Παραμέληση και φόβος στα προσφυγικά καμπ...

Μια αποκαρδιωτική εικόνα παραμέλησης και διάλυσης επικρατεί σε πολλά προσφυγικά καμπ της ενδοχώρας, όπως την αναδεικνύει η πρόσφατη έκθεση των οργανώσεων Mobile Info Team και Refugee Legal Support βασισμένη σε συνεντεύξεις με 30 πρόσφυγες από εννέα καμπ. Η έκθεση «Φωνές από τα καμπ: Συνθήκες διαβίωσης και πρόσβαση σε υπηρεσίες στα προσφυγικά καμπ της ελληνικής ενδοχώρας - απόδειξη της αποτυχίας να δοθούν επαρκείς υλικές συνθήκες υποδοχής σε όσους ζητούν άσυλο στην Ελλάδα», που κυκλοφόρησε στα μέσα Ιουλίου, εντοπίζει σοβαρά προβλήματα καθημερινής διαβίωσης, κοινωνικού αποκλεισμού και πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες υγείας και μετακίνησης.

«Στόχος μας είναι να κάνουμε ορατή την καθημερινή ζωή σε απομονωμένες δομές, σε μεγάλο βαθμό κρυμμένη από τη δημοσιότητα και τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης και να υπογραμμίσουμε την απόλυτη αντίθεση μεταξύ των δηλώσεων των πολιτικών για την κατάσταση στις δομές της ενδοχώρας και των μαρτυριών των ανθρώπων που ζουν καθημερινά σ’ αυτά τα μέρη» σημειώνουν οι δύο οργανώσεις. Οι συνεντεύξεις έγιναν με πρόσφυγες από καμπ σε Κόρινθο, Κατσικά Ιωαννίνων, Καβάλα, Κουτσόχερο, Λαγκαδίκια, Μαλακάσα, Οινόφυτα, Ριτσώνα, Σέρρες.

Η έκθεση πραγματοποιήθηκε παρά τη δυσχερή πρόσβαση στις δομές και παρά τα επιπλέον γραφειοκρατικά εμπόδια που βάζει το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και τον φόβο που έχει δημιουργήσει σε οργανώσεις και σε πρόσφυγες να μη μιλήσουν. Οι δύο οργανώσεις επισημαίνουν ότι δεν πήραν συνέντευξη από πρόσφυγες από τις πιο απομονωμένες και αποκομμένες δομές, ακριβώς επειδή δεν ήταν εφικτό να τους προσεγγίσουν. Επισημαίνουν επίσης τα προβλήματα που δημιουργεί η προϋπόθεση εγγραφής των οργανώσεων και κάθε εργαζόμενου ξεχωριστά στο μητρώο οργανώσεων του υπουργείου προκειμένου να επιτραπεί η πρόσβαση στις δομές.

Σημειώνουν επιπλέον «δισταγμό και φόβο» από πρόσφυγες να μιλήσουν για να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στην επεξεργασία του αιτήματος ασύλου ή να μην επηρεαστεί η σχέση τους με τη διοίκηση, ενώ πληροφορήθηκαν ότι και οι οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στα καμπ έχουν αποφασίσει να μη μιλούν δημοσίως για τις συνθήκες, καθώς φοβούνται ότι η δημόσια κριτική στο υπουργείο θα επηρεάσει τη δυνατότητά τους να λειτουργούν στα καμπ.

Ολα αυτά συμβαίνουν ενώ τον τελευταίο χρόνο η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης του υπουργείου ύστερα από την αποχώρηση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης από την υποστήριξη της λειτουργίας των καμπ έχει αναλάβει εξ ολοκλήρου τη διαχείρισή τους, αναθέτοντας υπηρεσίες σε ιδιωτικές εταιρείες, ενώ έχει σταματήσει η μηνιαία δημοσίευση στοιχείων για την κατάσταση κάθε δομής. Η έκθεση επικαλείται πληροφόρηση της Ομάδας Εργασίας για την Προστασία της Υπατης Αρμοστείας από τον περασμένο Ιούνιο, σύμφωνα με την οποία παρατηρείται «σημαντική επιδείνωση στις συνθήκες μέσα στους χώρους υποδοχής της ενδοχώρας τους τελευταίους μήνες, λόγω συσσώρευσης προκλήσεων που σχετίζονται με ελλείψεις στις υπηρεσίες διερμηνείας, μεταφοράς και με περιορισμούς σε προσωπικό ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, ιδίως σε απομακρυσμένες δομές».

Τα ευρήματα της έκθεσης επιβεβαιώνουν την κατάσταση, συμπληρώνοντας την εικόνα που είχαν αποτυπώσει οι πρόσφατες εκθέσεις της οργάνωσης Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο και του Συνηγόρου του Πολίτη:

● Το 72% όσων έδωσαν συνέντευξη σημειώνει ότι μένει σε κοντέινερ που βρίσκονται σε κακή κατάσταση, κακοσυντηρημένα και βρόμικα, με μούχλα και ζωύφια, ενώ αναφέρονται περιπτώσεις όπου λείπουν βασικές συσκευές και έπιπλα ή απαιτούνται επείγουσες επισκευές.

