Μαθήματα διαχείρισης ανθρωπιστικής κρίσης από τους «300 της Τήλου»

Είναι μάλλον βέβαιο πως κάπου έχουμε ακούσει μια ζοφερή ιστορία εκμετάλλευσης των προσφύγων από επιτήδειους. Ακόμη πιο σίγουρο είναι ότι -όπως έμαθε όλη η Ευρώπη διά στόματος Γιούνκερ- υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, αυτή της προσφοράς, όπως ο φούρναρης στην Κω.

Με το νησί που αποδεικνύεται συνώνυμο της αλληλεγγύης ασχολούμαστε με αφορμή το «ρεπορτάζ» του κοσμήτορα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Κώστα Βρατσάλη, με τον εύγλωττο τίτλο «Των Τηλίων οι κοινότητες φτιάχνουν άλλους γαλαξίες», κατά παράφραση του σαββοπουλικού άσματος «Ας κρατήσουν οι χοροί», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ροδιακή» και πήραμε την άδεια να αναπαράξουμε εν μέρει. Εκφράζοντας τον θαυμασμό του λοιπόν για τους «300 της Τήλου», αφού τόσοι είναι οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού, εξιστορεί τη δράση τους.

«Αυτοί οι 300 λοιπόν, από πέρυσι μέχρι και σήμερα, έχουν διασώσει και περιθάλψει 4.637 πρόσφυγες, τους έχουν προσφέρει πάνω από 10.000 μερίδες ζεστού σπιτικού φαγητού από τους περίφημους μαγείρους που έχουν στα πανηγύρια τους, τους έχουν προσφέρει ρούχα, παπούτσια, παιχνίδια για τα παιδιά, για να απαλύνουν όσο μπορούν την απάνθρωπη ταλαιπωρία τους, τους έχουν φιλοξενήσει, για τις λίγες ημέρες της διαμονής τους στο νησί, σε χώρους ανθρώπινους –στην αρχή στο μοναστήρι της Πολίτισσας κι εδώ κι έναν μήνα σε καταυλισμό που οργάνωσαν μόνοι τους, με νερό, ηλεκτρικό, τουαλέτες, ντους, πρόχειρη κουζίνα, στρώματα κ.ά.– και όλα αυτά χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς “να ανοίξει μύτη”, χωρίς να έχουν πάρει μία, αντίθετα βάζοντας και απ’ την τσέπη τους».

Δεν έχουν πάρει μία...

Κι εξηγεί: «Γιατί για τη βενζίνη που βάζουν στο ιδιωτικό φουσκωτό τους με το οποίο κάνουν τις διασώσεις με κυβερνήτη τον Χαϊλάντερ, συγκυβερνήτη τον αντιδήμαρχο Ανδρέα και ναύτες δυο-τρία όργανα της Αστυνομίας ή του Λιμενικού –το Λιμεναρχείο στην Τήλο δεν διαθέτει δικό του σκάφος– δεν νομίζω να έχουν πάρει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, μία (Ας μην ξεχνάμε ότι ο πολιτισμένος ΟΗΕ, που μέχρι πρότινος είχε ένα κονδύλι 200 ευρώ κάθε μήνα για κάθε οικογένεια προσφύγων, σήμερα διαθέτει το αστρονομικό ποσό των 24 ευρώ τον μήνα, δηλαδή 0,80 λεπτά την ημέρα)».

Αυτούς που αποκαλεί «τζέντλεμαν του πολιτισμού», και τζεντλεγούμαν θα προσθέταμε, «που συχνά έχουν θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τους με τους γκάνγκστερ διακινητές του σκοταδισμού» και ονομαστικά τους κατονομάζει, όπως και το τι κάνουν. Πώς παραλαμβάνουν τους διασωθέντες στο λιμάνι, τους οδηγούν για καταγραφή στην Αστυνομία και μετά στον καταυλισμό, «που έφτιαξαν με τα χεράκια τους και υπάλληλοι του δήμου σε χώρο που τους παραχώρησε ο παπα-Θανάσης». Και πως εκεί τους παραλαμβάνουν άλλοι Τηλιακοί που αλλάζουν βάρδια στα μαγειρέματα και «σε ό,τι άλλο μπορεί να μετατρέψει σε ελπίδα για ζωή και πάλι τη φρίκη του πολέμου που έζησαν».

