίος, αλλά δεν θα γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Ωστόσο», πρόσθεσε, «μπορούμε και οφείλουμε να περάσουμε στην πράξη από τώρα».