Τα σχέδια για τον Ασωπό

Την ιδιαίτερα ταλαιπωρημένη περιοχή του Ασωπού επέλεξε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας για να γιορτάσει πριν από λίγο καιρό την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, με εκδήλωση στο Σχηματάρι και υψηλούς προσκεκλημένους –ανάμεσά τους ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος.

Η φιέστα ουσιαστικά είχε στόχο να διαμορφώσει το πεδίο για θετικές εξελίξεις γύρω από τις ενέργειες της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας να προωθήσει τους σχεδιασμούς για την περιοχή του Ασωπού.

Ο σχεδιασμός βασίζεται στην αναμφισβήτητη ανάγκη παρεμβάσεων για την απορρύπανση της περιοχής και την προστασία της, αλλά ουσιαστικά στόχος του είναι η δημιουργία υποδομών επιχειρηματικού πάρκου.

Το σχέδιο δεν είναι τωρινό, αλλά έχει απασχολήσει και πριν από λίγα χρόνια τον τοπικό σύνδεσμο βιομηχάνων.

Την προώθησή του ανέλαβε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και μάλιστα δείχνει να έχει εξελιχθεί σε ένα από τα βασικά αντικείμενα του συνολικότερου πολιτικού και επικοινωνιακού σχεδιασμού του περιφερειάρχη Κώστα Μπακογιάννη.

Ωστόσο ο συγκεκριμένος σχεδιασμός, που πρόσφατα απέκτησε και τη δέσμευση του πρωθυπουργού για χρηματοδότηση, γεννά αρκετά ερωτήματα τόσο σχετικά με το κόστος υλοποίησής του και τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί όσο και με το τελικό αποτέλεσμα και το ποιος τελικά θα καρπωθεί τις ωφέλειες του έργου.

Η υλοποίηση του σχεδιασμού βασίστηκε στον χαρακτηρισμό της περιοχής ως «βιομηχανικό πάρκο εξυγίανσης» με σκοπό την αξιοποίηση του νόμου 3982/11 για τις άτυπες βιομηχανικές περιοχές.

Παράλληλα προωθήθηκαν οι ενέργειες για τον προσδιορισμό της περιοχής ως Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) και τη δημιουργία προϋποθέσεων για χρηματοδότηση του πλάνου μέσα από διάφορα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το ΕΣΠΑ κ.ά. Επίσης αντιμετωπίστηκαν οι όποιες διαφωνίες με την Περιφέρεια Αττικής, καθώς τμήμα της ευρύτερης περιοχής του άτυπου βιομηχανικού πάρκου -στο οποίο προβλέπονται παρεμβάσεις- βρίσκεται εντός των ορίων της.

Τεχνικοί σύμβουλοι

Το ζήτημα του κόστους-οφέλους της εφαρμογής του σχεδιασμού της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας για την περιοχή του Ασωπού αποτελεί από μόνο του ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο.

Μέχρι στιγμής πάντως η Περιφέρεια έχει διαθέσει αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ για τεχνικούς συμβούλους, ενώ παράλληλα στην τελική ευθεία βρίσκεται διεθνής διαγωνισμός για την υλοποίηση έργου που αφορά εντοπισμό εστιών ρύπανσης με την εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας.

Παραμένει άγνωστο αν η διαδικασία θα δώσει συγκεκριμένα αποτελέσματα και ουσιαστικά έρχεται σε αντίθεση με τις ενέργειες οι οποίες έχουν γίνει μέχρι τώρα στην περιοχή, όπως αυτές από ομάδα καθηγητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που έχουν αποφέρει αποτελέσματα στον τομέα εντοπισμού εστιών ρύπανσης.

Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι το κόστος των εργασιών της ομάδας των καθηγητών του Πολυτεχνείου ανήλθε μόλις στις 20.000 € από ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης, ενώ η Περιφέρεια δαπάνησε τα διπλά μόνο για την εκδήλωση στο Σχηματάρι.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, το κόστος μιας τέτοιας παρέμβασης θα ανέλθει σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.

Αυτό θα σημάνει αυτόματα τη δέσμευση του συνόλου σχεδόν των ευρωπαϊκών κονδυλίων κάθε είδους που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στη Στερεά Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, για παρεμβάσεις και έργα σε μια σειρά από τομείς όπως η αστική ανάπλαση και η δημιουργία υποδομών.

