Παιδικό τραύμα η προσφυγιά

Συνεντεύξεις περισσότερων από 100 προσφύγων και μεταναστών, που έφτασαν στα ελληνικά νησιά τον Απρίλιο και τον Μάιο, περιλαμβάνει η νέα έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «Ε.Ε.: Οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών τροφοδοτούν τη μετανάστευση: στρατολόγηση παιδιών, παιδικοί γάμοι και επιθέσεις σε σχολεία». Ανάμεσά τους βρίσκονται 41 συνεντεύξεις εφήβων, 24 από τους οποίους ταξίδευαν μόνοι, χωρίς συγγενή.

Οι μαρτυρίες τους αναδεικνύουν το δράμα των προσφύγων τόσο στη χώρα τους, πριν αναγκαστούν να την εγκαταλείψουν, όσο και κατά τη διάρκεια του πολύ επικίνδυνου ταξιδιού, αλλά και όταν φτάνουν τελικά στην Ευρώπη και ανακαλύπτουν ότι -παρά τις διακηρύξεις της- δεν είναι ο παράδεισος των δικαιωμάτων και του ανθρωπισμού.

Ο Walid, για παράδειγμα, έφυγε από το Αφγανιστάν λόγω του πολέμου και πήγε να ζήσει στο Ιράν. Αρχισε να δουλεύει στα 9 του χρόνια, όταν η θεία του σταμάτησε να πληρώνει τα δίδακτρα τα δικά του και του αδελφού του για το σχολείο. Η πρώτη του δουλειά ήταν σε κατάστημα ρούχων από τις 7 το πρωί μέχρι τις 7 το απόγευμα, με μία μόνο μέρα ρεπό τον μήνα. Στη συνέχεια εργάστηκε σε εστιατόριο, αλλά τα λεφτά δεν έφταναν για να ζήσουν. «Δεν ήταν ζωή αυτή. Ισα που επιβίωνα». Εφυγε από το Ιράν και έφτασε στην Ελλάδα τον Μάιο, όπου τον συνάντησε η Human Rights Watch.

Για να περάσουν τα σύνορα του Ιράν με την Τουρκία, κάποιοι περπατούσαν 12-14 ώρες στα βουνά, με το χιόνι ώς τη μέση και με την ιρανική συνοροφυλακή να ανοίγει πυρ εναντίον τους. Ακόμα κι έτσι, για πολλούς το δυσκολότερο κομμάτι του ταξιδιού ήταν το πέρασμα στο Αιγαίο, με φουσκωτές βάρκες όπου στοιβάζουν πολύ περισσότερους ανθρώπους από τις προδιαγραφές ασφαλείας.

Περισσότερες από 6.100 αφίξεις ανήλικων μεταναστών και παιδιών, που ζητούν άσυλο, καταγράφηκαν το 2014 στην Ελλάδα, οι περισσότερες από τη θάλασσα. Ανάμεσά τους 1.100 ανήλικοι που ήρθαν στην Ελλάδα μόνοι, χωρίς κανέναν συγγενή.

Υπολογίζεται ότι ο πραγματικός αριθμός των αφίξεων είναι μεγαλύτερος, καθώς πολλά παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους δηλώνουν ενήλικοι, για να αποφύγουν την κράτηση, μέχρι να βρεθεί χώρος σε κέντρα ανοιχτής φιλοξενίας. Η έλλειψη θέσεων φιλοξενίας είναι τόσο μεγάλη, που συχνά οι ασυνόδευτοι ανήλικοι κρατούνται για πολύ μεγαλύτερο διάστημα από ό,τι οι ενήλικοι.

Η Human Rights Watch ζητά από την Ελλάδα να διασφαλίσει ότι δεν θα υπόκεινται σε κακοποίηση οι ανήλικοι, όπως και ότι θα υπάρχουν επαρκείς θέσεις σε κέντρα πρώτης υποδοχής για όσους δεν έχουν συγγενείς. Καλεί επίσης την Ε.Ε. να συνδράμει οικονομικά την Ελλάδα και ζητά από τα κράτη-μέλη να στηρίξουν το σχέδιο μετεγκατάστασης ανθρώπων που χρειάζονται διεθνή προστασία, ανάμεσα στους οποίους πολλοί ανήλικοι, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση που δέχεται η Ελλάδα.