Η χαμένη τιμή του Κοινοβουλίου

Ο ιστορικός του μέλλοντος που θ’ ασχοληθεί με την τρέχουσα προεδρική μη εκλογή δεν θα δυσκολευτεί καθόλου να διακρίνει τον ουσιαστικό πυρήνα των γεγονότων: τον διάχυτο πανικό ενός ολόκληρου συστήματος μπροστά στο φάντασμα της «πρόωρης» λαϊκής ετυμηγορίας. Οπως ακριβώς η ουσία της αποστασίας του 1965 δεν ήταν οι (δικαστικά αναπόδεικτες) καταγγελίες για χρηματική εξαγορά κάποιων από τους βουλευτές της Ενωσης Κέντρου που «έσωσαν τον τόπο» προδίδοντας το κόμμα με το οποίο εκλέχθηκαν, αλλά η πάση θυσία αποφυγή της προκήρυξης εκλογών από τον τότε βασιλιά, έτσι και σήμερα λίγη σημασία έχει το ακριβές περιεχόμενο των καταγγελιών και των βίντεο του κάθε Παύλου Χαϊκάλη, μπροστά στη διατεταγμένη δαιμονοποίηση της λαϊκής ψήφου και κυριαρχίας.

Κατά τα άλλα, είναι πραγματικά διασκεδαστικό το body language που παρελαύνει τον τελευταίο καιρό στις μικρές μας οθόνες: γίγαντες της κοινοβουλευτικής ηθικής όπως ο αρχιτέκτονας της αποστασίας του 1965, ομοτράπεζοι και ομογήπεδοι των ανοιχτοχέρηδων της Ζίμενς, εφοπλιστές, σύζυγοι και υπάλληλοι εφοπλιστών, τραπεζιτών ή μεγαλοεργολάβων, ένας ολόκληρος κόσμος με τον τρόμο στο βλέμμα διαρρηγνύει καθημερινά τα ιμάτιά του για τον «εκφυλισμό των θεσμών», την «ανευθυνότητα» και τον «μικροκομματισμό» όσων επιδιώκουν τη στοιχειώδη άσκηση της δημοκρατίας: ν’ αποφασίσει το ίδιο το «κυρίαρχο» πειραματόζωο αν θέλει ή όχι να παραμείνει στον θάλαμο ανατομίας.

Δεν πρόκειται για τυχαίο πανικό. Μπορεί η ελληνική οικονομία να μη βρίσκεται σε καθόλου καλύτερη κατάσταση από το 2010, όταν ξεκίνησε η τροφοδοσία της με το σωληνάκι των μνημονιακών δανείων με αντάλλαγμα την εξαθλίωση των μισθωτών και τη βίαιη εκκαθάριση μιας μεγάλης μερίδας μικροαστών, απομένει ωστόσο ημιτελές το μεγάλο φαγοπότι που αποτελούσε και τον βασικό στόχο του όλου σχεδιασμού: το μαζικό ξεπούλημα της δημόσιας γης και περιουσίας. Διαδικασία επικερδέστατη για τους πάσης φύσεως εμπλεκομένους –εκτός αν νομίζει κανείς πως η χώρα μας θ’ αποφύγει, σαν όαση ηθικής, τον εσμό των σκανδάλων που σημάδεψαν την εκποίηση του ανατολικογερμανικού Δημοσίου από το γερμανικό πρότυπο του δικού μας ΤΑΙΠΕΔ τη δεκαετία του 1990.

Οσο για τον ευτελισμό των κοινοβουλευτικών διαδικασιών, το μόνο σίγουρο είναι πως δεν εγκαινιάστηκε με το σίριαλ της τρέχουσας προεδρολογίας. Αν η δομική αμφισβήτηση της έμμεσης δημοκρατίας συνιστούσε παραδοσιακό προνόμιο του πολιτικού περιθωρίου, τόσο στην ψαγμένη (φωτογραφία 1) όσο και στη λαϊκίστικη εκδοχή του (φωτογραφία 2, Λευκάδα 2007), το αποφασιστικό πλήγμα στο κύρος των αντιπροσωπευτικών θεσμών δόθηκε το 2010-12, όταν η τότε κοινοβουλευτική πλειοψηφία δέχτηκε να ψηφίσει με συνοπτικές διαδικασίες καταστατικά κείμενα εκατοντάδων σελίδων, τα οποία ανέτρεπαν εκ βάθρων το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του ελληνικού κράτους, χωρίς να της δοθεί το χρονικό περιθώριο ούτε καν να τα ξεφυλλίσει, πόσω μάλλον η δυνατότητα να τα κρίνει επί της ουσίας. 

Η συνειδητοποίηση αυτής της εικονικότητας συνέβαλε στη διάχυτη αίσθηση προδοσίας «των πολιτικών» (φωτογραφία 3)

...στην προσομοίωση της Βουλής με «ξένους πράκτορες» (φωτογραφία 4)...

...και την ταύτισή της με τους «κλέφτες» (φωτογραφίες 5-6)...

...στην ισοπεδωτική εξίσωση κυβερνώντων και μη (φωτογραφίες 7-8)...

...την ακύρωση της πολιτειακής τομής του 1974 στη συλλογική συνείδηση (φωτογραφία 9)...

...και τη φαντασιακή ανάδειξη ως προτύπων διακυβέρνησης των εκτελεστικών αποσπασμάτων της στρατοκρατίας του 1922 (φωτογραφία 10). Δύο χρόνια μετά, η λαϊκή δυσφορία δείχνει να μορφοποιείται σ’ εκλογικό τσουνάμι κατά των εφαρμοστών των μνημονίων, το κύρος των κοινοβουλευτικών θεσμών εξακολουθεί ωστόσο να παραμένει ζητούμενο. 

Κατά πάσα πιθανότητα, η αξιοπιστία τους θα κριθεί από κάποιες λεπτομέρειες: πόσα μνημονιακά ποντίκια του πρόσφατου παρελθόντος (φωτογραφία 11) θα τα καταφέρουν π.χ. να τρυπώσουν στα ψηφοδέλτια και τα έδρανα του νέου κυβερνητικού σκάφους;