● Το 55% επισημαίνει ότι αναλαμβάνει με δικά του μέσα τις επισκευές, πληρώνοντας τα ανταλλακτικά, καθώς η διοίκηση των δομών δεν προχωρά σε συντήρηση και επισκευή, αφού δεν έχει προβλεφθεί σχετικό κονδύλι.

● Το 72% καταγράφει ανεπαρκή φροντίδα υγείας από ιατρικές ομάδες μέσα στα καμπ, το 62% ότι συνάντησε σημαντικές δυσκολίες να βρει θεραπεία σε νοσοκομεία και το 33% ότι δεν κατάφερε να βρει ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας στα καμπ.

● Το 62% εντοπίζει κενά ή έλλειψη δημόσιων μεταφορικών μέσων από και προς το καμπ, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η πρόσβασή του στις διαδικασίες ασύλου, σε νομική βοήθεια και σε φροντίδα υγείας, όπως και η κοινωνική του ζωή, δεδομένου μάλιστα ότι τα καμπ βρίσκονται πολύ μακριά από αστικά κέντρα.

● Το 93% υπογραμμίζει ότι το ποσό της μηνιαίας οικονομικής ενίσχυσης, 75 ευρώ το άτομο και λιγότερο κατ’ άτομο για οικογένειες αναλόγως του αριθμού των μελών, δεν φτάνει για τις βασικές ανάγκες και τα έξοδα διαβίωσης, ενώ σ’ αυτά πρέπει να υπολογιστούν έξοδα συντήρησης αλλά και φάρμακα για δερματοπάθειες εξαιτίας των κακών συνθηκών υγιεινής στα κοντέινερ. Το 79% επισημαίνει καθυστερήσεις ή και παράλειψη καταβολής της μηνιαίας οικονομικής ενίσχυσης.

● Το 59% σημειώνει ότι οι ελλείψεις σε διερμηνείς εμποδίζει τη δυνατότητά του να επικοινωνήσει μέσα στις δομές.

● Ενας στους τρεις σημειώνει ότι νιώθει ανασφάλεια και φόβο μέσα στα καμπ, ενώ η γενική αίσθηση είναι πως τα αυξημένα μέσα ασφαλείας (αυξημένο προσωπικό φύλαξης την ώρα που υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις σε διερμηνείς και ιατρικό προσωπικό, υποδομές εκατομμυρίων ευρώ με συστήματα ηλεκτρονικού ελέγχου εισόδου, ηλεκτρονικής επιτήρησης με κάμερες και ντρόουν και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για τον εντοπισμό συρράξεων) δεν στοχεύουν στην ασφάλεια των προσφύγων, αλλά μόνο στον περιορισμό και τον έλεγχο των κινήσεών τους. «Δεν υπάρχει ασφάλεια για όπλα και ναρκωτικά, πώς να προφυλαχθείς, η ασφάλεια είναι να μην αφήνουν αναγνωρισμένους πρόσφυγες να μπαίνουν στα καμπ» λέει πρόσφυγας από τον Κατσικά Ιωαννίνων.

● Από τους οχτώ πρόσφυγες που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες (μία έγκυος, ένα θύμα βασανιστηρίων, τέσσερα άτομα με σοβαρό πρόβλημα υγείας, περιλαμβανομένου καρκίνου, θύματα σεξουαλικής ή έμφυλης βίας), οι εφτά δήλωσαν ότι δεν υπάρχει φροντίδα προσαρμοσμένη στην κατάστασή τους παρά τις προβλέψεις της νομοθεσίας.

«Είμαστε εξαιρετικά ανήσυχοι για την έλλειψη αξιοπρεπών και επαρκών συνθηκών διαβίωσης για τους ανθρώπους που έρχονται στην Ελλάδα αναζητώντας διεθνή προστασία. Ζητάμε από το ελληνικό κράτος να στεγάσει όσους ζητούν άσυλο σε διαμερίσματα και σπίτια σε αστικά περιβάλλοντα, όπου μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες, κοινωνικά δίκτυα και στην ευρύτερη κοινωνία. Οπου είναι αναγκαία η στέγαση σε καμπ, το κράτος πρέπει να διασφαλίσει ότι γίνεται για μικρής διάρκειας διαμονή και ότι οι διαμένοντες έχουν πλήρη και ανεμπόδιστη πρόσβαση σε βασικά δικαιώματα, μεταξύ των οποίων η περίθαλψη, η ενημέρωση και η νομική υποστήριξη» σημειώνουν οι δύο οργανώσεις.