Πετρώδες «αλεύρι» από τη Γροιλανδία. Μπορεί να είναι η λύση για το διοξείδιο του άνθρακα;

Επιστημονική έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης υποστηρίζει ότι το πετρώδες «αλεύρι» που παράγεται από την τριβή ανάμεσα στα στρώματα βράχων στους παγετώνες της Γροιλανδίας μπορεί να δεσμεύσει σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα. Και συνεπώς να συμβάλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, υπό τον καθηγητή Μίνικ Ρόσινγκ στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, φυσικές χημικές αντιδράσεις διασπούν τη σκόνη πετρώματος και απορροφούν το CO2 από τον αέρα, το οποίο εγκλωβίζεται σε νέα ανθρακικά ορυκτά. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η λήψη μέτρων, που θα μπορούσαν να επιταχύνουν αυτή τη φυσική διαδικασία, που ονομάζεται ενισχυμένη αποσάθρωση βράχου (ERW), μπορούν να έχουν παγκόσμια δυναμική και θα μπορούσαν να αφαιρέσουν δισεκατομμύρια τόνους CO2 από την ατμόσφαιρα.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο International Journal of Greenhouse Gas Control.

Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι το «αλεύρι» αυτό στη συνέχεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ανθρακούχο λίπασμα στις καλλιέργειες. Η γονιμότητα του εδάφους εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες των πετρωμάτων για την παροχή βασικών θρεπτικών συστατικών, επομένως η ενίσχυση της διαδικασίας προσφέρει ένα επιπλέον όφελος. Ήδη, η διασπορά του πετρώδους «αλεύρου» της Γροιλανδίας σε χωράφια στη Δανία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καλλιεργούν κριθάρι για το ζυθοποιείο Carlsberg, αύξησε σημαντικά τις αποδόσεις τους.

Το γιγάντιο στρώμα πάγου της Γροιλανδίας παράγει 1 δισεκατομμύριο τόνους πετρώδους «αλεύρου» το χρόνο, το οποίο ρέει ως λάσπη κάτω από τους παγετώνες. Αυτό σημαίνει ότι η πιθανή ποσότητα του «αλεύρου» είναι ουσιαστικά απεριόριστη και σύμφωνα με τους ερευνητές η ανάσυρση και χρήση του θα έχει πολύ μικρή επίδραση στο τοπικό περιβάλλον.

Η διαδικασία «παραγωγής αλεύρου» μέσω καιρικών συνθηκών είναι σχετικά αργή και χρειάζονται δεκαετίες για να ολοκληρωθεί, αλλά οι ερευνητές είπαν ότι το ERW θα μπορούσε να κάνει σημαντική διαφορά στην επίτευξη του βασικού στόχου των καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Και παρά το γεγονός ότι η σταδιακή κατάργηση της καύσης ορυκτών καυσίμων παραμένει η πιο κρίσιμη δράση για το κλίμα, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι θα χρειαστούν και άλλοι τρόποι απορρόφησης του CO2 από την ατμόσφαιρα για να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Μίνικ Ρόσινγκ, «αν θέλουμε κάτι να έχει παγκόσμιο αντίκτυπο, πρέπει να είναι πολύ απλό. Δεν μπορούμε να βασιστούμε σε πολύ εξελιγμένα συστήματα με εξαρτήματα υψηλής τεχνολογίας. Οπότε όσο πιο απλό τόσο το καλύτερο και τίποτα δεν είναι πιο απλό από τη λάσπη».

Όπως επισήμανε, «πάνω από όλα είναι μια λύση που μπορεί να διαδοθεί. Το πετρώδες “αλεύρι” συσσωρεύεται στη Γροιλανδία τα τελευταία 8.000 περίπου χρόνια. Ολόκληρες οι γεωργικές εκτάσεις της Γης θα μπορούσαν να καλυφθούν με αυτό, αν το επιθυμούσαμε».

Άλλοι επιστήμονες ερευνούν τη χρήση μηχανικά αλεσμένων πετρωμάτων για ERW, ωστόσο, σύμφωνα με τη δρα Κριστιάνα Ντίτζεν, από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, το πετρώδες «αλεύρι», που παράγεται εξαιρετικά αργά στις ψυχρές συνθήκες της Γροιλανδίας. Αλλά αυτή η διαδικασία επιταχύνεται σε θερμότερα μέρη.

