Δικαστική Αστυνομία με ευρεία πλειοψηφία

Νόμο του κράτους αποτελεί από χθες ο θεσμός της Δικαστικής Αστυνομίας, που υπερψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία στην Ολομέλεια από Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. και Ελληνική Λύση και καταψηφίστηκε από ΚΚΕ και ΜέΡΑ25.

Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα δικαστών, εισαγγελέων αλλά και δικηγόρων, με δεδομένη τη διαπιστωμένη ανάγκη για παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών στη Δικαιοσύνη, οι οποίες είτε δεν εντάσσονται στις αρμοδιότητες των ήδη υπηρετούντων δικαστικών υπαλλήλων είτε δεν μπορούν να παρασχεθούν αποτελεσματικά από άλλες υπηρεσίες του κράτους ή ιδιώτες.

Το αίτημα για σύσταση Δικαστικής Αστυνομίας ανατρέχει στην εποχή του Οθωνα με το Β.Δ. 85/31-12-1836, ενώ τα τελευταία 25 χρόνια έχει ανακοινωθεί από τους εκάστοτε υπουργούς Δικαιοσύνης τουλάχιστον πέντε φορές. Η τελευταία προσπάθεια έγινε το 2017-2018 επί υπουργίας Σταύρου Κοντονή, αλλά το νομοσχέδιο έμεινε στη διαβούλευση.

Το νομοσχέδιο προβλέπει τη σύσταση της Δικαστικής Αστυνομίας ως αυτοτελές Σώμα που υπάγεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά στεγάζεται στις κατά τόπους δικαστικές υπηρεσίες και τις επικουρεί. Θα αποτελείται από δύο τμήματα, ένα ένστολο και ένα πολιτικό-επιστημονικό, που θυμίζει κατά πολύ το μοντέλο που ακολουθείται στις φυλακές με τη διάκριση εξωτερικών φρουρών (ένστολοι) και σωφρονιστικών υπαλλήλων.

Ωστόσο, η εμπειρία των φυλακών έχει δείξει ότι αυτά τα δύο σώματα δεν συνεργάζονται και φυσικά δεν υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης από το ένα στο άλλο και το ερώτημα που δημιουργείται είναι αν είναι εξαρχής ναρκοθετημένες οι δυνατότητες να λειτουργήσει εύρυθμα η Δικαστική Αστυνομία.

Μέχρι στιγμής προβλέπεται η ίδρυση τμημάτων Δικαστικής Αστυνομίας μόνο στα μεγάλα δικαστήρια της χώρας (Αθηνών και Θεσσαλονίκης), με την ομάδα εργασίας που συνέταξε το νομοσχέδιο να σημειώνει ότι δεν είναι δυνατή η επέκταση του θεσμού στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή «όχι μόνο για δημοσιονομικούς λόγους, αλλά κυρίως γιατί δεν θα ήταν δυνατό να προβλεφθούν με ακρίβεια οι ανάγκες και οι ιδιαιτερότητές του». Ακολουθείται, δηλαδή, η λογική τού «βλέποντας και κάνοντας».

Ερωτήματα έχουν προκύψει και για καθήκοντα του πολιτικού-επιστημονικού προσωπικού, μεταξύ των οποίων είναι η παροχή εξειδικευμένων επιστημονικών γνώσεων επί περίπλοκων τεχνικών ζητημάτων που απαιτούν ειδικές και επιστημονικές γνώσεις (χρηματιστηριακές συναλλαγές, ηλεκτρονικές απάτες, περιβαλλοντικά και ιατρικά θέματα κ.λπ.).

Σύμφωνα με τη μειοψηφία, στο Δ.Σ. της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, που εκφράζεται από τον εφέτη Χριστόφορο Σεβαστίδη, «υπάρχει ορατός ο κίνδυνος επικίνδυνης υποκατάστασης της πραγματογνωμοσύνης, χωρίς εγγυήσεις για την προστασία των εύλογων και δικαιολογημένων σε ένα κράτος δικαίου συμφερόντων των διαδίκων».

Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δικαστικής Αστυνομίας είναι ανώτατος ή ανώτερος συνταξιούχος δικαστικός λειτουργός, ο οποίος ορίζεται με απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης για θητεία τριών (3) ετών, που μπορεί να ανανεωθεί για ακόμη μία φορά. Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ενωσης, Μαργαρίτα Στενιώτη, η τοποθέτηση εν ενεργεία δικαστικού μπορεί να δημιουργούσε συνταγματικό πρόβλημα.

Ωστόσο η μειοψηφία του Δ.Σ. της Ενωσης επισημαίνει: «Αντί να γίνει σεβαστό το αίτημα της Γενικής Συνέλευσης της ένωσής μας, να αποκοπεί ο ομφάλιος λώρος μεταξύ κυβέρνησης και Δικαιοσύνης με τον διορισμό αφυπηρετούντων δικαστικών λειτουργών σε διοικητικές θέσεις, η σχέση αυτή μεταξύ των δύο λειτουργιών ενδυναμώνεται».