Ο ίδιος θεώρησε χρέος του να γράψει αυτά τα λίγα για τους 300 της Τήλου, που έζησε από κοντά το καλοκαίρι, «που μες στην ταλαιπωρία τους για το πλοίο της Λαϊκής τους Εταιρείας, που δεν έχουν πια, όχι απλώς δεν σφυρίζουν αδιάφορα, όταν η θάλασσα ξεβράζει πρόσφυγες κάθε δυο μέρες, αλλά έφτιαξαν μια κοινότητα Τηλίων που ανήκει σε άλλο Γαλαξία, τον Τηλιακό θα μπορούσε να πει κανείς, αν δεν είχε ήδη όνομα ο Γαλαξίας του Πολιτισμού, του Κοινωνικού Δικαίου και της Ειρήνης των Λαών που οφείλουμε όλοι μας να φτιάξουμε».

«Τελείως αυθόρμητα»

«Πώς καταφέρνει όμως ένα νησί να ανταποκριθεί καλύτερα, όχι μόνο από το ελληνικό κράτος, αλλά από ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση;», ρωτήσαμε τη δήμαρχο της Τήλου, Μαρία Καμμά-Αλιφέρη.

«Οι μικρές κοινωνίες πιστεύω ότι σέβονται περισσότερο την ανθρώπινη ζωή, γιατί οι άνθρωποι εδώ ζουν πάρα πολύ δύσκολα και έχουμε πολλές βασικές ελλείψεις -δεν έχουμε γιατρό, ούτε δασκάλους-, δεν άνοιξαν τα σχολεία μας φέτος. Είναι δύσκολη η κατάσταση και, όταν βλέπεις ανθρώπους να πασχίζουν για το αυτονόητο που είναι η ζωή, τα αντανακλαστικά είναι πολύ πιο άμεσα. Δεν είμαστε η μοναδική κοινωνία που ανταποκρίνεται, γιατί και στα άλλα νησιά το κάνουν οι άνθρωποι, απλά αλλού οι δημοτικές αρχές δεν είναι τόσο ένθερμοι υποστηρικτές. Από κει και πέρα, τι να πω.

»Από τη στιγμή που τους πετάνε στο νησί και μαθαίνουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι, παίρνουμε τα σκάφη μας, γιατί το Λιμενικό δεν έχει πλωτό μέσο, και πάμε να τους μαζέψουμε. Είναι κάτι που έγινε τελείως αυθόρμητα και έτσι στήθηκε και ο καταυλισμός, με τις κόντρες μας με τον μητροπολίτη που δεν μας παραχωρούσε ένα παλιό στρατόπεδο, που τελικά καταφέραμε να κερδίσουμε, όμως επειδή δεν ανήκει στον δήμο δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κονδύλια του Δημοσίου. Εκεί ενεργοποιηθήκαμε σε εθελοντική βάση και κάναμε ό,τι μπορούσε ο καθένας...».

Προσκόμματα

Και όχι, δεν είναι όλα απρόσκοπτα, αφού μια οικογένεια Τηλιακών προσέφερε το οικόπεδό της στον δήμο για τη δημιουργία κέντρου, αλλά ακόμη δεν έχει προχωρήσει λόγω γραφειοκρατίας.

Μας μιλά για τις κόντρες της με τους άλλους δημάρχους στις συναντήσεις που γίνονται: «Τους λέω ότι ούτε εμένα μου αρέσει να μαζεύω παιδιά κολλημένα σαν πεταλίδες στα βράχια, αλλά αφού αυτό γίνεται και δεν μπορούμε να σταματήσουμε εμείς τον πόλεμο, προσπαθούμε τουλάχιστον να αντιμετωπίσουμε το γεγονός. Βάζεις κάτω τη λογική και το τι είναι καλύτερο για το νησί μας...

»Αλλωστε από την όλη αντιμετώπιση έχει κερδίσει και το νησί, αφού οι Γιατροί του Κόσμου δεν καλύπτουν μόνο τους πρόσφυγες, αλλά και τους μόνιμους κατοίκους, γιατί δεν έχουμε γιατρό. Τόσος κόσμος που έχει ακούσει για το νησί έρχεται εδώ και ζητάει να βοηθήσει στον καταυλισμό, ακόμη και οι παραθεριστές δίνουν πράγματα, χρήματα και εργασία, δημοσιογράφοι κάνουν ρεπορτάζ, κότερα δίνουν κλινοσκεπάσματα, φτιάχτηκαν εθελοντικά οι υποδομές στο κέντρο, ενώ συνεχώς με παίρνουν τηλέφωνο ρωτώντας τι μπορούν να προσφέρουν και έτσι καλύπτονται οι ανάγκες». Κάπως έτσι η μια καλή πράξη ενισχύεται και φέρνει την άλλη...