Νέος Ποινικός Κώδικας και ελληνικές φυλακές για τα... σίδερα

Tην καφκική πραγματικότητα που έχουν διαμορφώσει οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα αλλά και οι συστημικές ελλείψεις των ελληνικών φυλακών αντιμετώπισε πριν από λίγο καιρό ένας εργαζόμενος σε κατάστημα εστίασης, ο οποίος οδηγήθηκε στη φυλακή επειδή το μαγαζί στο οποίο ήταν υπεύθυνος έπαιζε μουσική πέραν του επιτρεπόμενου ωραρίου.

Μια ποινή φυλάκισης μόλις τριών μηνών, για την οποία όμως δεν υπάρχει πλέον η δυνατότητα να ασκηθεί έφεση, η εξάντληση της αυστηρότητας του νόμου από δικαστές, η ζέση του Τμήματος Μεταγωγών να κινήσει γρήγορα τις διαδικασίες, ο φόρτος των δικαστηρίων που έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση έκδοσης αποφάσεων, η επαναφορά της χρηματικής ποινής ακόμη και για μικρές ποινές, η μη ύπαρξη επαρκούς διοικητικού προσωπικού στα καταστήματα κράτησης, το νομοθετικό κενό που αφορά την αποφυλάκιση κρατουμένων μέσα στο Σαββατοκύριακο και η κρατική αδιαφορία συνδυάστηκαν και δημιούργησαν τις συνθήκες ώστε ο εν λόγω εργαζόμενος να βρεθεί αντισυνταγματικά και παράνομα -καθώς υπήρχε αποφυλακιστήριο- τρεις ημέρες στη φυλακή.

Ειδικότερα, την Πέμπτη 16 Μαΐου το Αυτόφωρο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών καταδίκασε υπάλληλο καταστήματος σε φυλάκιση τριών μηνών, ποινή η οποία είναι μη εφέσιμη καθώς με τον νέο Ποινικό Κώδικα το κατώτατο όριο ποινής για την οποία μπορεί ο κατηγορούμενος να ασκήσει έφεση -και να δικαστεί η υπόθεσή του σε δεύτερο βαθμό- αυξήθηκε από τους δύο στους πέντε μήνες και μία ημέρα. Οσον αφορά το συγκεκριμένο αδίκημα, πλέον δεν υπάρχει καμία δυνατότητα έφεσης αφού η ανώτερη ποινή που μπορεί να επιβληθεί είναι πέντε μήνες ακριβώς. Δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις χορήγησης αναστολής -οι οποίες επίσης αυστηροποιήθηκαν μετά τις τελευταίες αλλαγές- διατάχθηκε η μετατροπή της ποινής σε χρηματικό ποσό (σ.σ. προς 10 ευρώ/ημέρα), θεσμός που είχε καταργηθεί ως «ταξικός» το 2019 αλλά επανήλθε.

Μετά την ανακοίνωση της δικαστικής απόφασης ο κατηγορούμενος κρατήθηκε στο Τμήμα Μεταγωγών Αθηνών και το ίδιο βράδυ ανέθεσε την υπόθεση σε δικηγόρο με εντολή τη δοσοποίηση της ποινής, αφού αδυνατούσε να πληρώσει το σύνολο του ποσού. Η διαδικασία είναι απλή και γνωστή στους αρμόδιους: ο δικηγόρος αιτείται το ποσό να μετατραπεί σε δόσεις, το δικαστήριο αποφασίζει, η απόφαση προσκομίζεται και ο κρατούμενος αφήνεται ελεύθερος.

Ηδη στο πλοίο

Ωστόσο, λόγω φόρτου εργασίας του δικαστηρίου, η απόφαση εκδόθηκε το μεσημέρι της Παρασκευής 17 Μαΐου και ο συνήγορος του κατηγορουμένου, Ανδρέας Λεντάκης, έλαβε απόσπασμά της, προκειμένου να το υποβάλει και ο εντολέας του να αφεθεί ελεύθερος στις 5 το απόγευμα της ίδιας μέρας. Ομως το Τμήμα Μεταγωγών, το οποίο ήταν πλήρως ενήμερο για τη διαδικασία που βρισκόταν σε εξέλιξη από το πρωί, τον ενημέρωσε πως ο κρατούμενος ήταν ήδη στο πλοίο και επρόκειτο να μεταχθεί στο σωφρονιστικό κατάστημα της Κω!

Στο πλαίσιο αυτού του δικονομικού παραλογισμού, ο συνήγορος, αφού δεν κατάφερε να αποτρέψει τη φυλάκιση του εντολέα του, μετέβη στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών προκειμένου να εκδοθεί αποφυλακιστήριο, να κοινοποιηθεί στο κατάστημα της Κω και ο άνθρωπος να αφεθεί ελεύθερος. Ομως δεν έγινε ούτε αυτό, καθώς η φυλακή... δεν διέθετε γραμματεία το Σαββατοκύριακο.

Μετά από αλλεπάλληλες προσπάθειες του συνηγόρου να επικοινωνήσει με το Κατάστημα Κράτησης, πράγμα που κατάφερε να κάνει μόνο με σωφρονιστικούς υπαλλήλους, αφού κανείς άλλος από το διοικητικό προσωπικό δεν ήταν εκεί, ενημερώθηκε πως η αποφυλάκιση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν από τη Δευτέρα, όταν θα επέστρεφαν στις θέσεις τους οι αρμόδιοι υπάλληλοι. Η διοίκηση της φυλακής, δηλαδή, ενώ είχε εντολή εισαγγελέα να αποφυλακίσει κρατούμενο, το έπραξε με δύο ημέρες καθυστέρηση λόγω συστημικών ελλείψεων, καταπατώντας το άρθρο 6 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο δεν επιτρέπεται η κράτηση κάποιου όταν έχει εκλείψει ο λόγος φυλάκισής του.