Να σημειωθεί ότι στο όνομα της απορρύπανσης της περιοχής τα τελευταία δύο χρόνια έχουν δαπανηθεί αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ σε μελέτες για τον εντοπισμό ρυπογόνων φορτίων.

Ο συνδυασμός της εξυγίανσης της περιοχής του Ασωπού με τη συνέχιση της παρουσίας βιομηχανικού πάρκου, έστω και με σύγχρονες υποδομές, σημαίνει αυτόματα ότι η περιοχή ουδέποτε θα αποφορτιστεί από την αυξημένη περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Πάρα τις εξαγγελίες περί προστασίας του περιβάλλοντος, οι υπηρεσίες της Περιφέρειας αλλά και η αρμόδια επιτροπή Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης συνεχίζουν να γνωμοδοτούν θετικά για μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων ιδιαίτερα ρυπογόνων δραστηριοτήτων, που προκαλούν και τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας.

Η περιοχή του κωπαϊδικού πεδίου αποτελεί μια ενιαία έκταση περίπου 250.000 στρεμμάτων στη Βοιωτία, αρκετά κοντά στην Αττική και το μεγάλο αστικό κέντρο των Αθηνών.

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα εύφορη γη που δημιουργήθηκε από την αποξήρανση της λίμνης και διαθέτει ένα οργανωμένο δίκτυο άρδευσης και αγροτικής οδοποιίας, το οποίο ωστόσο χρειάζεται παρεμβάσεις και συντήρηση.

Η διαχείριση του κωπαϊδικού πεδίου έχει περάσει πλέον στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

Το κόστος ωστόσο των απαραίτητων έργων και παρεμβάσεων συντήρησης, το κόστος από τις επιλογές της Περιφέρειας να αναθέσει σε ιδιώτες τη διαχείριση της άρδευσης και τη φύλαξη των εγκαταστάσεων αναμένεται τα επόμενα χρόνια να μετακυλιστεί στους αγρότες που καλλιεργούν την Κωπαΐδα.

Η μετακύλιση του κόστους θα οδηγήσει σε αύξηση των τελών άρδευσης, τα οποία μάλιστα αυξήθηκαν ήδη την περσινή χρονιά.

Ταυτόχρονα οι αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας προχωρούν σε βεβαιώσεις και αναγκαστική είσπραξη οφειλών από τέλη άρδευσης προηγούμενων ετών.

Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις των αγροτών, ενώ επίσης κατατέθηκε σχετική ερώτηση στη Βουλή από δύο βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.

Αγροτικά πάρκα

Η όλη κατάσταση αναμένεται να εκτοξεύσει κατά πολύ το κόστος παραγωγής στην κοιλάδα της Κωπαΐδας και σε συνδυασμό με το ήδη υψηλό κόστος που διαμορφώνει η φορολογία, το ασφαλιστικό καθεστώς και το κόστος των εφοδίων και των καυσίμων, θα έχει αποτέλεσμα οι μικροκαλλιεργητές να φύγουν από το επάγγελμα, αφήνοντας μεγάλες εκτάσεις γης στα χέρια επενδυτικών ομίλων για τη δημιουργία μεγάλων αγροτικών πάρκων.

Η υλοποίηση των συγκεκριμένων παρεμβάσεων θα δημιουργήσει ένα πεδίο επιχειρηματικής δραστηριότητας ιδιαίτερα αυξημένου εύρους, που θα συνδέει την πρωτογενή παραγωγή της Κωπαΐδας με τις βιομηχανίες μεταποίησης και τον δευτερογενή τομέα στο επιχειρηματικό πάρκο των Οινοφύτων.

Ουσιαστικά τα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα που δεν θα διατίθενται άμεσα στην αγορά, είτε στο αστικό κέντρο των Αθηνών είτε σε εξαγωγές, θα υπάρχει δυνατότητα να οδηγούνται για περαιτέρω επεξεργασία και μεταποίηση σε κάποια σχετική βιομηχανία που θα βρίσκεται εγκατεστημένη στο βιομηχανικό πάρκο.

Στους συγκεκριμένους σχεδιασμούς φαίνεται να εντάσσεται και η δημιουργία εμπορευματικού κέντρου σε κοντινή περιοχή προς την πλευρά της Χαλκίδας, προκειμένου να αξιοποιηθεί το λιμάνι της Χαλκίδας και, μέσω του σιδηροδρόμου, το λιμάνι του Πειραιά.