Η έρευνα υπολόγισε ότι μπορούν να παγιδευτούν 250 κιλά διοξειδίου του άνθρακα ανά τόνο πετρώδους «αλεύρου» και μετά από τρία χρόνια χρήσης του στο έδαφος στη Δανία, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περίπου το 8% αυτού είχε επιτευχθεί. Οι επιστήμονες υπολόγισαν επίσης ότι 27 εκατομμύρια τόνοι CO2 θα μπορούσαν να δεσμευτούν εάν σε όλες τις γεωργικές εκτάσεις στη Δανία έπεφτε πετρώδες «αλεύρι», ποσότητα που φτάνει τις συνολικές ετήσιες εκπομπές CO2 της χώρας.

Το όφελος για την αγροτική παραγωγή

Άλλη μελέτη της ίδιας ομάδας, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nutrient Cycling in Agroecosystems, έδειξε αυξήσεις στις αποδόσεις του καλαμποκιού και της πατάτας κατά 24% και 19% αντίστοιχα μετά τη χρήση του πετρώδους «αλεύρου» στη Δανία. Η καθηγήτρια Κριστιάνα Ντίτζεν ελπίζει ότι οι πρώτες εμπορικές εφαρμογές θα εξαπλωθούν εντός τριών ετών.

Η ομάδα διεξάγει επίσης πειράματα σε λιγότερο γόνιμα εδάφη, στην Γκάνα, όπου έχουν παρατηρηθεί ακόμη μεγαλύτερες αποδόσεις στην παραγωγή καλαμποκιού. «Σε περιβάλλοντα όπως η Γκάνα, το όφελος από το λίπασμα από μόνο του μπορεί να είναι αρκετός λόγος για την εισαγωγή αλεύρου από τους βράχου των παγετώνων», είπε η Ντίτζεν.

Άλλη έρευνα ERW χρησιμοποίησε μηχανικά αλεσμένο βασάλτη και μια μελέτη του 2020 υπολόγισε ότι η επεξεργασία περίπου της μισής παγκόσμιας γεωργικής γης με αυτό θα μπορούσε να απορροφήσει 2 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο, που ισοδυναμεί με τις συνδυασμένες εκπομπές της Γερμανίας και της Ιαπωνίας.

Ο καθηγητής Ντέιβιντ Μπίερλινγκ, από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, ο οποίος ηγήθηκε της εργασίας του 2020, είπε ότι ο βασάλτης είχε σημαντικά πλεονεκτήματα. Η χημική του σύνθεση απορροφά το CO2 πιο γρήγορα από το «πετράλευρο» των παγετώνων, μπορεί να αυξήσει τις αποδόσεις των καλλιεργειών περισσότερο και είναι ευρέως διαθέσιμο κοντά σε πολλές περιοχές με καλλιέργειες. «Χρειαζόμαστε όλα τα όπλα που μπορούμε να συγκεντρώσουμε για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η άποψή μου είναι ότι το αλεύρι παγετώνων θα μπορούσε να είναι χρήσιμο», είπε.

Ωστόσο, επισημαίνεται ότι το πετρώδες «αλεύρι» είναι πολύ λεπτότερο από τον αλεσμένο βασάλτη και έτσι αφήνει περισσότερη εδαφική επιφάνεια στις καιρικές συνθήκες. Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα και των δύο τύπων σκόνης βράχου εξακολουθούν να μελετώνται. Ο δανικός όμιλος σχεδιάζει δοκιμές στην Αυστραλία και αξιολογεί τις ενεργειακές απαιτήσεις της ναυτιλίας. Η ομάδα της Μπίερλινγκ αναμένει να δημοσιεύσει τα αποτελέσματα της αύξησης της απόδοσης στο καλαμπόκι μετά την εφαρμογή βασάλτη στις ΗΠΑ στο εγγύς μέλλον. «Δεν νομίζω ότι πρέπει να είναι το ένα ή το άλλο. Νομίζω ότι πιθανότατα υπάρχει χώρος και για τα δύο», είπε ο Ρόσινγκ.

Πηγή: The Guardian