Πρώτο βήμα για την καταπολέμηση των τροχαίων εγκλημάτων

Πριν από λίγες μέρες ψηφίστηκε ο νέος Ποινικός Κώδικας, διατάξεις και τμήματα του οποίου προκάλεσαν έντονες αντιπαραθέσεις. Ωστόσο, λίγο έως καθόλου εξετάστηκαν και συζητήθηκαν οι προβλέψεις για τα «τροχαία εγκλήματα», κάτι που επισημαίνει ο σύλλογος συγγενών θυμάτων τροχαίων SOSTE, αναλύοντας τις νέες -κατά κύριο λόγο αυστηρότερες- διατάξεις σχετικά με τα εγκλήματα στην άσφαλτο.

Παρά τις πολλαπλές ερμηνείες και τα «θολά» σημεία του νέου κώδικα, ο σύλλογος θεωρεί ότι μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα για να μπει ένα τέλος σε ένα χρόνιο καθεστώς ατιμωρησίας.

Αρχικά, επισημαίνεται ότι οι προβλεπόμενες ποινές για τα τροχαία που θα ισχύουν από την 1η Ιουλίου είναι στις περισσότερες περιπτώσεις βαρύτερες. Αυτές δεν μπορούν να εφαρμοστούν αναδρομικά, οπότε θα ισχύουν ελαφρύτερες ποινές σύμφωνα με τον παλιό Π.Κ. για τις υποθέσεις των προηγουμένων ετών. Πλέον, με τον νέο Π.Κ. τα πλημμελήματα διαιρούνται σε ελαφριά (με ποινή έως τριών ετών) και βαριά (με ποινή άνω των τριών ετών), με τις ποινές που είναι μεγαλύτερες από τρία χρόνια να εκτίονται κανονικά.

Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή για περιπτώσεις ανθρωποκτονίας από αμέλεια, καθώς μέχρι σήμερα ποινές φυλάκισης έως πέντε ετών μπορούσαν να δοθούν υπό αναστολή ή να εξαγοραστούν.

Επικίνδυνη οδήγηση, αλκοόλ

Σημαντικές είναι οι αλλαγές στα άρθρα 290 και 290Α που θεσπίζουν αυστηρές ποινές για τις περιπτώσεις επικίνδυνων παρεμβάσεων στην οδική συγκοινωνία και επικίνδυνης οδήγησης αντίστοιχα.

Το άρθρο 290 προβλέπει για την περίπτωση τοποθέτησης παρόδιων εμποδίων (όπως και οι παράνομες διαφημιστικές πινακίδες) ποινές κάθειρξης έως δέκα ετών εάν προκληθεί βαριά σωματική βλάβη ή άνω των 10 ετών εάν προκληθεί θάνατος, ακόμα και ισόβια εάν προκληθεί μεγάλος αριθμός θανάτων.

Η επικίνδυνη οδήγηση (290Α), που καλύπτει περιπτώσεις όπως την οδήγηση από πρόσωπο που δεν είναι σε θέση να το πράξει με ασφάλεια, την κυκλοφορία στο αντίθετο ρεύμα, την οδήγηση τεχνικά ανασφαλούς οχήματος, τους επικίνδυνους ελιγμούς και τη συμμετοχή σε «κόντρες» επιφέρει ποινή τουλάχιστον ενός έτους εάν προέκυψε κίνδυνος σε άνθρωπο.

Σε περίπτωση πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης ή βλάβης σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις προβλέπεται ποινή κάθειρξης έως δέκα ετών, ενώ σε περίπτωση που υπάρξει θάνατος προβλέπεται κάθειρξη ως 10 ετών, ακόμα και ισόβια εάν προκληθούν πολλαπλοί θάνατοι.

Ενα θολό σημείο του 290Α για το πρόσωπο που δεν είναι σε θέση να οδηγήσει με ασφάλεια είναι ότι, πέρα από τα αντικειμενικά ανιχνεύσιμα ενδεχόμενα της κατανάλωσης αλκοόλ ή ναρκωτικών, υπάρχει και αναφορά στην πνευματική ή σωματική εξάντληση, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει πολλαπλές ερμηνείες σε δικαστικές αίθουσες και στις διεκδικήσεις αποζημιώσεων. Θα προκαλέσει όμως προβληματισμό και στους αστυνομικούς της Τροχαίας που θα πρέπει με κάποιον τρόπο να κρίνουν αντικειμενικά αν κάποιος που βρίσκεται στο τιμόνι είναι ή όχι σε θέση να οδηγήσει με ασφάλεια.

Εγκατάλειψη θύματος

Χρόνιο είναι και το πρόβλημα της εγκατάλειψης των θυμάτων τροχαίων, με τις αλλαγές στο άρθρο 306 (έκθεση) να προσπαθούν να διαφοροποιήσουν το πλαίσιο αντιμετώπισης. Καταργείται το στοιχείο της πρόθεσης γι' αυτούς που εγκαταλείπουν αβοήθητα τα θύματά τους (σημ.: η νέα διατύπωση αναφέρει «αφήνει αβοήθητο πρόσωπο {...} που ο ίδιος υπαίτια τραυμάτισε») και σε περίπτωση βαριάς σωματικής βλάβης επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών, ενώ σε περίπτωση θανάτου κάθειρξη ως δέκα έτη.

Σύμφωνα με το SOSTE, η παράλληλη διατήρηση του άρθρου 43 του ΚΟΚ που προβλέπει ελαφρύτερες ποινές για την εγκατάλειψη και του οποίου έχει ζητήσει επιτακτικά την κατάργηση στο παρελθόν, ενδέχεται να δημιουργήσει σύγχυση και δινομία που μπορεί να αφήσει ξανά τροχαία εγκλήματα ατιμώρητα.

«Είναι η πρώτη φορά που προβλέπονται στην ουσία ποινές κάθειρξης για συγκεκριμένες κατηγορίες τροχαίων εγκλημάτων. Εξαιρείται ο κυριότερος παράγοντας πρόκλησης θανατηφόρων τροχαίων και στην Ελλάδα και παγκόσμια, που είναι η υπερβολική ταχύτητα. Πρόκειται για ένα θεσμικό πλαίσιο που θα κριθεί από το κατά πόσον οι δικαστικές αρχές θα το ακολουθήσουν πιστά και δεν θα ακολουθήσουν τη συνήθη πρακτική της ηπιότερης δυνατής αντιμετώπισης των κατηγορουμένων, δεδομένου ότι εξακολουθεί να ισχύει ο ΚΟΚ που έχει συγκρουόμενα με τον νέο Π.Κ. άρθρα, όπως π.χ. το άρθρο 43 για το θέμα της εγκατάλειψης των θυμάτων. Θεωρούμε ότι αυτή η αλλαγή πρέπει να δώσει το έναυσμα για μια διαφορετική αντιμετώπιση του τροχαίου εγκλήματος και από τις δικαστικές αρχές και για να ξεκινήσει μια εκ του μηδενός αναθεώρηση του ΚΟΚ που επί δεκαετίες συμπληρώνεται με αντιφατικές τροπολογίες που πολλές φορές είναι το γενεσιουργό αίτιο πρόκλησης τροχαίων», δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του συλλόγου SOSTE, Γιώργος Κουβίδης.